Әлемде сан мыңдаған спорт түрлері бар.Бірін білсек,енді біреуі туралы мүлдем естімегенбіз.Ал Месси, Рональдо,Неймар секілді спортшыларды тарымайтын адам жоқ шығар,сірә.Ал бұл спортшыларды төрткүл дүниеге танытып жүрген спорт ол - футбол ойыны.Футбол - спорттық ойындардың падишасы.Бар әлемде осы ойын түрінің жанкүйірлері көп-ақ.Теледидарды да қосып қалсақ футболды көреміз.
Футбол - командалық ойын.Ойынның басты мақсаты қарсылас команданың қақпасына аяқпен немесе қолдан басқа дене мүшелерімен қарсылас команда салған саннан көбірек доп салу болып табылады.Бір командада 11 ойыншыдан болады.Қақпашыдан басқа ойыншылар қорғаушылар, жартылай қорғаушылар, шабуылшылар болып бөлінеді.Ереже бұзушылықты да осы футбол ойынынан көп көріп жатамыз.Бірінші рет тәртіп бұзған үшін - сары карточка беріледі,ал екінші қайталаған үшін - қызыл карточкамен ойыншыны ойын алаңынан шығаратыны да мәлім.
Бұл ойынның өзіндік тарихы бар.Футбол алғаш рет Англияда дамыды.Ал футболдың күні бүгінге дейін ең дамыған мекені - Еуропа.Бұл ойынды ойнатуға негізінен көптеген елдерде қарсылық болды.Бұған қарамастан футбол бар әлемді өзіне бағындыруда десек те болады.
Он тоғызыншы ғасырдың екінші жартысында қазақ, елінің қоғамдық өміріне, мәдениеті мен өнерінде, ұлттық әдебиетінде аса игі жаңғырулар бой көрсетті десек, бұл тұстағы ұлы Абай бастаған жаңашыл бағыттағы реалистік әдебиеттің даму қарқыны айрықша болды. Халқымыздың аса көрнекті ақындарының бірі Шәкәрім Құдайбердіұлы да, міне, осынау өркенді ортада өсіп, ержетті. Ол 1858 жылы ескіше жыл санау бойынша 11 шілдеде қазіргі Семей облысының Абай ауданында дүниеге келді. Әкесі - Құдайберді -Абайдың ағасы, Құнанбайдың Күңке атты бәйбішесінен туған.
Шәкәрім бес жасында оқуға беріліп, екі жылдай оқиды. Жеті жасқа келгенде, 1866 жылы әкесі Құдайберді 37 жасында дүние салады да, Шәкәрім бұдан былайғы уақытта Құнанбайдың тәрбиесінде, тікелей Абайдың қамқорлығында болады. Шыққан ортасының аса бай дәстүрі мен ақын ағасының тағлымды тәрбиесі табиғатынан зерек те алғыр Шәкәрімнің жетімдік, жоқшылық көрмей өсуіне ғана емес, оның талантты ақын, парасатты ой иесі ретінде қалыптасуына да айрықша ықпал жасайды.
Ұлы Абайдың маңайына шоғырланған талантты жастар туралы айта келіп Мұхтар Әуезов былай деп жазады: "... Ондай ақын төртеу. Оның екеуі Ақылбай, Мағауия - Абайдың өз балалары, мұның екеуі де 1904 жылы Абай өлген жылы өлген. Қалған екеуі Көкбай, Шәкәрім. Осы төрт ақын Абайдың толық мағыналы шәкірттері". Шындығында да Шәкәрім Абайдың ең талантты шәкірттерінің бірі, әрі ең мол мұра қалдырған шәкірті.
Абай шәкірттерінің қай-қайсысы да ұлы ұстазының басқан ізін қайталамай, өнер көгінде өздерінше соқпақ салуға ұмтылды. Абай өз шәкірттерінің өлеңдерін үнемі қадағалап отырған. Өзі тақырып беріп жаздырғандары да аз емес. Ұлы ақын жастардың туындыларына сын көзбен қарап, бағыт-бағдар беріп отырған.
Шәкәрімнің ақындық жолын айқындап берген де, міне, осындай ұлы мектеп, Абайдың ақындық дәстүрі болды. Шәкәрімнің терең мағыналы шығармашыл мұрасының өн бойынан Абайдың реалистік сарыны, көркемдік, эстетикалық танымының әсері үнемі белгі беріп отырады.
