4. Мәтіннен қосымшалы зат есімдерді теріп жазып, буын үндестігіне бағынатын және бағынбайтын сөздерді «Т кестесіне» түсіріңдер. Буын үндестігіне бағынатын сөздер Буын үндестігіне бағынбайтын сөздер
Өмірге ғашық болмаған адамнан ақын шықпайды. Шайыр болу үшін мына шексіз дүниені бар жан-тәніңмен құлай сүю керек. Пенде баласының асыл ойлары мен сұлу сезімдері ақындық жүректе гүлдеп, бүршік ататындықтан, әлемді адал махаббатымен сүйген адамға ғана өмір құшағын жайып, сыр сандығының талай құпиясын ашады. Сөз патшасы өлең өнердің босағасынан келін болып именіп аттағанда мына айдай әлемге сүйіспеншіліктің көзімен қараған. Өлеңді айтасыз-ау, сол құдіретті өнердің өзін де өмірді сүйген адамдық сезімнің сүйіспеншілігі туғызған жоқ па еді?!

Дүниені сүйген адамның бойында Аллаға деген шексіз сағынышы оянды, жүрегінде өлең оты тұтанып ұлы Жаратушымен ойша сырласып, мұңын шағып оны тереңірек тануға мүмкіндік алды. Міне, осылайша мәртебелі поэзия адамның Алладан кейінгі ең жақын сырласына айналды. Жалғыздықтан жалығып, мына бес күндік жалғаннан түңіліп, имандылықтың мейірімді шуағын сағынған адамның шөлін тек өлеңнің мөлдір бұлағы ғана қандыра алатыны сондықтан болса керек.
Қазақ әдебиетіндегі сондай таза бұлақтардың бірі – Төлеген Айбергеновтің поэзиясы. Отызға да толмай опат болған ақынды қыршын кетті деп айтуға да обалсынады екенсің. Алайда, дәм-тұзының тым ерте таусылғанына қарамастан Төлеген өлеңдері жастыққа тән албырттығымен және соған қарамастан өмір туралы танымының тереңдігімен һәм сыршылдығымен, тұнығы лайланбаған тазалығымен дараланатын, әдебиетіміздегі ерекше құбылыс болған, ғасырдан-ғасырға жасай беретін –жасампаз поэзия; адамды өмірге ғашық қылдырып, іңкәр сезіміне енін таққан – сыршыл поэзия және сонымен қатар жырларында дауыл күнгі дарияның асау толқынындай алапат күші бар – қуатты поэзия. Оның өлеңдерінде басқа ақындардың ешқайсысында да кездеспейтін дүниеге деген ерекше бір сағыныш бар. Жаныңызды жұмбақ сиқырымен арбайтын сағыныш құдіреті ақынның барлық өлеңдерінде кездеседі.
Ұлпан – аналардың анасы, ел билеген көсем, сөз бастаған шешен, қоғам қайраткері. Ұлпан ата-анасының тұңғышы мен жалғызы болғандықтан, өте еркін өсіп, еркекшора киінген. Оның сезім байлығы, адамгершілігі, адалдығы, моральдық тазалығы, ақылдылығы, зеректігі, зерделілігі, парасаттылығы, өткірлігі, өжеттігі келісті де көрікті бейнеленген. Сондай-ақ көркіне мінезі сай биязы да инабатты, сұлу да сымбатты. Ұлпан сөзге шешен, ақылыды да, батыл қыз болып өседі. Ұлпанның мінезі де ашық жарқын, ақкөңіл. Әрі өз ой пікірін ашық, нақты жеткізетін болған. Ұлпан – кең пейілді, адамгершілігі мол Сибан еліннің кедей – кепшігіне қол ұшын беретін әйел. Мен Ғабит Мүсіреповтің «Ұлпан» бейнесін нағыз ұлттық болмыс деп тани аламын. Ал қазіргі қыздар екі топқа бөлінеді: тәрбиелі, сауатты қыздар және теріс жолға түскендер. Көпке топырақ шашпаймын, қазақтарда сұлу, байсалды, сабырлы, өнерлі, ибалы, инабатты, салмақты, ата-анасының тәрбиесімен өскен қыздар жетерлік. Және бойында «ұлттық болмысқа» тән ерекшеліктер сиреп, тәніне сурет салдырып, шашын алдырып, балағат сөздер айтатын қыздар да жоқ емес. Яғни «Ұлпан» мен арасы жер мен көктей қазіргі қыздардың бойында қыз балаға тән сұлулық, әйелге тән жылулық азайған. Оған себеп әйелдердің тойда, көпшілік орындарда жалаңбас, орамалсыз шығу қазақ әйеліне тән белгі емес-ті. Сондықтан менің ойымша, көпке топырақ шашпаймын, қазіргі заман қыздары «ұлттық болмыстан» алшақтап бара жатқандай.


САҒЫНЫШТАН ЖАРАЛҒАН АҚЫН
18.09.2017
Өмірге ғашық болмаған адамнан ақын шықпайды. Шайыр болу үшін мына шексіз дүниені бар жан-тәніңмен құлай сүю керек. Пенде баласының асыл ойлары мен сұлу сезімдері ақындық жүректе гүлдеп, бүршік ататындықтан, әлемді адал махаббатымен сүйген адамға ғана өмір құшағын жайып, сыр сандығының талай құпиясын ашады. Сөз патшасы өлең өнердің босағасынан келін болып именіп аттағанда мына айдай әлемге сүйіспеншіліктің көзімен қараған. Өлеңді айтасыз-ау, сол құдіретті өнердің өзін де өмірді сүйген адамдық сезімнің сүйіспеншілігі туғызған жоқ па еді?!

Дүниені сүйген адамның бойында Аллаға деген шексіз сағынышы оянды, жүрегінде өлең оты тұтанып ұлы Жаратушымен ойша сырласып, мұңын шағып оны тереңірек тануға мүмкіндік алды. Міне, осылайша мәртебелі поэзия адамның Алладан кейінгі ең жақын сырласына айналды. Жалғыздықтан жалығып, мына бес күндік жалғаннан түңіліп, имандылықтың мейірімді шуағын сағынған адамның шөлін тек өлеңнің мөлдір бұлағы ғана қандыра алатыны сондықтан болса керек.
Қазақ әдебиетіндегі сондай таза бұлақтардың бірі – Төлеген Айбергеновтің поэзиясы. Отызға да толмай опат болған ақынды қыршын кетті деп айтуға да обалсынады екенсің. Алайда, дәм-тұзының тым ерте таусылғанына қарамастан Төлеген өлеңдері жастыққа тән албырттығымен және соған қарамастан өмір туралы танымының тереңдігімен һәм сыршылдығымен, тұнығы лайланбаған тазалығымен дараланатын, әдебиетіміздегі ерекше құбылыс болған, ғасырдан-ғасырға жасай беретін –жасампаз поэзия; адамды өмірге ғашық қылдырып, іңкәр сезіміне енін таққан – сыршыл поэзия және сонымен қатар жырларында дауыл күнгі дарияның асау толқынындай алапат күші бар – қуатты поэзия. Оның өлеңдерінде басқа ақындардың ешқайсысында да кездеспейтін дүниеге деген ерекше бір сағыныш бар. Жаныңызды жұмбақ сиқырымен арбайтын сағыныш құдіреті ақынның барлық өлеңдерінде кездеседі.
Объяснение:
міне осыгы жаз я ма
Ұлпан – аналардың анасы, ел билеген көсем, сөз бастаған шешен, қоғам қайраткері. Ұлпан ата-анасының тұңғышы мен жалғызы болғандықтан, өте еркін өсіп, еркекшора киінген. Оның сезім байлығы, адамгершілігі, адалдығы, моральдық тазалығы, ақылдылығы, зеректігі, зерделілігі, парасаттылығы, өткірлігі, өжеттігі келісті де көрікті бейнеленген. Сондай-ақ көркіне мінезі сай биязы да инабатты, сұлу да сымбатты. Ұлпан сөзге шешен, ақылыды да, батыл қыз болып өседі. Ұлпанның мінезі де ашық жарқын, ақкөңіл. Әрі өз ой пікірін ашық, нақты жеткізетін болған. Ұлпан – кең пейілді, адамгершілігі мол Сибан еліннің кедей – кепшігіне қол ұшын беретін әйел. Мен Ғабит Мүсіреповтің «Ұлпан» бейнесін нағыз ұлттық болмыс деп тани аламын. Ал қазіргі қыздар екі топқа бөлінеді: тәрбиелі, сауатты қыздар және теріс жолға түскендер. Көпке топырақ шашпаймын, қазақтарда сұлу, байсалды, сабырлы, өнерлі, ибалы, инабатты, салмақты, ата-анасының тәрбиесімен өскен қыздар жетерлік. Және бойында «ұлттық болмысқа» тән ерекшеліктер сиреп, тәніне сурет салдырып, шашын алдырып, балағат сөздер айтатын қыздар да жоқ емес. Яғни «Ұлпан» мен арасы жер мен көктей қазіргі қыздардың бойында қыз балаға тән сұлулық, әйелге тән жылулық азайған. Оған себеп әйелдердің тойда, көпшілік орындарда жалаңбас, орамалсыз шығу қазақ әйеліне тән белгі емес-ті. Сондықтан менің ойымша, көпке топырақ шашпаймын, қазіргі заман қыздары «ұлттық болмыстан» алшақтап бара жатқандай.
Объяснение:
вот надеюсь