Менің Отаным – Қазақстан. Мен Қазақстан тек ғана сол жерде тұрғаным үшін емес, оның кең даласын, тауларын, шыңдарына қанатын бұлттарын, мөлдір көлде- рін жақсы көремін.
Әр жыл мезгілдерінде Қазақстан тамаша!
Көк темде әр түрлі боялармен безендіріеген: он жақта – қызыл дала, сол жақ- та – сары, ал ортасында көк шөп көрінеді. Самал жел жусай ісінен ауаны толты- рады.
Жазғы шілдеде мен тауда демалуды жақсы көремін, әсіресе Үлкен Алматы көлінде. Оның жағасында бәрінде ұмытуға болады: адамдар, ыстық күн туралы. Басқа бір тамаша, арманың орындалатын әлемде болғандай өзінді сезінесің.
Күз мезгілінде барлық дала алтынмен безендіріледі. Таулар бор көгілдір туман басқандай, сондықтан ол көзге суық көрінеді.
Қыста бәрі күмістей, қар жатады. Таулар, дала, ағаштар – бәпрі қармен жа- былған.
Отанымның тарихы сонау жалдардан баталады. Қазақстан жерін хандар басшылығына алған. Бірақ қазақ елі өз мәдениетін дамытқан ел. Ән шығарма- шылығында айтыстың маңызы үлкен. Айтыс көне кезінен келе жатқан және салт-дәстүр, әдетғұрыпта дамыған өлең. Айтыс – жиітпен қыздың арасындаға өлең-диалог, бұл ақындыққа айналған өнер. Айтыста ақын өз шешендігін көрсету керек. Соу өнері маңызды, ақындық өнерін көрсеткен ақын айтыста жеңеді. Айтыста қөғам өміріндегі әлеуметтік жағдай туралы сұрақтар қозғалған.
Қазақ халқының музықалық әспаптары көп. Ең таралған спап – домбыра. Домбыра ағаштан жасалады, оның екі ішегі бар. Домбырада ойнаудың екі түрлі бар: саусақтармен домбыраның ішегін тарту және уру арқылы. Қазақ халқының ішегі бар музыка аспаптарының арасында қобыз җәне жетіген бар.
Қазақ халқының тағы үрлеу және уру арқылы ойналатын музыка аспаптары бар: керней, сыбызғы, адырна, даңғыра, дауылпаз, дабыл, асатаяқ, шындауыл.
Қазақ хақының естелік жерлері бар, ол жерде ғұлама адамдар туып-өскен және өмір сүрген. Соның бір – Шынғыстау, өйткені бұл жерде Абай, Шәкәрім және Мұхтар Әуезов сияқтыданалар Кегінбай, Өскенбай, Құнанбай, дастаншы Нысан тағы басқалары өмір сүрген.
Қазақстан Республикасы рәміздерінің элементтері ежелгіден алынған. Тудың көгілдир түсі аспанның түсін кейіптейді ежелде қазақтар Тәңірге табынған.
Ою-өрнек – алын жабағыға, қойға табынудын ізі. Ежелден ою-өрнекте адамдарды қорғайтык сиқырлықтың күшін көрген.
Қырын – ол құс патшасы.
Тюркі қағанаты пайда болуға дейін Қазақ жерінде сақ тайпалары мекендеген. Сақткардың ою-өрнектері бойынша Республиканың елтаңбасы жасалған. Қазақстан - өрнін тарихын, мәдениетті, ірі ғұламаларын, ежелгі таңбаларын әлемдегі ең ірі мемлекет сақтаған.
Адамзаттың шығу тегі мен жер шарында таралуы. Жер шарында адамзаттың пайда болған орны мен мерзімі жөніндегі мәселе ғалымдар арасында әлі күнге дейін талас тудырып келеді. Адамның шығу тегі мен даму ерекшеліктерін зерттейтін антропология ғылымында адамзаттың тегі туралы қарама-қайшы көзқарас қалыптасқан. Осыған сәйкес, антропологияда бүкіл адамзаттың ататегі ортақ деп есептейтін "моногенизм" бағыты және керісшше, әр нәсіл дербес ататектен тарағандығы туралы пікірді үстанатын "полигенизм" бағыты бар. Көпшілік ғалымдардың пікірінше, алғашқы адамдар Шығыс Африкадағы Ұлы жарықтар маңында пайда болған. XX ғасырдың 70-жылдарында Кения азаматтары болып есептелетін әйгілі ғалымдар Луис және Мэри Лики Танзанияның солтүстігіндегі Олдувай шатқалынан өздері зинджантроп деп атаған ежелгі адамның қаңқасын тапты. Оның жасы шамамен, 1,7 млн жыл деп анықталды. Кейінгі археологиялық қазба жұмыстары барысында Рудольф көлінің шығыс жағалауынан табылған қаңқалар адамның ата- тегінің одан да ерте (шамамен 5 млн жыл бұрын) пайда болғанын дәлелдеді. Осы зерттеулердің нәтижесінде ғалымдар адамзаттың пайда болған орны Шығыс Африка болған деген қорытындыға келді. Дегенмен полигенизм бағытын ұстанған ғалымдар адамзаттың әр нәсілдің жеке дүние бөлігінде дербес пайда болып, дамығаны туралы болжамдар келтіреді. Саналы адам (Homo sapiens) осыдан, шамамен, 50—100 мың жылдай бұрын пайда болған. (Адамның ататегінің даму сатылары туралы биология сабақтарынан алған білімдеріңді еске түсіріңдер.) Ғалымдардың көпшілігі алғашқы адамдар палеолиттің соңында Африкадан алдымен Еуропа мен Азияға, кейіннен Азиядан Америка мен Аустралияға, одан соң Мұхит аралдарына таралған деп есептейді Уақыт өте келе, қоршаған орта жағдайларына бейімделу нөтижесінде дүние бөліктерінде тіршілік ететін адамдар әзіндік антропологиялық ерекшеліктерге ие болды.