Футбол.
Әлемде сан мыңдаған спорт түрлері бар.Бірін білсек,енді біреуі туралы мүлдем естімегенбіз.Ал Месси, Рональдо,Неймар секілді спортшыларды тарымайтын адам жоқ шығар,сірә.Ал бұл спортшыларды төрткүл дүниеге танытып жүрген спорт ол - футбол ойыны.Футбол - спорттық ойындардың падишасы.Бар әлемде осы ойын түрінің жанкүйірлері көп-ақ.Теледидарды да қосып қалсақ футболды көреміз.
Футбол - командалық ойын.Ойынның басты мақсаты қарсылас команданың қақпасына аяқпен немесе қолдан басқа дене мүшелерімен қарсылас команда салған саннан көбірек доп салу болып табылады.Бір командада 11 ойыншыдан болады.Қақпашыдан басқа ойыншылар қорғаушылар, жартылай қорғаушылар, шабуылшылар болып бөлінеді.Ереже бұзушылықты да осы футбол ойынынан көп көріп жатамыз.Бірінші рет тәртіп бұзған үшін - сары карточка беріледі,ал екінші қайталаған үшін - қызыл карточкамен ойыншыны ойын алаңынан шығаратыны да мәлім.
Бұл ойынның өзіндік тарихы бар.Футбол алғаш рет Англияда дамыды.Ал футболдың күні бүгінге дейін ең дамыған мекені - Еуропа.Бұл ойынды ойнатуға негізінен көптеген елдерде қарсылық болды.Бұған қарамастан футбол бар әлемді өзіне бағындыруда десек те болады.
Он тоғызыншы ғасырдың екінші жартысында қазақ, елінің қоғамдық өміріне, мәдениеті мен өнерінде, ұлттық әдебиетінде аса игі жаңғырулар бой көрсетті десек, бұл тұстағы ұлы Абай бастаған жаңашыл бағыттағы реалистік әдебиеттің даму қарқыны айрықша болды. Халқымыздың аса көрнекті ақындарының бірі Шәкәрім Құдайбердіұлы да, міне, осынау өркенді ортада өсіп, ержетті. Ол 1858 жылы ескіше жыл санау бойынша 11 шілдеде қазіргі Семей облысының Абай ауданында дүниеге келді. Әкесі - Құдайберді -Абайдың ағасы, Құнанбайдың Күңке атты бәйбішесінен туған.
Шәкәрім бес жасында оқуға беріліп, екі жылдай оқиды. Жеті жасқа келгенде, 1866 жылы әкесі Құдайберді 37 жасында дүние салады да, Шәкәрім бұдан былайғы уақытта Құнанбайдың тәрбиесінде, тікелей Абайдың қамқорлығында болады. Шыққан ортасының аса бай дәстүрі мен ақын ағасының тағлымды тәрбиесі табиғатынан зерек те алғыр Шәкәрімнің жетімдік, жоқшылық көрмей өсуіне ғана емес, оның талантты ақын, парасатты ой иесі ретінде қалыптасуына да айрықша ықпал жасайды.
Ұлы Абайдың маңайына шоғырланған талантты жастар туралы айта келіп Мұхтар Әуезов былай деп жазады: "... Ондай ақын төртеу. Оның екеуі Ақылбай, Мағауия - Абайдың өз балалары, мұның екеуі де 1904 жылы Абай өлген жылы өлген. Қалған екеуі Көкбай, Шәкәрім. Осы төрт ақын Абайдың толық мағыналы шәкірттері". Шындығында да Шәкәрім Абайдың ең талантты шәкірттерінің бірі, әрі ең мол мұра қалдырған шәкірті.
Абай шәкірттерінің қай-қайсысы да ұлы ұстазының басқан ізін қайталамай, өнер көгінде өздерінше соқпақ салуға ұмтылды. Абай өз шәкірттерінің өлеңдерін үнемі қадағалап отырған. Өзі тақырып беріп жаздырғандары да аз емес. Ұлы ақын жастардың туындыларына сын көзбен қарап, бағыт-бағдар беріп отырған.
Шәкәрімнің ақындық жолын айқындап берген де, міне, осындай ұлы мектеп, Абайдың ақындық дәстүрі болды. Шәкәрімнің терең мағыналы шығармашыл мұрасының өн бойынан Абайдың реалистік сарыны, көркемдік, эстетикалық танымының әсері үнемі белгі беріп отырады.