4. Тапсырмалар мен қою кестесінің үлгілері Тыңдалым және айтылым 1 - тапсырма Мәтінді тыңда . Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап бер . Ғарышта Оле - Луҡойе , жоғары өрлей берсек , қайда баратынымызды білесің бе ? - деп қыңқылдалы тағы да Дастан , алғаш кы сұрағын қайталап . - Әрине , астанга — Аспан емес , ғарышка де -Ғарыш деген не ? -Ғарыш деген де аспан , айырмасы - одан тым алыста . Жерден жырақ , алыста мен ешқашан болған емеспін , - деп Оле - Лукойе Шынын айтты . Қаласаң барак . Олар биіктей берді . Биіктей- биіктей көрінбей кетті . Кенет күйме - шана жеп жеңіл боп , а , ал аттары мақтадан жасалған ойыншыктай кальтагт , бұлардың өздері де отырған орындарынан ажырап , бейне су ішінде жүргендей женілдеп сала берді . Олс Лукойе қатты састы , жалма - жан қарманып , Дастанның қолынан ұстамақ боп еді , саусағы шалгальна аср ілікті . Оле - Лукойе , бекем бол , біз салмақсыздыққа тап болдык ! Бері жақындат , колымнан ұста ! Міне , сол қолым . Ажырап кетсек , мәңгі бөлiнгенiмiз дей бер . Таяқшаңды түсіріп алма ! – деп дауыстады Дастан Оле - Лукойе Дастанның қолынан тас Қыт ұстап алды . - Міне , осылай . Енді орындыққа отыруға тырысайық . Бірін - бірі сүйемелдеп шанаға қанша отырмак болғанымен салмақсыздық оларды жалғастырар емес , Дастан делбенің бір ұшымен екеуін анаға байлап қойды . Біз енді жерді айналып , осылай қалықтап ұша береміз , ұша береміз . Ғажап қой , а ... ! 1 ) Мәтіннің кейіпкерлері өздерінің салмақсыздыққа тап болғанын қалай анықтады ? 2 ) Дастанның « таяқшаңды түсіріп алма » деуінің сыры неде деп ойлайсың ? 3 ) Мәтіннің негізгі бөлімінің мазмұнын 1 жаққа өзгертіп , қысқаша баяндап бер . [ 6 ] Оқылым 2 - тапсырма Мәтінді түсініп оқы . Тапсырмаларды орында . « Аватардың » тілін білетін Арман Күн жексенбі болатын . Ауладағы алаңқайда балаларымды ойнатып жүр едім , касыма мектеп жасындағы бір балақай жүгіріп келді . Тани кеттім Керші үйде тұратын Арман екен . Арман биыл 5 - сыныпта оқып жүр . Өзі бір кісі алдынан қия етпейтін тәрбиелі бала Керген жерде құрақ , ұшып амандасатыны бар , Арман маған әдеттегідей қос қолын ұсынды . Бірақ аманд асқаны сол еді , калтасындағы ұялы телефоны « әндетіп » қоя берді . Балакай анадайға барып , ұзақ сөйлесті . Сөз арасында шүлдірлеп бірдеңелерді айтып қояды . Акырын құлақ , түрсем , бұрын - соңды естімеген бейтаныс тіл . « Бұл бала қай тілде шүлдірлеп отыр ? » -деп аң - таң болдым . Ақыры шыдамым таусылды . Сөйлесіп болып , телефонын қалтасына сүңгіте бергенде , Арманды қасыма шақырдым -Қане , айта қойшы . Жаңа қай тілде сөйледің ? -Нави тілінде , - деді Арман -Нави ? Ол қай тіл ? Қай ұлттың тілі ? -дедім таңданысымды жасыра алмай , Арман тақ ете қалды . – « Аватар » фильмі ндегі Пандора ғаламшары тұрғындарының тілі ғой – А - а - а.Солай ма ? – дедім де , артынан ойланып қалдым . « Аватардың фантастикалық фильм екені есіме сап ете түсті . Бір сәттік аңғалдығыма іштей күлкім келді . Бірақ оны Арманға сездіргім келмеді .
1) Опар биіктей берді. Биіктей- биіктей керiнбей кеттi. Кенет күйме-шана жеп жеңiл боп, ал аттары мактадан жасалған ойыншықтай қалықтап бұлардың өздері де отырған орындарынан ажырап, бейне су iшiнде жүргендей женілдеп сала бердi.
2)Таяқшаны түсiрiп алса ұстатпай баска жакка қалықтап кетеді.
1)Кенет күймешана жеп-жеңіл боп, ал аттары мақтадан жасалған ойыншықтай қалықтап, бұлардың өздері де отырған орындарынан ажырап, бейне су ішінде жүргендей жеңілдеп сала берді.
2)Себебі Дастан Оле-Лукойеге ажырап кетсек мәңгі бөлінгеніміз дейді.Қысқасын айтқанда Дастан Оле-Лукойеді жоғалқысы келмейді және таяқшаны жоғалтып алса, шынайы өмірге қайта орала алмай қалуы мүмкін.
3) Біз биіктей бердік. Бір кезде өзіміздің де, аттарымыздың да жеңілдеп кеткенін байқадық. Біз салмақсыздыққа тап болғанымызды түсіндік. Енді бір-бірімізден ажырап қалмауды ойладық.Қолдарымызды тас қылып ұстап алдық да,делбенің бір ұшымен өзімізді шанаға байлап қойдық.
2-тапсырма
1) Өзі бір кісі алдынан қия өтпейтін тәрбиелі бала. Көрген жерде құрақ ұшып амандасатыны бар
2) Шырылдап
3) Арман фильм кейіпкерлерінің сөздерін қайталап отыруы мүмкін.
4)Арман Нави тілінде сөйлеуді фильмнен үйренді деп ойлаймын.
5)Сұрақ:Неге Арман телефонмен нави тілінде сөйлесті?
Жауап:Себебі ол өз жақсы көретін фильмдегідей сөйлеп үйренгісі келіп жүр деп ойлаймын.
1) Опар биіктей берді. Биіктей- биіктей керiнбей кеттi. Кенет күйме-шана жеп жеңiл боп, ал аттары мактадан жасалған ойыншықтай қалықтап бұлардың өздері де отырған орындарынан ажырап, бейне су iшiнде жүргендей женілдеп сала бердi.
2)Таяқшаны түсiрiп алса ұстатпай баска жакка қалықтап кетеді.
1-тапсырма
1)Кенет күймешана жеп-жеңіл боп, ал аттары мақтадан жасалған ойыншықтай қалықтап, бұлардың өздері де отырған орындарынан ажырап, бейне су ішінде жүргендей жеңілдеп сала берді.
2)Себебі Дастан Оле-Лукойеге ажырап кетсек мәңгі бөлінгеніміз дейді.Қысқасын айтқанда Дастан Оле-Лукойеді жоғалқысы келмейді және таяқшаны жоғалтып алса, шынайы өмірге қайта орала алмай қалуы мүмкін.
3) Біз биіктей бердік. Бір кезде өзіміздің де, аттарымыздың да жеңілдеп кеткенін байқадық. Біз салмақсыздыққа тап болғанымызды түсіндік. Енді бір-бірімізден ажырап қалмауды ойладық.Қолдарымызды тас қылып ұстап алдық да,делбенің бір ұшымен өзімізді шанаға байлап қойдық.
2-тапсырма
1) Өзі бір кісі алдынан қия өтпейтін тәрбиелі бала. Көрген жерде құрақ ұшып амандасатыны бар
2) Шырылдап
3) Арман фильм кейіпкерлерінің сөздерін қайталап отыруы мүмкін.
4)Арман Нави тілінде сөйлеуді фильмнен үйренді деп ойлаймын.
5)Сұрақ:Неге Арман телефонмен нави тілінде сөйлесті?
Жауап:Себебі ол өз жақсы көретін фильмдегідей сөйлеп үйренгісі келіп жүр деп ойлаймын.
Объяснение: