3-тапсырма. Төменде берілген мәтіндерді оқып, парасаттылыққа қатысты түйінді ойларды іріктеп алыңдар. Олардың маңыздылығын дәлелдеп
беріңдер.
• Бақыттың мәні – парасаттылықта, әркімнің өз алдына
игілікті мақсат қоя білуінде, адамның мінез-құлқын, іс-әрекетін
ерікті түрде өзгертіп, игілікке бағыттап отыруында.
Әл-Фараби
• Парасат – қараңғыдағы шырақ.
Жүсіп Баласағұн
• Өзінің сеніміне қарай іс жасаған адамның бәрі парасатты
емес, ол үшін оның сенімі де парасатты болуы керек.
Федор Достоевский
• Ұлтты ұйытқылы ететін - парасат. Адамды абзал
ететін – иман.
Әбіш Кекілбаев
Оқи салшы))
Күндердің бір күні Жылан жер жүзіндегі жанды мен жансыздарға мынадай арыз айтады:
— Мені Тәңірім сендердің бәріңнен кем жаратыпты. Аяқ-қолым жоқ. Басымды көтере алмай, жер бауырлап қалдым. Не жеп, не қоярымды да білмеймін. Сендердің бәрің бір бүтін тілдісіңдер, ал мен айыр тілдімін. Ойлап отырсам, жанды мен жансыздың ішіндегі сорлысы мен екенмін. Маған ешқайсыңның жәрдем еткілерің келмейді. «Сен қасіретті көп тарттың, ондайлар әрдайым әділ келеді, сен барлығымызға патша да бола аласың» деп, сөзбен болса да жұбатып кетпейсіңдер, – деп, ол екі көзінен қанды жасын сорғалатып, ағыл-тегіл жылайды.
Жанды-жансыздың барлығы жыланға аяныш білдіріп, өкпесін орынды көреді, «қарасың деп шықпайтын, қара қылды қақ жарған, ақ жүрек ақылшымыз болар» десіп, өздеріне патша етіп сайлайды.
Жыл артынан жыл, күн артынан күн өтіп жатады.
Күндердің күнінде Жыланекең: «Бүкіл әлемге патша болып, барлық билікті өз қолыма алсам, бұдан да жақсы тұрар едім. Көзіме көрінген тамақты ішпей, дүниедегі жандылардың ең тәтті қандысын жер едім», – деп қиялдайды. Қан дәмін айыра алатындарды шақыртады. Қос қанатын делдитіп, аяқтарын шілтитіп, қуарып Шіркей, тұмсығын едірейтіп Маса, патшаның көңілін табам деушілердің бәрі келеді.
Белкотерер- жасы келген адамдарды қонақ ету. Ол адамдарға дәмді тамақтарды әзірлейды, ал ең бастысы- жұмсақ тағамдар, мысалы, қазы, қымыз, ірімшік және т.б. Ол дәстүрлі сол а немесе жақындары, тіпті көршілері де жасайды. Белкотерер салты жасы келген үлкен адамдарға құрмет көрсетудің үлгісі ретінде қолданылады.
Той дастарқан- Мейрам той немесе сол уақыттагы маңызды жайт. Мереке кезінде түрлі ойындар, әндер, билер, айтыстар өткізіледі.