4-тапсырма. Мәтінді оқып, құрылымына назар аударыңдар. Әр азат жолда не жөнінде айтылғанын жұбыңа түсіндір.
Әлемнің бірде-бір елі өзінің алдына дәл осындай қысқа мерзімде
мұндай өршіл міндет қойған емес. Алайда күндердің күнінде дәл
осының біздің жол деп атайтынына мен сенемін.
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары Қазақстан әртүрлі қиын жағдай-
дарға қарамастан, тау асуларымен тайсалмай жүріп келе жатқан
жолаушының жағдайын көзге елестететін.
Алгашкы кадам - өте күрделі. Жаңа мемлекетімізді құруға
кіріскенде, ең алдымен, біздің үйіміздің мықты іргетасы, негіздердің
негізі - жаңа Конституция керек екенін түсіндік.
Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан жолы»
5-тапсырма. Мәтіннің мазмұнын өз сөздерімен жеткізіңдер. Ол үшін мына
тіркестерді мағынасына қарай сәйкестендіріп жазыңдар
Бірде-бір ел аз уақыт ішінде
Ортүрлі киын жағдайларга қарамастан
Алгашкы кадам
Жаңа мемлекет куру үшін, алдымен,
белестерді бағындыруымыз керек.
Ата Заң керек екенін түсіндік.
биік мақсат қойған емес.
өте күрделі.
Ауа райының өзгеруі денсаулыққа әсер ете ме? тақырыбына диалог құрастыру.
Дәрігер: Сәлеметсіз бе, қандай шағымыңыз бар?
Емделуші: Қайырлы таң, дәрігер мырза! Кеше түстен бері өзімді жайсыз сезініп, басым ауырып, қан қысымым жоғарылап кетті. Түнде де дұрыс ұйықтай алмай, таң атысымен қабылдауыңызға келіп отырған жайым бар. Кеше ауа райы да бұзылып, жайсызданып кетті ғой. Осы ауа райының өзгеруі денсаулыққа әсер ете ме?
Дәрігер: Жеңіңізді түріп жіберіңізші. Қан қысымыңызды тексеріп көрейін. Жалпы ауа райы мен климат әрбір адамның денсаулығы мен өмір сүру жағдайына үздіксіз әсер етіп отыратын табиғи фактор болып табылады. Ауа райы мен климат жағдайларының адам денсаулығына әсері Гиппократ заманынан белгілі болған. Сол уақыттарда өзінде ақ, көптеген аурулардың пайда болуын, ағымы мен салдарын климат және ауа райымен байланыстырған. (...) Қан қысымыңыз бен жүрек қағысыңыз жоғарылап тұр.
Емделуші: Енді не істесем болады? Емдік шараларын қолдануым керек пе?
Дәрігер: Иә, қазір жас ерекшелігіңізге байланысты қабылдайтын әрі қан қысымын түсіретін дәрі жазып беремін. Ол дәріні әлеуметтік дәріханадан тегін алып, нұсқаулыққа сай пайдаланып, екі күннен кейін тағы да бір тексерілуге келіңіз. Үйде жағдайыңызды бақылап тұрыңыз, себебі қазіргі уақытта миокард инфарктісі, мида қан айналымының жедел бұзылыстары, гипертониялық криз секілді аурулардың дамуында, сонымен қатар, кейбір дені сау адамдардың денсаулығының нашарлауында, климат пен ауа райы жағдайларының рөлі жөнінде дауласуға жатпайтын көптеген ғылыми фактілер жиналған.
Объяснение: