3-тапсырма. Төмендегі мәтінді оқып шық. Төмендегі сөздерге қосымшаларды жалғап, бос орындарды толықтыр.- Көне Түркі жазулары негізінен ғасырлар аралығында және Көк Түркі қағандығы, Хазар қағандығы кезінде қолданылған. Таралу аймағы Монғолия-Сібір далаларынан Тибет жеріне дейін және Еуропадағы аймақтарына дейін кездесіп отырады. Көне Түркі жазуларының орнына далалыққа көне келді. Бұл жазуларды кейде манихей жазулары деп атайды. Оның таралуы таралуына байланысты болды. Кейін бұл жазуларды Ислам дінінің ықпалымен енген ығыстырып шығарды. Кейін осы Араб жазуларының орнына қазіргі Түркі халықтары әліпбилерін қолданады.

ТӨМЕНДЕГІ СӨЗДЕР: Манихей дінінің, Венгрия - Чувашия, Ұйғыр жазулары, VI-VIII, Араб жазулары , Латын және Кирилл, Ұлы Түркі қағандығы.

комек керек СОЧ

– Құрамында көмекші есім сөз бар жұмбақтар:

1.Үстіне тігіп көк шатыр,

Астында қызыл дәу жатыр. (Қызылша)

2.Сырты жасыл қатты

Іші қызыл тәтті. (Қарбыз)

3.Талдың басында, жемі бар қасында, Там тұр саялы, достары аялы. (Құс ұясы)

4.Үсті тас,асты тас,

Ортасында піскен ас. (Нан)

Бұл жұмбақтардағы көмекші есімдер:үстіне,астында,сырты,іші,басында,қасында,үсті,асты,ортасында.

– Құрамында көмекші есім сөз бар өнер туындыларының аты:

“Күн астындағы Күнікей қыз” ертегісі, Абай Құнанбайұлы “Көлеңке басын ұзартып” өлеңі,Сәкен Сейфуллин “Тау ішінде” әні және т.б.

– Құрамында көмекші есім сөз бар мақал-мәтелдер:

1. Бітер істің басына,

Жақсы келер қасыңа.

2.Дос болмас сыртта жүріп мақтамаса,бірін-бірі жамаңдықтан сақтамаса.

3.Отан от басынан басталады.

Көмекші есімдер:басына,қасыңа,сыртта,басынан.

– Құрамында көмекші есім сөз бар жаңылтпаштар:

1.Құман от басында,

Жүген ат басында.

От басынан құманды алыс

тастасын ба?

Ат басынан жүгенін ап,

ноқта салсын ба?

2.Бұл қар – сүр қар

Сүр қар – кір қар

Үстінде ойнама,

Үстіңді былғар.

Көмекші есімдер:басында,үстінде.

– Құрамында көмекші есім сөз бар бірнеше сөйлем (8 сөз):

1.Сөздің басы сол жаңа ауыл мұғалімінен басталған еді.

2.Оның үстіндегі көк көйлегі әдеміше, ыңғайлы тігілген екен.

– Құрамында көмекші есім сөзге аяқталған бірнеше сөйлем:

1.Оған бәрінен бұрын ұнағаны – үйдің іші.

2.Анадайдан көрініп тұрған ол – тау шеті.

«Ұлы Абайдың шығармашылық мұрасы-халқымыздың ғасырлар бойы маңызын жоймайтын рухани қазынасы.Маңызын жоймау былай тұрсын,заман өзгеріп,қоғамдық санада күрт сапырылыстарпайда болған сайын бұл қазына өзінің жаңа бір қырларымен жарқырай ашылып,қадірін арттыра түсетініне Абайдан кейінгі уақыт айқын көз жеткізді. Ақынның дүниеге келгеніне бір жарым ғасыр,ал өзінің мәңгі өлмес шығармаларымен халқына сөздің ұлы мағынасында ұстаздық ете бастағанына ғасырдан астам уақыт өтті.Содан бері оның артына қалдырып