4-тапсырма. Мәтінді оқыңдар. Қандай жанрда жазылған (мақала ма, күнделік пе, очерк пе)?
1859 жылы менің қоқан саудагерінің атын жамылып қоқан
керуенімен Қашқарға өтуімнің сәті түсті. Әйгілі Марко Поло
(1272 ж.) және португалдық иезуит Геос Бенедиктен кейін бұл елде
екі-ақ еуропалық болған. Оның бірі – ост-үнді қызметінің офицері,
аты-жөні белгісіз, бірақ саяхаты жайында қызғылықты жазбалар
мен жолсапар жобасын қалдырған неміс те, екіншісі
екіншісі - прусс ғалымы
Адольф Шлагинтвейт...
Қашқар Қытайдың түстік желісіндегі провинциясының округтік
қалаларының қатарына жатады. Былайша айтқанда, Зұлқарнайын
қолбасшысы Птолемей заманынан бері үлкен керуен сарайларымен,
әсіресе кең өрістеген шай саудасымен аты шыққан шаһар. Азия
үшін Қашқар бізге Қияқты, еуропалықтарға Шанхай мен Кантон
қандай болса, сондай. Осынау даңқына орай бұл Азия саудагерлері
құрлықтың шалғай-шалғайынан ағылып келіп жататын орынға
айналған. Мұнда парсылық пен тибеттікті, Еділ татары мен үндісті,
ауғандарды, армяндарды, жәйттерді, сығандардың мультандары
мен лулуларын және қашып жүрген Сібір казак-орысы, өзіміздің
отандасымызды ұшыратуға болады...
жаңытпаштар мөлшер үстеу
Дөң жатыр,
Дөнде тон-тоң (қанша?) көн, жатыр
Қырқада қырық (қанша?) арқар бар.
Қырық арқарда ақ арқар бар.
Алты арқарда марқа арқар бар.
Үш кіші ішік піштім,
Бес кіші ішік піштім,
Неше кіші ішік піштім?
Класта ақ бор бар,
Көк бор бар,
Көп бор бар.
Талғат балға тап,
Оншақты жаңғақ шақ,
Шақсаң, сақ шақ.
Жұмбақтар:
1) Айуан екі аяқты, асқан батыр,
Басына о батырдың тіккен шатыр.
Шешерсің дана болсаң бұны біліп,
Кел-кел деп, қан майданға шығысқанда,
Бір айла адамзатта болып жатыр. Бүркіт
2) Бес жігіт біреуінен біреуі аласа,
Тұрады төрті көрші, бірі оңаша.
Бастары бірікпесе кетер әлі,
Ырқына бір-бірінің ұнамаса.
Тастайды тау қпарып, көл қотарып,
Бесеуі бір ниетпе шыға қалса. (5 саусақ)
3)
Бір итім бар үрмейді,
Ары-бері жүрмейді.
Тамақ берсең жемейді,
Су ішуді білмейді.
Ол тұрғанда еш адам,
Үй ішіне кірмейді. (Құлып)