3-тапсырма. Төменде берілген өленді оқып, түсінгенінді мазмұндаги жаз,

Бабаларым, рақмет сендерге!

Мұқшали Макатаев

Бабаларым,
Рақмет сендерге!
Балаларым болмасын деп көр-кеуде,
Қобызыңмен қосып ән мен тіл бердің,
Өмірге мен мылқау болып енгенде.
Бабаларым,
Рақмет сендерге!
Жыраулардың жазбай кеткен жырларын,
Арулардың ашпай кеткен сырларын,
Қорқытыңның қорқынышты мұң-зарын
Қобызынның шанағынан тындадым.
Құлазыған сенің құла түздерің
Не білмеген, не көрмеген, ізгі елім.
Жазылмаған тарихымның жолдарын
Ауызекі аңызынан іздедім.
Мен білмеймін,
Басыңа әлде орнап бақ,
Шаһар салып, жасадың ба жәннат-бақ,
...Әлдеқалай тасқа түскен таңбана
Табынамын, тарихымдай ардақтапі.
Сыр ашпайды сенің құла түздерің,
Сыр ашгIайды тау-тастағы іздерің.
Сенің бүкіл болмысының тағдырын
Домбыранның пернесінен іздедім.
Іздедім де, сәттерімде түңілген
Тастап кеткен аңызына жүгінгем.
Жүгінгем де, қайта туғам, тiрiлгем;
Тарихымды жазудамын бүгін мен,
Бабаларым, сенің Ана тіліңмен!​

ҒАРЫШ— Ғаламның астрономиялы анықтамасының синонимі. Кейде Ғарыш ұғымына Жер және оның атмосферасы енбей қалады. Ғарыш «Жер төңірегіндегі» кеңістікті қамтитын жақын Ғарыш және жұлдыздар мен галактикалар, т.б. кеңістігін қамтитын алыс Ғарыш болып ажыратылады. 
ҒАРЫШ АЛАҢЫ, космодром — ғарыштық аппараттарды (ҒА) құрастыруға, сынауға және ұшыруға арналған ғимараттар мен техникалық құралдар орналасқан жер. Ғарыш алаңының басты нысандарына: технологиялық позиция, старттық жөне командалық өлшеу кешен-дері жатады. Әр нысан күрделі жабдықтар кешені мен олар орналасқан күрылыстардан тұрады. Ғарыш алаңының жабдыктары арнайы технологиялық және жалпы технологиялық жабдықтарға ажыратылады. Ракета тасыгыш (РТ) пен ғарыштык аппаратты (ҒА) тасымалдауға, күрастыруға, сынауға, үшыру жүйесіне орнатуға, жанар май қүйып, үшұға дайындайтын және үшұды басқаратын жабдықтар арнайы технологиялық жабдықтарға жатады. Ал электр энергиясын беретін, жарықгандыру, жылыту, желдету, өрт сөндіру, гермети-каландыру, байланыс жүйесі, сумен жабдықтау, лифт, қашықтан автоматты басқару жүйелері жалпы техникалық жабдықтар тобына енеді. 

Отбасы шағын мемлекет" демекші, өз отбасымды, әрине, айрандай ұйыған, тату тәтті, бірлікте өмір сүріп жүрген қарапайым қазақ отбасылардың біріміз. Қара шаңырағымыздың ақылшысы, арқа сүйеріміз –жан әкешім,

"Әке- асқар тау,

Ана- етегіндегі бұлақ,

Бала-жасындағы құрақ" деп тегін айтылмаған болар. Ата-анасын, аға-сіұңілерін сыйлай білген, жақындарына жақсылық тілеген адам, менің ойымша, болашақта қоғамда да ізгі ниеті арқылы еліне, оның дамуына көп септігін тиетінін күмәнданбаймын.

Осының бәрі "ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің "деген мақалға сай келіп тұр. Яғни отбасында көрген тәлім, жадына тоқыған тәрбиенәң арқасында көкірегі ояу, есті болып өсуіміздің кепілі .

"Үлкенге-қх Ел барда, ер қор болмас,

Ер барда, ел қор болмас.

Батырды жауда, шешенді дауда сына.

 

Батырдан – сауға,

Аңшыдан – сыралғы.

 

Ердің құны – жүз түйе,

Көздің құны – елу тайлақ.

 

Батыр болсаң – жауыңа найзаң тисін,

Бай болсаң – еліңе пайдаң тисін.

 

Мерген қорғаныста тіреніш,

Шабуылда сүйеніш.

 

Мергеннің көзі де мерген,

Қолы да мерген

ұ