4. Бүгінгі күні бізде би-шешендер бар ма? Бүгінгінің биі немесе шешені деп кімдерді атар едіңдер? Неге? Би-шешендер сөзі мен қазіргі кезде қолданатын сөздеріміздің қандай айырмашылығы бар? Себебі неде? Салыстыра отырып, өз бағамызды берейік. Би-шешендер қалай сөйлеген? Біз қалай сөйлеп жүрміз?

Адамтектес маймылдар мен адамдарды бір-бірінен ажырататын басты белгі — мидың салмағы. Адамтектес маймылдардың миының салмағы 750 г-нан аспайды. Миының салмағы 750 г кезінде бала сөйлей алады. Ежелгі адамдардың сөздік қоры өте аз болды, ол тек жеке сөздерден ғана құралды. Олар сөз арқылы бір-бірімен байланыс жасап отырды. Ең алғаш қауымдасып тіршілік еткен адамдар еңбек ете жүріп, бір-бірімен үнемі қарым-қатынаста болды. Олар сөз арқылы өз өмірлерінен жинақтаған тәжірибелерін ұрпақтан-ұрпақка беріп отырды. Сөз — адамның ойлау қабілетінің дамуына, еңбек құралдарын жетілдіруге және қоғамдық қарым-қатынастардың күрделене түсуіне әсер етеді.

Осы мәтін боладыма?

Қазіргі әлемде әрдайым жаһандану үрдісі жүріп жатады. Жаһандану елдердің экономикасының, саясатының және мәденитінің бірігуі арқылы жүзеге асады. Ол әлемдік жүйеге үлкен әсерін тігізеді. Бұл әсері жағымды да, жағымсыз да бола алады. Осы блогтың мақсаты бұл екі әсерлерді салыстырып, жаһанданудың жақсы немесе жаман екінін көрсету.

Жаһанданудың ең көп пайда әкелетін саласы ол экономика және индустриялық даму. Оған бірнеше себептер бар. Біріншіден, жаһандану халықаралық бәсекелестікті қоздырады. Осының арқасында халықаралық жұмыс бөлінісі тиімділігін арттырады. Мысалы, қазіргі уақытта Қытай жаппай сатылатын тауарлары өндіріп сатады да, осы ақшасына Жапониядан жоғары технологиялары сатып алады. Екіншіден, тауар өндіру масштабының ұлғаюы бағанын төмендеуіне әкеліп соғады. Оның басты себебі - өнімнің өзіндік құны азаюы. Сол үшін халықтың әр түрлі тауарлар мен қызметтерге қолы жетеді.