СУ ТАСҚЫНЫ - бұл қардың еруі, жауын-шашын, суды желмен айдаған және кептелу кезінде өзендердегі, көлдер мен теңіздердегі су деңгейінің көтерілуі нәтижесінде жерді айтарлықтай су басу. Өзендер арнасына суды желмен айдау арқылы болған су тасқыны ерекше түрге жатады. Су тасқыны көпірлер, жолдар, ғимараттар, құрылымдардың қирауына, елеулі материалдық шығынға, ал судың көп жиналуы (4 м/с астам) және су үлкен биіктікке көтерілсе (2 м көп) адамдар мен жануарлардың опат болуына әкеліп соқтырады. Қираудың негізгі себептері ғимараттар мен құрылымдарға су массасының, жоғары жылдамдықта жүзіп жүрген мұздардың, әртүрлі сынықтар мен жүзіп жүрген заттардың, т.б гидравликалық соққысы болуы мүмкін. Су тасқыны кенеттен пайда болып және бірнеше сағаттан 2-3 аптаға дейін созылуы мүмкін.
А өзі пайда болған алғашқы кезде табиғатқа тәуелді болды. Табиғатқа табыну алғашқы қауымдық қоғамда басты орын алды. Бірте-бірте халық санының артуы, шаруашылық салаларының дамуы, өнеркәсіптің өркендеуі адамның табиғатқа ықпалын арттыра түсті. Орманды жерлердің өртелуі, кәсіптік мәні бар жануарлар санының азаюы (тіпті жойылуы) адамның ойланбай жасалған іс-әрекетінің нәтижесі. Бір кезде "табиғатты таусылмайтын қазына" деп есептеп, "табиғаттың бермесін тартып алу" деген теріс көзқарастардың әсерінен табиғат талан-таражға түсті. Табиғат заңдылықтарын ескермей жүргізген іс-әрекетімізден, табиғат тепе-теңдігі бұзылды. Бұл казіргі кезде адамның өз тіршілігіне де зор қауіп төндіріп отыр.
Жер бітіп су аққалы, сонау ықылым замандардан бері а табиғаттың берген мол сыйлығы - даланың тағы аңдарын өз қажеттіліктеріне пайдаланып келеді. Олар көп уақытқа дейін бұл байлықтың шегі таусылмас мол қоры бар деп есептеді. Алайда оның да қорының азаятын, тіпті кейбіреулерінің көздерінің таусылатын да күні бар екен. Кейбір деректерге көз салып қарайтын болсақ, көптеген жан-жануарлардың жер бетінен жоғалып кеткеніне бірнеше жүздеген жылдар өтіпті. Әдебиеттерде бұдан бірнеше мың жыл бұрын есепсіз аулаудың нәтижесінде кәзір біз естіп білмеген, көрмеген хайуанаттардың жоқ болып кеткендігі жайлы жазылады. Ғалымдардың айтуы бойынша 1600 жылдан бері сүт қоректілердің 75 проценттен астам түрлерінің және құстардың 86 процентінің жер бетінен
жойылып кетуіне адамдар себепші болыпты. Бұларды енді қайтадан қалпына келтіру мүмкін емес. Табиғаттың орны толмас ойсырауы деген осы. Ал «табиғатты бағындырамыз» дегенді желеу етіп, орманды жерлерді балтамен шабу,
құнарлы жерлерді техникамен жыртудың да зияны болмай қалған жоқ. Біздің Қазақстанда тың игеру кезінде қаншама жер жыртылды. Оның да кезінде табиғаттың өзгеруіне, оны мекендеген аң-құстардың азаюына, басқа жаққа қоныс аударуына әсері болды.
СУ ТАСҚЫНЫ - бұл қардың еруі, жауын-шашын, суды желмен айдаған және кептелу кезінде өзендердегі, көлдер мен теңіздердегі су деңгейінің көтерілуі нәтижесінде жерді айтарлықтай су басу. Өзендер арнасына суды желмен айдау арқылы болған су тасқыны ерекше түрге жатады. Су тасқыны көпірлер, жолдар, ғимараттар, құрылымдардың қирауына, елеулі материалдық шығынға, ал судың көп жиналуы (4 м/с астам) және су үлкен биіктікке көтерілсе (2 м көп) адамдар мен жануарлардың опат болуына әкеліп соқтырады. Қираудың негізгі себептері ғимараттар мен құрылымдарға су массасының, жоғары жылдамдықта жүзіп жүрген мұздардың, әртүрлі сынықтар мен жүзіп жүрген заттардың, т.б гидравликалық соққысы болуы мүмкін. Су тасқыны кенеттен пайда болып және бірнеше сағаттан 2-3 аптаға дейін созылуы мүмкін.
А өзі пайда болған алғашқы кезде табиғатқа тәуелді болды. Табиғатқа табыну алғашқы қауымдық қоғамда басты орын алды. Бірте-бірте халық санының артуы, шаруашылық салаларының дамуы, өнеркәсіптің өркендеуі адамның табиғатқа ықпалын арттыра түсті. Орманды жерлердің өртелуі, кәсіптік мәні бар жануарлар санының азаюы (тіпті жойылуы) адамның ойланбай жасалған іс-әрекетінің нәтижесі. Бір кезде "табиғатты таусылмайтын қазына" деп есептеп, "табиғаттың бермесін тартып алу" деген теріс көзқарастардың әсерінен табиғат талан-таражға түсті. Табиғат заңдылықтарын ескермей жүргізген іс-әрекетімізден, табиғат тепе-теңдігі бұзылды. Бұл казіргі кезде адамның өз тіршілігіне де зор қауіп төндіріп отыр.
Жер бітіп су аққалы, сонау ықылым замандардан бері а табиғаттың берген мол сыйлығы - даланың тағы аңдарын өз қажеттіліктеріне пайдаланып келеді. Олар көп уақытқа дейін бұл байлықтың шегі таусылмас мол қоры бар деп есептеді. Алайда оның да қорының азаятын, тіпті кейбіреулерінің көздерінің таусылатын да күні бар екен. Кейбір деректерге көз салып қарайтын болсақ, көптеген жан-жануарлардың жер бетінен жоғалып кеткеніне бірнеше жүздеген жылдар өтіпті. Әдебиеттерде бұдан бірнеше мың жыл бұрын есепсіз аулаудың нәтижесінде кәзір біз естіп білмеген, көрмеген хайуанаттардың жоқ болып кеткендігі жайлы жазылады. Ғалымдардың айтуы бойынша 1600 жылдан бері сүт қоректілердің 75 проценттен астам түрлерінің және құстардың 86 процентінің жер бетінен
жойылып кетуіне адамдар себепші болыпты. Бұларды енді қайтадан қалпына келтіру мүмкін емес. Табиғаттың орны толмас ойсырауы деген осы. Ал «табиғатты бағындырамыз» дегенді желеу етіп, орманды жерлерді балтамен шабу,
құнарлы жерлерді техникамен жыртудың да зияны болмай қалған жоқ. Біздің Қазақстанда тың игеру кезінде қаншама жер жыртылды. Оның да кезінде табиғаттың өзгеруіне, оны мекендеген аң-құстардың азаюына, басқа жаққа қоныс аударуына әсері болды.
Объяснение:
Можете убрать некоторые слова если слишком много