5. Мәтінді оқы. Қазақ халқының табиғатына ерекшеліктерді тауып, диаграммаға жаз. Қазақтар әуелден әдебиет пен өнерді әспеттеп, спортты сүйді, марқасқа мінезімен ешкімге де тәуелді болмай, емін-еркін өмір сүрді. Шынында да, даналығы мен балалығы, көсемдігі мен шешендігі, кісілігі мен кішілігі бойында жарыса өрілі үретін, оған қоса бір басында бүкіл адамзатқа тән барша осалдығы мен мықтылығы, өрі мен еңісі жетіп жатқан біздер қандаймыз? Қазақ жаны, мінезі, рухы... Періштедей пәктігі, таң шығындай тазалығы, мөлдір махаббаты мен мейлінше мәрттігі, қайсар жаужүрек қаһармандығы мен қайырымдылығы, инабаты мен имандылығын барынша тану үшін, ең алдымен, халық жанының нұрлы қайнарына қайырылып, ғажап ерлік жырларын зердеге тоқып алуға ғанибет. Замана қаншама түлкібұлаңға салып, құбылып өзгергенімен, халқымыздың отаншылдық, азаматтық сезімі артып, рухы құдіреттеніп, асқақтай түсіпті. Таза болмысын, ғазиз дінін сақтап алды. Біз қазір де, үш мыңыншы жылдардың табалдырығында тұрып, болашақ босағасынан сығалап, не бір нәубет, зұлмат пен зұлымдықтан бас сауғалап, бүкіл жер шарына тарыдай түсіп, абыр-сабыр, мәре-сәре болып, жағамыз жайлау болып жатамыз. Бәлкім, осындай ұрымтал тұста өзімізге-өзіміз сындарлы тұрғыдан қарап, ісіне көзден өткізгеніміз абзал шығар. Әрқайсысымыздың қай шалғайда жүрсекте егемен ел, мәртебелі мемлекет болып, тәуелсіздік туын биік көтеріп, халыққа қалтқысыз қызмет көрсетіп, оның өркениетіне барынша үлес қосуымыз керек ПЛ
Табиғат және біз.
Бізді қоршаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар - осылардың барлығы да табиғат деген ауқымды ұғымды білдіреді. Атамыз қазақ қашанда адам мен табиғат ұғымы егіз деп санаған, себебі адам да табиғаттың ажырамас бір бөлігі. Сондықтан халқымызда «Жер-Ана» деген егіз үғым қалыптаскан. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу – бағзы заманнан бергі ата салтымыз. «Жер шоқтығы - Көкшетау», «Жер жаннаты - Жетісу» деп, бабаларымыз туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген. Сондықтан осындай баға жетпес байлық табиғатты аялау - біздің міндетіміз.
Біздің әрбір басқан қадамымыз, әрбір істеген ісіміз табиғатқа байланысты болғандықтан, оның біздің өмірімізде ерекше орын алуы сөзсіз. Бірақ, адамзаттың кейбір істері табиғатқа кері әсер етуде. Оның кері әсері біздің денсаулығымызға да зиян келтіреді. Табиғатты қорғау- табиғатты аялау әр адамның міндеті. Үлкен- кіші әрдайым оны таза ұстап, құрмет тұту қажет. Оның бізге қаншалықты қажет екені баршамызға мәлім.
Талай ақын жыршы ағаларымыз табиғатты өлең жырларына арқау етіп, жырлап өткен. Солардың біреуімен өз ойымды тәмамдағым келеді:
Табиғатта сезім де, құлақ та бар,
Ренжітсең қайғырып жылап та алар.
Аяласаң жаныңа шуақ тамар,
Қажығанда бойыңа қуат тамар. - демек, менің құрметті құрдастарым, табиғатты аялайық! Қолымыздан келгенше келер ұрпаққа табиғаттың әсемдігін сақтап қалайық!
Күз келді. Айнала алтын түске боялған. Ағаштардың жапырақтары сары, қызыл болып жерге түскен. Құстар жылы жаққа ұшуға дайындалуда.( әңгімелеу м)
Кірпіш
Ежелден адамдар үйді кірпіштен салуды ұнатқан.Себебі, кірпіш суда ерімейді, суықта үгілмейді. Ол күйдірілгендіктен берік болады. Қазір де кірпіш үй құрылысында, өнеркәсіп құрылыстарында пайдаланылады. (пайымд.м)
Аққу
Аққу киелі құс. Аққудың мойны ұзын, тұмсығы қара, ұшы қызыл болып келеді. Аққудың қанаты үзын, мамығы ұлпа болады. Ол ұшқанда жаймен ұшады. Аққулар достықтың, мәңгіліктің белгісі (сипатт)