3-тасын -таусырма. Мәтінді оқы. Мәтінді мазмұнда. Өлеңді жаттап ал.
Күн ұлымын, қолдаушым — Күнім менің,
Күннің нұры - бойыма сіңіргенім ,
Тұғыр бердiң сен маған: «Елді ойла!»
деп,
Сол тұғырдан шығады үнім менің.
Ұғамысың, халайық, жүрек үнін?«Сен!» деп соққан сол үнді біледі кім?
Мен-дағы ғаламшардың тұрғынымын:
сүйеуі - Жер,
демеуі - Ай,
тірегі - Күн.
Биік биік...
Мақсатым биік менің
Биігімді көреді киіктерім.
Күй-үнімді тыңдайды ұйып келім,
Өзің үшін өртенген жырларымды
Жеткізе алсам, арман не, сүйікті елім!
Әкім Ысқақ
Аудиомәтінді екі рет тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Үш тіл – заман талабы
22 қыркүйек - ҚР халықтарының тілдері мерекесі. Әр халық өз тілінде сөйлеуге, оқуға құқығы бар. Әр азамат өзінің ана тілін біліп, сүюге, құрметтеуге міндетті. Сонымен қатар, әр адам өзге де тілді үйреніп, оларға да құрметпен қарап, өз кәдесіне жаратып жатса, «Жеті түрлі ілім біл, жеті жұрттың тілін біл» деп ата-бабаларымыз айтпақшы, нұр үстіне нұр болады. Сол себепті де біз бүгінгі шараны ана тілімізге және орыс тілі мен ағылшын тіліне арнаймыз.
Біздің еліміз – көп ұлтты мемлекет. Елімізде жүздеген ұлт өкілдері достық пен бейбітшілікте өмір сүруде. Бабалар аманаты - дәстүріміз бен туған тіліміздің аясы кеңейіп, әлемдік өркениетпен ұштастығын тауып жатыр. Соның бір кепілі - ел болып атап өтіп жатқан - тілдер мерекесі. Тіл қай ұлтта, қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. «Әр елдегі қазақ әр елдің тілін мықтап игерсе, ол - білім. Ол шетел тілінде сөйлесе - тіпті жақсы. Бірақ ана тілін тұншықтырып, көміп тастаса - ол кешірілмес күнә» деген Н. Ә. Назарбаевтың сөзін басшылыққа ала отырып, мектепте оқытылатын тілдерден жарыс өткіземіз.
Жер шарында 900-ге жуық ұлт өмір сүреді. Қазір біздің планетамызда 5651 тіл бар, ол тілдерде миллиардтан астам адам сөйлейді. Өзінің тілін ана тілім деп атайтын бірден бір халық - қазақ. Өйткені, халқымыз Анасын қастерлеп, қадірлеген. Ең қасиетті, киелі нәрсені Анаға теңеген. Сөз мүшесінің саны жағынан алғанда қазақ тілі жер жүзіндегі 5651 тілдің арасында 70-орында.
1. Мәтіннің не туралы екенін анықтаңыз.
A. Тіл туралы
B. Өнер-білім туралы
C. Еңбекқорлық туралы
D. Адамгершілік туралы
2 . Мәтіннің негізгі идеясын
табыңыз.
A. 22 қыркүйек - ҚР халықтарының тілдері мерекесі.
B. Біздің еліміз – көп ұлтты мемлекет.
C. Біздің планетамызда 5651 тіл бар.
D. Туған тілді құрметтеп, қастерлеу керек.
3. Мәтіннің түрін ажыратыңыз.
A. әңгіме
B. сұхбат
C. ертегі
D. мақала
4. Мәтін бойынша дұрыс/бұрыс ақпаратты анықтаңыз.
(+ белгісімен белгілеңіз).
1 Әрбір адам өз ана тілін сүюі, құрметтеуі тиіс.
2 Жер шарында 800-ге жуық ұлт өмір сүреді.
5. Төмендегі мақал-мәтелдерді қолданып, жұбыңызбен тіл туралы сөйлесіңіз. Жұбыңызға сұрақтар қойыңыз, жауап беріңіз.
• Өнер алды – қызыл тіл.
• Көп сөз - күміс, аз сөз - алтын.
• Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.
6. Төмендегі сөйлемдерден терминдер мен неологизмдерді тауып, мағынасын ашыңыз. Олармен сөйлемдер құрастырыңыз.
• Қазақстанда үштілділік білім беру жолдары жүзеге асырылуда.
• Лексика – сөз мағынасын зерттейтін сала.
• Ұлыбританияда тұратын 10 жасар Соня – полиглот қыз.
Объяснение:
Будущий народный композитор родился 15 августа 1930 года в маленьком поселке на юге страны. Его отец по профессии был кузнецом, а по призванию души — акыном: он исполнял песни своего сочинения, сопровождая их игрой на домбре. Мать тоже была одарена певческим талантом.
Так что любовь к музыке и народной песне передалась сыну по наследству. Шамши с юности продолжал семейные традиции: играл на мандолине, пел на народных торжествах, участвовал в творческих конкурсах, получая почетные награды. Музыка звучала в нем, он мог воспроизвести все мелодии, которые слышал, но часто импровизировал.
2)
Мухтар Шаханов
В начале трудового пути Шамши Калдаяков был далек от музыкального творчества. В военные годы подростком работал трактористом. Затем учился на ветеринара в техникуме, после которого работал в одном из поселков Актюбинской области.
Депутат Мажилиса Парламента Республики Казахстан от избирательного округа № 45 Кызылординской области.
Родился 02 июля 1942 года в Отрарском районе, Чимкентской области. Казах путь от тракториста до Чрезвычайного и Полномочного посла. Образование высшее - Чимкентский государственный педагогический институт. Почетный профессор, академик отечественной и зарубежной академии. Народный поэт Кыргызстана, имеет титул «Лучший поэт из тюркоязычных стран». Народный писатель Казахстана.