3-тапсырма Жазылым

Беріген такырыптардың бірін тандап, жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай газетке шағын клларттық мақала жазыныз.

[10]

1. Казак тілі сабагында алган акпараттар бойынша «Казакстаннын Кызыл кітабы» тақырыбында ақпараттық мақала құрастырып жазыңыз.

2. «Қазақстан – табиғи байлықтың бай қоры. Біздің табиғатымызды коргау, жер қойнауын қорғау – қасиетті іс. Ғылым мен еңбек – біздің басты күшіміз. Бейбітшілік! Ол еркiн еңбектін, шығармашылық пен жасампаздықтың бақытын түсінген, кайта түлеп туған қазақ халқы үшін қымбіт әрі жақын сөз» - деген Қаныш Сәтбаевтың сөзін негізге али отырып, «Қазақстан – табиғи байлыктын бай

қоры» тақырыбында ақпараттық мақала жазыңыз, 3. «Отбасындағы тәрбие – жасаспірім үшін заң» тақырыбында мектепішілік газетке микада жазылып, ҚАЗАҚ ТІЛІ ТЖБ!!​

Қазтуған жырау ноғайдың Едисанордасының билеушісі Сүйініш мырзаның ұлы. Сүйініш мырзаның Қазтуғаннан басқа Азамат және Әдіжі атты тағы екі ұлы болған. Оның арғы ата-бабалары Ноғай Ордасының билеушілері еді. Әкесі Сүйініш Абдол­лаұлы Еділ бойында өмір сүрген, кейін Қобан жаққа өтіп кеткен. XVII ғасырдың екінші жарты­сын­да жазылған орыс деректерінде Сүйініш мырзаның аты жиі айтылады. Ресей мем­лекеттік архивінің көне актілер жө­ніндегі бөлімі­нің «Ноғай істері» қорында Сүйініш мырзаның және ноғай ұлы­сының 1660 жылдарға дейінгі де­рек­тері сақталған. Қазтуғанның шежіресі былайша таратылады: Едіге би - Нұраддин - Уаққас - Мұса - Ысмайыл би - Дінбай би - Тінікей - Абдолла - Сүйініш - Қазтуған. Қазтуғанның есімі алғаш рет тарих беттерінде 1673 жылы аталады. Орыс деректерінде оның есімі Тоған деп көрсетілген. Осы жылы қалмақ би­леушісі Аюке хан өзінің бірнеше тайшысымен бірге Астрахан басшы­ла­ры­ның алдына барып, орыс-қалмақ ке­­­лісіміне қол қойып, аманат са­ра­йын­дағы ноғайдың жас мырзасын бо­са­туды сұраған. Қалмақ тайшылары мұндай қадамға едисан ноғайлары­ның мырзасы Сүйініштің сұрауы бойынша барған болатын. Олар Сүйініштің патша алдын­да­­ғы абыройлы істерін еске салды. Алай­да, бұл сұрақтың жауабын Астрахан билігі емес, Мәскеудегі патшаның өзі беру керек еді. Осы кезде іске қабар­дин кінәзі К.М. Черкасский араласып, соңғы шешімді ұлық патшаның өзі ха­бар­лайтынын айтып, қалмақ делега­циясын жылы шыраймен шығарып салады. Қазтуған 1696 жылы ұзақ жылдар бойы Қалмақ хандығына тәуелді болған Едисан ұлысын бастап, Еділ бойынан Қырым хандығына тиесілі Қобанға көшіп кетеді. Қазтуғанның есімі соңғы рет 1698 жылғы деректе аталады. Онда Едисан ордасының мырзалары Тоған мен Гидемирдің Қобанның сол жағалауында орын алған жұтқа байланысты Мәскеуге Бейшім аға бастаған елшілікті жібергені жазылған.

1. Диалект сөзді тап: а) саңырау ə) план б) бақуат 2. Осы сөздердің ішінде қайсысы əдеби нормаға жатпайды? а) ұсап ə) құсап б) ұқсап 3. Мұғалім сөзіне көптік жалғау жалға: а) -лар ə) -дер б) -тар 4. Қатаң дауыссыз дыбысты тап: а) ж ə) р б) т 5. Зат есімнің тəуелдік жалғауының II жағының жалғауын тап: а) -ң, -ың, -ің ə) -м, -ым, -ім б) -ңыз, -ңіз 6. Барыс септігінде тұрған сөз? а) апамды ə) апама б) апамда 7. Іс-қимыл нысанын білдіретін септік? а) атау ə) шығыс б) табыс 8. Күшейтпелі шырайда тұрған сөз? а) қып-қызыл ə) аппақ б) сүйкімдірек 9. Аса, өте,тым...? а) үлкенірек ə) сарылау б) бағалы 10. Сын есімнің шырайы неден жасалады? а) қатыстық сын есімнен ə) сапалық сын есімнен б) өздігінен Ключ 1. Б 2. А 3. Ə 4. Б 5. А 6. Ə 7. Б 8. А 9. Б 10. Ə