4-тапсырма. ”Сәнқойлар” өлеңіне талдау жасаңыз.
1. Өлеңнің тақырыбы
2. Идеясы
3. Авторы
4. Шумақ саны
5. Буын саны
6. Әдеби-теориялық құралдар (метафора, эпитет, аллитерация, асснонанс)
Шедірейіп, шекиіп,
Қасын керіп кекиіп,
Қолдан пішін жасаған,
Біреу келер секиіп.
Шырт түкіріп, шынтақтап
Жүз құбылып, қылтақтап.
«Сұлуын-ай шіркіннің»
Дегізбекші жұрт мақтап.
Мұнымен мақтау алмақ па?
Шамалап өзің салмақта.
Мұнша әдемі көрініп,
Көңлі қызға бармақ па?
Мен қыз емес, өзің қыз,
Осы күнде сындасыз.
Өз бетіңді өзің бұз,
Үйте алмаймыз, жаным, біз.
Бояған пішін бола ма,
Оны қылған оңа ма.
Ерте бастан айтқаным –
Сол пішінге жолама.
Бір сал мойын сал келер,
Омырауы дал келер.
Бақайынан келмес-ақ,
Өзінен басқа пенделер.
Құлағын киер тымақтың,
Мойны бостау шырақтың.
Мас кісідей талтақтар,
Осыны қайтіп ұнаттың?
Жүрсе, тұрса, бұлықсып,
Мұнысы тапқан қылықсып,
Өнер қылар, ат мінер,
Жығыла жаздап толықсып.
Осындай салғырт салымыз,
Көтеріп аттан алыңыз.
Аяғын жерге анықтап
Баса алмайды, наныңыз.
Өзіне-өзі өң берген,
Терісін түзеп жөнделген.
Осындай шебер елде көп,
Өз қылығын жөн көрген.
Сен өзгерме, өзің бол,
Жаратты ғой, болар сол.
Құдайдан шебер болмассың,
Қылмай-ақ қой онан мол.
Есіл түзу пішінді,
Түзете алмай қысылды.
Сен құбылмай тек отыр,
Түзетсін Құдай ішіңд которые есть
Объяснение:
Әже - баланың әкесінің, сондай-ақ, анасының шешесін атайтын, туыстық қатынасты білдіретін атау. Одан арғылары үлкен әже немесе ұлы әже деп аталады.[1]
Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.