4-тапсырма. Етістіктердің қай рай тұлғасын қабылдап тұрғанын айтыңдар.
1. Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын! (мақал. ) 2. Асып
1. бара жатсаң, еліңмен бөліс. 3. Күнің барда, күліп жүр! 4. Қазақтың үміті ақталмаса, елде тыныштық сақталмайды (М. Жолд. ). 5. Тату елдің тамағы таусылмайды. 6. Барайықшы жылғаға, барайықшы жылғаға, барайық та жылғаға, тебейікші сырғанақ (М.М.). 7. Менің оны білгім келіп тұрған жоқ еді (F. Мұс. ). 8. Басы биік ақ шыңға, шынар болғым келеді, Және биік жақсыға, сыңар болғым келеді (Қ.Б.). 9. Таза ойлап, татулық іс табалық! 10. Жау жоқта, тіпті жауды сағынбалық! (Шәкәрім. ) 11. Сайлауға келген ұлық әуелі сол сайлау жағынан бастаса игі еді! (М.Ә.) 12. Ұрыс ырысты қашырар, Ынтымақ белге асырар (мақал). 13. Халықтың ұлы болмасаң, менің де ұлым емессің (Қ.М.). 14. Бүлінгеннен бүлдіргі алма (мәтел).
A Қарамен берілген сөздерге морфологиялық талдау жасаңдар.
ӘЛЕМНІҢ ЖЕТІ КЕРЕМЕТІ
1. Мысыр пирамидалары
Жеті кереметтің ең ежелгісі де, әрі біздің бүгінгі дәуірімізге жеткені де – осы Мысыр пирамидалары. Пирамидалар Нілдің солтүстік батыс жағалауындағы сансыз қабірлер мен ғибадат-ханалар тұрғызылған өлілер қаласының үстіне салынды. Пирамидалардың ең көнесі – 5000 жыл бұрын тұрғызылған Джосер пирамидасы. Сәулетшісі ежелгі Египетте дәрігерлік, фило-софиялық және ғылыми еңбектерімен танылған Имхотеп атты шебер еді. Джосер пирамидасы – көп сатылы құрылыс. Сансыз басқыштар арқылы аспанға өрлей береді. Мұның идеясы перғауындардың жердегі қарапайым халықтан биік, құдіретті екенін бар әлем-ге паш ету еді. Қаншама қажырлы еңбек пен адам өмірі жұмсалған бұл құрылыс Хеопс, Хефрен және Микрен пирамидаларымен жалғасын тапты.
Көлеміжағынанеңүлкенпирамида – Хеопспирамидасы. Бүкіл жиған-тергеніне көзінің тірісінде Хеопс перғауын 20 жыл ішінде осы пирамиданы салдырды. Биіктігі 147 метр, әр қырының ұзындығы 232 метр бұл құрылысқа 2,5-3 тонналық 2 миллион 300 мың тас блоктары қолданылды.
Қазтуған Сүйінішұлы (XVII ғасыр) - мырза, батыр, жырау. Халық арасында Қарға бойлы Қазтуған атанып кеткен айтулы жорық жырауы.
Қазтуған жырау ноғайдың Едисан ордасының билеушісі Сүйініш мырзаның ұлы. Сүйініш мырзаның Қазтуғаннан басқа Азамат және Әдіжі атты тағы екі ұлы болған.
Объяснение:
Қазтуған жыраудың "Мадақ жыры", "Туған жермен қоштасу" сынды туындыларын ежелгі қазақ поэзиясының таңдаулы үлгілеріне жатқызуға болады. Ақынның халық жыраулары арқылы жеткен бірқатар толғаулары И.Березиннің "Түрік хрестоматиясында" (1862), Ғабдолла Мұштақтың 1910 жылы шыққан "Шайыр, яки қазақ ақындарының басты жырлары" жинағында, М.Мағауиннің "Алдаспан" кітабында (1970) жарияланды.