4. Берілген сөздерді барыс септігі 3. Зат есімнің жай түрі мен тәуелдеулі түрінің септелуін салысты.
рып оқы.
інім
Тәуелдеулі зат есім
Септіктер-
дің аты
Түбір
зат есім
әкем
І жақ
ІІ жақ
ІІІ жақ
дәптерім
+E
Атау
әже
Ілік
• Осы сөздерді қатыстырып, сөй
Барыс
Табыс
құс
әженің
құстың
әжеге
құсқа
әжені
құсты
әжеде
құста
әжеден
құстан
әжем
әжең
әжесі
құсым құсың құсы
әжемнің әжеңнің әжесінің
құсымның құсыңның құсының
әжеме
әжеңе әжесіне
құсыма құсыңа құсына
әжемді әжеңді әжесін
құсымды құсыңды құсын
әжемде әжеңде әжесінде
құсымда құсыңда құсында
әжемнен әжеңнен әжесінен
құсымнан құсыңнан құсынан
әжеммен әжеңмен әжесімен
құсыммен құсыңмен құсымен
5. Берілген сөздерді септе.
Қанатты достар, қанатты да
• Бұл сөздердің септелуін салыс
Жатыс
рын айт.
Шығыс
Көмектес
әжемен
• Сыныпта «Құстар – біздің дов
зудан сайыс өтіп жатыр. Сен тілші
үшін төмендегі сұрақтарды толықт:
1. Жарнамада тақырып то
2. Топтың жарнамасында
растырылған ба?
3. ... ?
құспен
I, II, III жақтағы тәуелдеулі сөздің септелуінде қандай ерекшелік
барын байқа.
• Тәуелденіп септелгенде қай септіктердің жалғаулары өзгерді?
Оларды жеке жаз. Септік жалғауларының астын сыз.
Үлгі: Б. с.
әжеме,
құсыма,
6. Жұмбақты оқып, шешуін та
Күндіз төб.
Түнде шеге
• Барыс септіктегі сөздерді та
ның әртүрлі болу себебін түсіндір.
әжеңе,
құсыңа,
әжесіне
құсына
44
Объяснение:
Техногендік сипаттағы тетенше жағдайлар деп адамдардың өз қолдарымен жасалып жатқан апаттар мен қирауларды айтады.
Оның түрлері:
Өндіріс орындарында болатын апаттар (зауыт-тарда, шахталарда және т.с.с).
Көлік жүйесіндегі апаттар.
Түрлі жарылыстар мен өрттер (өндіріс орындарында, мұнай, газ құбырларында, энергия жүйесінде, коммуналдық жүйеде және т.с.с).
Себептері: Бүгінде ғылыми-техникалық прогрестің шапшаң дамуынан өндіріс, құрылыс, тау-кен байлығын өндіру, жаңа химиялық заттарды өндіріске енгізу сияқты іс-әрекеттер жүргізіліп жатыр. Бұндай қарқынды даму экономикаға әсер еткенімен, экологиялық апатқа әкеліп соғу қауіпі де туындап отырады. Кей жерлерде жаңа Техниканы және технологияны, материалдарды пайдалану ережелері сақталмайды, қауіпсіздік шаралары орындалмайды. Міне, осы сияқты қателіктердің салдарынан апаттың болу қауіпі туындайды.
Апаттың тағы бір себептері – улы, тез тұтанғыш, жарылғыш заттарды сақтау, тасымалдау ережелердің сақталу-сақталмауы, олармен жұмыс істеудегі қателік-терге жол берілуі жатады.
Апаттың болуы, адамдардың еңбек тәртібін сақтамаушылығына, жұмыс істеуші адамдардың салақтығына, олардың тиісті дәрежеде білімінің жетіспеушілігіне, техниканы және оның қауіпсіздік сақтау ережелерін жете меңгермегендігіне көп байланысты.
Міне, осылар жұмыс орнындағы апатқа, жарылыстарға, өртке, қирауға, қоршаған ортаны улы не радиоактивті заттармен ластауға әкеліп соқтырады. Мысалы: 1971 жылы Минск телерадио заводында жарылыс болып, өндіріс орны қирап, адам шығынына ұшыратты. 1986 жылы Чернобыль атомдық станцияда ірі жарылыс болып, үлкен апат болғаны белгілі. Мұндай жағдай Атырау химия, мұнай айыру заводтарында да болып тұратындығы ықтимал.
Бірлік болмай тірлік болмас» деген атам қазақ. Берекені көздеген ел мерекелі тірлік жасаудан жалықпаған. Бүгін Қазақстан халқы 1 мамыр ынтымақ пен бірлік күнін тойлап жатыр. «Береке бастауы бірлік, ел іші тату тірлік» қағидасын ұстанған ел үшін бұл мейрамның орны ерек.
Жыл сайын атаулы мерекеде Қазақстан аумағында тұрып жатқан 130-дан астам ұлт пен ұлыс өкілдері киелі қара шаңырақта тату-тәтті, береке мен бірлікте, бейбітшілік пен ынтымақта өмір сүріп жатқандығын тойлайды.
Еліміздегі этностарды бұрынғыдан да жақындастыру үшін бүкіл Қазақстанда жаппай патриоттық шерулер өтеді. Бүгінде «Достық» атты бір шаңырақ астына шоғырланған әрбір ұлттық-мәдени орталықтар мерекеде ән айтып, би билеп, жалпыхалықтық мейрамда дәстүр мен салтқа толы түрлі көріністер көрсетіледі. Халықтың көңіл-күйін көтеру үшін түрлі спорттық жарыстар ұйымдастырылады.
1 мамыр – Қазақстандағы 20 жылда құрған негізгі мереке.