40. Мәтінді мұқият тыңда. Әке-шешем қойшы болды. Айдалада – ақ боз үй. Айнала -
ның бәрі
бұйра-бүйра құм. Сексеуіл, жусанды дала. Бір
отар малды шеген* құдықтан суарады. Бір отарда мыңға
жуық қой бар. Құдықтың басындағы айналмалы ағаш
шығыр арқылы түйеге арқан байлап, қауға тартамын.
Бір қауғаға 30 литрдей су сыяды. Әкем қауғадағы суды
ағаш науаға құйып тұрады. Мың қойды суару үшін қанша
рет қауға тарту керек?! Әр қой кемінде бір литрге жуық су
ішеді. Қанша қауға тартқанымды санап отырамын. Жүзге
дейінгі санды қауға тартып жүріп үйрендім.
Көпен Әмірбек
• Мәтін бойынша пікір білдіруге бағытталған сұрақтар құрастыр.
Сұрақтарға жауап беріп көр. Сұрақ құрастыруда «Қалай ойлайсың?»,
«Сенің ойынша, «Неліктен?», «Не себепті?» сұрақтары мен тір-
кестерді пайдалан.
• Әңгімедегі бала санауды қалай үйренді? Оның әке-шешесі кім?
• Мәтіннен күрделі сөздері бар сөйлемдерді теріп жаз. Күрделі сөз-
дердің астын сыз.
Ру, рулық қоғам — алғашқы қауымның экономикалық, әлеуметтік негізгі ұясы; арғы тегі бір әкеден немесе бір шешеден тараған туыстар тобы. Ру алғашқы адамдар тобынан басталып, кейінгі рулық құрылысқа ауысты. Рулық ұйымның кейінгі құрамын ғана зерттеуге мүмкіндік болғандықтан, рудың даму тарихын зерттеу мәселесінде ғалымдар арасында әр түрлі көзқарастар бар. Тайпа– қандас туыстардан тұратын әлеуметтік және этникалық бірлестік. Ол рулар мен аталарға бөлінеді. Көшпелі халықтарда тайпалық бірлестіктері ұзақ уақытқа дейін сақталады.Дәуір — халықаралық дәрежеде келісілген бірегей жержылнамалық шкаланың иерархиялық бағыныштылық тұрғысынан төртінші дәрежелі бірлігі немесе бөлімшесі.[1]
Аяймын мен анасыз,Атасызды.Аяймын мен құлынсыз,Ботасызды.Хайуанатқа жасаған қиянатың –Бауырыңа жасаған опасыздық!
Ұяламын аң аулап бел асқанға.Түсінбеймін сол үшін таласқанға.Ұшып бара жатпаса аққу-қаздар,Ұяламын қарауға көк аспанға!
Қырдан безбе, бауырым,Нұрдан безбе!Жылататын жәйттар бар жырдан да өзге.Жиһан қамын жамылып жоқтау керекЖердің өзі жоғалмай тұрған кезде!
Ми дарымай,Біреуге пұл дарыған,Аямайды пұлын ол ұлдарынан.Былғарыға құмар-ақ сол ұлдардыңҚымбат емес кейбірі былғарыдан!
Аңдар бастан кешкенді –Дала кешпек.Тарих мұңын Ертеңге ала көшпек.Еліне де,Ерге де пайдасы жоқЕшкі қыздың үстінде лама бешпент.
Тұла бойын тілгілеп сабау-қайғы,Қара жердің жотасы алаулайды.Орта ғасыр өткенменКейбір елдеАдамдарды, бауырым, әлі аулайды!
Ысқырғанда құлдықтың қамшылары,Белгілі ғой кімнен қан тамшылары»Аңдып жүріп атадыЗәңгілердіКу-клукс-кланның аңшылары!
Өкпе емес пе осыным,Наз емес пе?!Кейбіреулер барына мәз емес пе?!Туыс көп теЖоқ бірақ туысқандық.Адам көп те,Адамдық аз емес пе?!