Sa6ok1

19.09.2020 19:49 •  Қазақ тiлi

37. Көп нүктенің орнына тиісті қосымшаларды қойып, сөйлемдерді көшіріп жаз. 1. Құс..Сең қырағысы - сұңқар*. 2. Күн көзі тура қарай алатын құс тек бүркіт қана. 3. Қарлығаш ұсақ жәндіктерді ұшып жүріп әуе... аулайды. 4. Пингвин – ең жүз құс. Табиғат ғажайыптары 9 Буын үндестігі • Мәтіндегі деректерді пайдаланып, кестені толтыр. Қорықтар Аумағы Жануарлары өсімдіктері қүстары Барсакелмес Марқакөл Алакөл • Дереккөздерден қажет ақпараттарды табуды үйренемін. «Қорықтар аумағы» бөлігіне қажет деректерді түрлі дереккөз- дерден тауып көр. • Мәтіндегі қарамен жазылған сөздерді теріп жаз. • Бұл сөздер буын үндестігіне сәйкес келе ме? Себебін дәлелде. • Буын үндестігіне сәйкес келмейтін тағы қандай сөздерді білесің? 0 Үндестік заңына сай қазақ тілінің байырғы сөздері не бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке бо- лады: құс, елік т.б. Жуан, жіңішке дауысты дыбыстар мынадай сөздерде араласып келеді: 1) басқа тілден енген сөздерде: кітап, қазір, математика т.б.; 2) біріккен сөздер мен қос сөз- дерде: ба өз, Алакөл, аман-есен, асты-үсті т.б. 38. Мәтінді оқы. Қазақстан қорықтары Барсакелмес Барсакелмес қорығы 1939 жылы құрылған. Қорықтың негізгі өсімдігі - сексеуіл. Онда жусан, жыңғыл және басқа өсімдіктер өседі. Қорықта құлан, қарақұйрық, ақбөкен мекендейді. Құстардан дала бүркіті, ителгі, шағала, жыл- қышы*, қаз, кішкене бозторғайларды көруге болады. Марқакөл қорығы 1946 жылы құрылған. Ол қорық Оң- түстік Алтай тауларының шыршалы, самырсынды, бал- қарағайлы ормандары мен Марқакөл табиғатын қорғауға арналған. Онда марал, елік; жыртқыштардан сілеусін, қасқыр, сондай-ақ құндыз тіршілік етеді. Өсімдіктерге де өте бай. Мұнда меңіреуқұр, тиін, Алтай тауларында Алтай ұлары, тұщы су көлдерінде аққулар мекендейді. меңіреукур Алакөл қорығы 1998 жылы құрылған. Еліміздегі ең терең көл Алакөлдің сұлу табиғаты осы қорықтың құрамында. Ол және басқа балықтарға өте қолайлы мекен. Алакөл қорығы өсімдіктерге де бай. Құстардан кекілік, қырғауыл, бірқазан*, шағала; аңдардан борсық, барыс, аю тағы басқа жануарлар мекендейді. Сонымен бірге қасқыр, түлкі, қарсақты* көптеп кездестіруге болады. «Қазақстанның қорықтары мен ұлттық бақтары» кітабынан 39. Сөздерді қатесіз көшіріп жаз. Ақбөкен, айлакер, өсемпаз, өнерпаз, арбакеш, әуесқой, көкжал, сезімтал, еңбекқор. • Қарамен жазылған сөздерді қатыстырып, сөйлем құра. • Бұл сөздердің жазылуын есте сақта.