4-тапсырма. Сөйлемдердің соңына тиісті тыныс белгілерін қойыңдар.Себебін түсіндіріңдер, «ЭКСПО-2017» көрмесіндегі қазақстандық «Нұр элем» па-
вильонында күн энергиясымен жүретін көліктер қойылған
Қазіргі таңда күннен қуат алатын темір тұлпарларды тізгіндеу
«арман» болғанымен, болашақ ұрпақ үшін қажеттілігі көп
Төбесінде күн панелі, ортасында күн батареясы орналасқан
көліктердің бірі – «Стелло» деп аталады 2013 жылы Нидерлан-
ды елінде құрастырылған күн-көліктің жалпы ұзындығы төрт
метр, ені бір метрден асады Ол «күн сәулесімен жүретін әлемдегі
алғашқы отбасылық көлік» саналады. Төрт адамға шақталған
темір тұлпар сағатына 130 шақырымды бағындыра алады. Ал
жаңбырлы күндері жөне түн мезгілінде энергиялық қуаты 700
шақырымға дейін жетеді
Жанар-жағармайсыз жүретін көліктердің қатарында «Бо
Круизер» атты неміс машинасы да орналасқан Бір адамға
арналған көлік сағатына 120 шақырымды бағындырады. Күн
сөулесі болмаған күндері жинақ энергиясы 500 шақырымға
дейін жетеді деп жоспарланған
Ал күн энергиясынан қуат алатын ұшақ туралы естіппе
едіңіз Мүндай әуе көлігін Швейцария мемлекеті жасап шығарған
«Солар Импульс» атты екі адамдық үшақ 40 шақырымға дейін
жарықтың көмегімен самғай алады Мүнда 17 мың күн панелі
орналасқан «Бүл - өте тамаша өнертабыс қолданысқа енер
болса, шаруашылық мақсатына қолдануға әбден ыңғайлы өрі
тиімді», дейді көрме мамандары
Ең бастысы, бүл көліктердің қай-қайсысы да экология үшін
оңтайлы Ал Қазақстан «баламалы энергияға» негізделген мүн-
дай жобаларға ерекше маңыз берері сөзсіз.
Академик АН Казахской ССР (1946), председатель Союза писателей Казахстана. Его двухтомный роман «Путь Абая» вошёл в «Библиотеку всемирной литературы» .
Биография.
Мухтар Ауэзов родился 28 сентября 1897 года в Чингизской волости Семейского уезда (ныне Семипалатинская область) .
Семья Ауэзовых находилась в родстве с семьёй казахского поэта Абая Кунанбаева, дед Мухтара Ауэз был другом и почитателем творчества Абая. Отец Абая Кунанбай был зятем Ауэза, женившись на его сестре Нурганым. Абай приезжал к Ауэзу на празднества по поводу рождения его внука Мухтара.
Таза ауа–денсаулық кепілі. Әр адам тәулігіне бірнеше мың литр ауа жұтады.Ауа мөлдір түссіз.Ауаның пішіні жоқ. Ең алдымен ауадағы оттегі өкпеге барады, ол бүкіл ағзаға тарайды. Зиянды заттармен тыныс алған адам тез шаршайды. Ол әр түрлі ауруларға шалдығуы мүмкін. Адам жақсы демалуы үшін оған таза ауа қажет. Теңіз жағалауында, орман ішінде таза ауа болады. Ауаға зиян келтіретін экологиялық жағдайлар болады.
Ал жер бетіндегі ауа құрамында денсаулыққа зиянды қоспалар араласып жүреді. Әсіресе өндірістік қалаларда ауа көп ластанады. Ауаның тазалығын сақтауы үшін ірі кәсіп орындар фабрика, зауыттар, жылу орталықтарының моржаларына қондырғылар орнатылады.Бензинмен жүретін көліктер көп мөлшерде ұлы заттарды бөліп шығарады. Айналадағы ауаның тазалығын сақтауда көгалдандыруды маңызы зор.
Өсімдік ауа құрамындағы көмірқышқыл газын, зиянды заттарды, шаңды жұтып оның орнына оттегі бөліп шығарады. Әр адам жасыл өсімдіктерді отырғызуға атсалысуы керек.
Экологиялық жағдайлар
Табиғаттың әр – түрлі құбылыстар болады. Мысалы, отын жанғанда, завод, фабрикалар жұмыс істеп тұрғанда аз мөлшерде кездейсоқ газдар ауаға таралуы мүмкін. Ал көмір бензин және т.б. отындар толық жанбаса ауаға күйе, иіс газы, тағы басқа газдар таралады. Көліктерді қозғалтқыштары да ауаға улы газдар таратады, бұл газдар да қоршаған ортаның бүлінуіне әкеліп соғады. Кез-келген жерге қоқыс тастау. Бұлардың барлығы ауаны ластайды. Ауаны ластанудан сақтау. Кез-келген жерге қоқыс тастамау. Табиғатқа көгалдандыру жұмыстарын жүргізу. Өсімдіктермен жан –жануарларды қорғауымыз керек.