Тəуелсіздік алған алғашқы жылдары республика көлемінде, оның ішінде біздің өңірімізде қайта атау жұмыстары қарқынды жүзе асырыла бастады. Жер-судың аты тарихтың хаты деген, неге болсын ат қойып, айдар таға білген халқымыздың жер- су атаулары өз алдына бір жыр шежіре. Табиғатпен тамырлас, етене өскен халқымыздың табиғи орта бояуын сезе біліп, атау беріп, айдар тағуға ерекше мəн берген. Жер-су атауларының шығу, пайда болу тарихы ең алдымен халық тілінің байлығына, ел-жұрттың кəсіби тірлігіне байланысты болып отырады. Жерімізден мыңдаған атаулардың шығуы, пайда болуы, дамып өсуі бір ғана дəуірге тəн емес, талай ғасыр, тарлан дəуірлердің куəсі, біздің заманымызға жеткен бай қазына, асыл мұрасы. Жер мен су- атымен, затымен қоса-сол жерді мекендеген халықтың байлығы. Қазақ халқы ежелден көшпелі өмір сүргендіктен, жер-су аттары маңызды факторға айналған. Мəселен, Ошағанды- «малға жайсыз, ошағаны көп» дегенді білдірсе, Бөрілі «бұл жер – бөрі жасырынатын бұта-қарағаны мол, соқпалы жер» деген ескертуді білдіріп тұр. Құлынембес атауы «оты, суы мол жер, тойынған құлын енесін ембейді» деген ақпаратты беріп тұр. Есіл- «есіліп ағатын өзен» деген мағына береді. Атақты Еділ өзені мен осы Есіл өзенінің аттары бір сөзден шығады. Башқұрттар Еділді Езил деп атайды. Еділ-Езил-Есіл өзгерістерінен туындаған. Екі өзенде көбінесе жазық жермен ағатындықтан «есіліп, баяу ағатын болған. Батпақ мағынасы - құрғақ емес, лай былғаныш жер. Ешқашан құрғамайтын, пайдаға асыруға келмейтін алқап деген ескертуді білдіріп тұрған мекен атауы. Қоныстанушылар алғаш келіп қоныстана бастағанда учаскелер жергілікті жердің атымен аталған. Кейін жиналыс ашып, қоныстанушылар өз атауларын қойып, өзгертіп отырған. Жер телімдерінің кейбірінің орысша ата- уымен қоса бұрынғы қазақша атауы берілген. Көпшілігі тек орысша ғана аталған. Оның себебі келесі құжаттағы дерекпен танысқанда түсінуге болады.
1 дерек) Александрия кiтапханасы, Искандерия кітапханасыб. з. б. 3 ғасырдың бас кезінде Александрияда (Мысыр) көрнекті ғалымдардың (Зенодот, Каллимах, Аристарх) қатысуымен Птоломей әулетінің алғашқы екі патшасы негізін қалаған, ертеден дүние жүзіне әйгілі Александрия музейінің жанындағы қолжазба кітаптар қоры.
2 дерек) Александрия кiтапханасында 700 мыңға жуық том (орам) кітап болған. Онда көшірушілер тобы жұмыс істеді. Қолжазбалар кітапхана ғалымдарының сынынан өткізіліп, өңделіп отырылған.
3)Александрия кiтапханасының қорын жинау, сақтау шеберлігі жоғары дәрежеде болғандығын Каллимахтың библиография каталогы дәлелдейді.
4)Александрия кiтапханасында гректің әдеби, ғылыми шығармаларынан басқа шығыс әдебиетінің шығармалары да сақталған.
5 дерек) Еуропа мен Ресейде жарық көрген кейбір тарихи оқулықтарда Александрия кiтапханасын Халифа Әмірдің өртегендігі туралы негізсіз тұжырымдар бар. М.Шоқай: “Мәскеу большевиктері Искандерия кітапханасын Халифа Әмір тарапынан өртелгенін айта отырып, Иран, Түркия және Ауғанстан халықтарын надан, жабайы етіп көрсетуді мақсат етіп отыр” деп жазды “Яш Түркістан” журналында (1933, №39).
Тəуелсіздік алған алғашқы жылдары республика көлемінде, оның ішінде біздің өңірімізде қайта атау жұмыстары қарқынды жүзе асырыла бастады. Жер-судың аты тарихтың хаты деген, неге болсын ат қойып, айдар таға білген халқымыздың жер- су атаулары өз алдына бір жыр шежіре. Табиғатпен тамырлас, етене өскен халқымыздың табиғи орта бояуын сезе біліп, атау беріп, айдар тағуға ерекше мəн берген. Жер-су атауларының шығу, пайда болу тарихы ең алдымен халық тілінің байлығына, ел-жұрттың кəсіби тірлігіне байланысты болып отырады. Жерімізден мыңдаған атаулардың шығуы, пайда болуы, дамып өсуі бір ғана дəуірге тəн емес, талай ғасыр, тарлан дəуірлердің куəсі, біздің заманымызға жеткен бай қазына, асыл мұрасы. Жер мен су- атымен, затымен қоса-сол жерді мекендеген халықтың байлығы. Қазақ халқы ежелден көшпелі өмір сүргендіктен, жер-су аттары маңызды факторға айналған. Мəселен, Ошағанды- «малға жайсыз, ошағаны көп» дегенді білдірсе, Бөрілі «бұл жер – бөрі жасырынатын бұта-қарағаны мол, соқпалы жер» деген ескертуді білдіріп тұр. Құлынембес атауы «оты, суы мол жер, тойынған құлын енесін ембейді» деген ақпаратты беріп тұр. Есіл- «есіліп ағатын өзен» деген мағына береді. Атақты Еділ өзені мен осы Есіл өзенінің аттары бір сөзден шығады. Башқұрттар Еділді Езил деп атайды. Еділ-Езил-Есіл өзгерістерінен туындаған. Екі өзенде көбінесе жазық жермен ағатындықтан «есіліп, баяу ағатын болған. Батпақ мағынасы - құрғақ емес, лай былғаныш жер. Ешқашан құрғамайтын, пайдаға асыруға келмейтін алқап деген ескертуді білдіріп тұрған мекен атауы. Қоныстанушылар алғаш келіп қоныстана бастағанда учаскелер жергілікті жердің атымен аталған. Кейін жиналыс ашып, қоныстанушылар өз атауларын қойып, өзгертіп отырған. Жер телімдерінің кейбірінің орысша ата- уымен қоса бұрынғы қазақша атауы берілген. Көпшілігі тек орысша ғана аталған. Оның себебі келесі құжаттағы дерекпен танысқанда түсінуге болады.
1 дерек) Александрия кiтапханасы, Искандерия кітапханасыб. з. б. 3 ғасырдың бас кезінде Александрияда (Мысыр) көрнекті ғалымдардың (Зенодот, Каллимах, Аристарх) қатысуымен Птоломей әулетінің алғашқы екі патшасы негізін қалаған, ертеден дүние жүзіне әйгілі Александрия музейінің жанындағы қолжазба кітаптар қоры.
2 дерек) Александрия кiтапханасында 700 мыңға жуық том (орам) кітап болған. Онда көшірушілер тобы жұмыс істеді. Қолжазбалар кітапхана ғалымдарының сынынан өткізіліп, өңделіп отырылған.
3)Александрия кiтапханасының қорын жинау, сақтау шеберлігі жоғары дәрежеде болғандығын Каллимахтың библиография каталогы дәлелдейді.
4)Александрия кiтапханасында гректің әдеби, ғылыми шығармаларынан басқа шығыс әдебиетінің шығармалары да сақталған.
5 дерек) Еуропа мен Ресейде жарық көрген кейбір тарихи оқулықтарда Александрия кiтапханасын Халифа Әмірдің өртегендігі туралы негізсіз тұжырымдар бар. М.Шоқай: “Мәскеу большевиктері Искандерия кітапханасын Халифа Әмір тарапынан өртелгенін айта отырып, Иран, Түркия және Ауғанстан халықтарын надан, жабайы етіп көрсетуді мақсат етіп отыр” деп жазды “Яш Түркістан” журналында (1933, №39).
Объяснение:
Надеюсь