Менің Отаным – Қазақстан. Мен Қазақстан тек ғана сол жерде тұрғаным үшін емес, оның кең даласын, тауларын, шыңдарына қанатын бұлттарын, мөлдір көлде- рін жақсы көремін.
Әр жыл мезгілдерінде Қазақстан тамаша!
Көк темде әр түрлі боялармен безендіріеген: он жақта – қызыл дала, сол жақ- та – сары, ал ортасында көк шөп көрінеді. Самал жел жусай ісінен ауаны толты- рады.
Жазғы шілдеде мен тауда демалуды жақсы көремін, әсіресе Үлкен Алматы көлінде. Оның жағасында бәрінде ұмытуға болады: адамдар, ыстық күн туралы. Басқа бір тамаша, арманың орындалатын әлемде болғандай өзінді сезінесің.
Күз мезгілінде барлық дала алтынмен безендіріледі. Таулар бор көгілдір туман басқандай, сондықтан ол көзге суық көрінеді.
Қыста бәрі күмістей, қар жатады. Таулар, дала, ағаштар – бәпрі қармен жа- былған.
Отанымның тарихы сонау жалдардан баталады. Қазақстан жерін хандар басшылығына алған. Бірақ қазақ елі өз мәдениетін дамытқан ел. Ән шығарма- шылығында айтыстың маңызы үлкен. Айтыс көне кезінен келе жатқан және салт-дәстүр, әдетғұрыпта дамыған өлең. Айтыс – жиітпен қыздың арасындаға өлең-диалог, бұл ақындыққа айналған өнер. Айтыста ақын өз шешендігін көрсету керек. Соу өнері маңызды, ақындық өнерін көрсеткен ақын айтыста жеңеді. Айтыста қөғам өміріндегі әлеуметтік жағдай туралы сұрақтар қозғалған.
Қазақ халқының музықалық әспаптары көп. Ең таралған спап – домбыра. Домбыра ағаштан жасалады, оның екі ішегі бар. Домбырада ойнаудың екі түрлі бар: саусақтармен домбыраның ішегін тарту және уру арқылы. Қазақ халқының ішегі бар музыка аспаптарының арасында қобыз җәне жетіген бар.
Қазақ халқының тағы үрлеу және уру арқылы ойналатын музыка аспаптары бар: керней, сыбызғы, адырна, даңғыра, дауылпаз, дабыл, асатаяқ, шындауыл.
Қазақ хақының естелік жерлері бар, ол жерде ғұлама адамдар туып-өскен және өмір сүрген. Соның бір – Шынғыстау, өйткені бұл жерде Абай, Шәкәрім және Мұхтар Әуезов сияқтыданалар Кегінбай, Өскенбай, Құнанбай, дастаншы Нысан тағы басқалары өмір сүрген.
Қазақстан Республикасы рәміздерінің элементтері ежелгіден алынған. Тудың көгілдир түсі аспанның түсін кейіптейді ежелде қазақтар Тәңірге табынған.
Ою-өрнек – алын жабағыға, қойға табынудын ізі. Ежелден ою-өрнекте адамдарды қорғайтык сиқырлықтың күшін көрген.
Қырын – ол құс патшасы.
Тюркі қағанаты пайда болуға дейін Қазақ жерінде сақ тайпалары мекендеген. Сақткардың ою-өрнектері бойынша Республиканың елтаңбасы жасалған. Қазақстан - өрнін тарихын, мәдениетті, ірі ғұламаларын, ежелгі таңбаларын әлемдегі ең ірі мемлекет сақтаған.
Мен Отанымды жақсы көремін.
Дүниежүзі халқының саны және ұдайы өсуі.
Адамзаттың шығу тегі мен жер шарында таралуы. Жер шарында адамзаттың пайда болған орны мен мерзімі жөніндегі мәселе ғалымдар арасында әлі күнге дейін талас тудырып келеді. Адамның шығу тегі мен даму ерекшеліктерін зерттейтін антропология ғылымында адамзаттың тегі туралы қарама-қайшы көзқарас қалыптасқан. Осыған сәйкес, антропологияда бүкіл адамзаттың ататегі ортақ деп есептейтін "моногенизм" бағыты және керісшше, әр нәсіл дербес ататектен тарағандығы туралы пікірді үстанатын "полигенизм" бағыты бар. Көпшілік ғалымдардың пікірінше, алғашқы адамдар Шығыс Африкадағы Ұлы жарықтар маңында пайда болған. XX ғасырдың 70-жылдарында Кения азаматтары болып есептелетін әйгілі ғалымдар Луис және Мэри Лики Танзанияның солтүстігіндегі Олдувай шатқалынан өздері зинджантроп деп атаған ежелгі адамның қаңқасын тапты. Оның жасы шамамен, 1,7 млн жыл деп анықталды. Кейінгі археологиялық қазба жұмыстары барысында Рудольф көлінің шығыс жағалауынан табылған қаңқалар адамның ата- тегінің одан да ерте (шамамен 5 млн жыл бұрын) пайда болғанын дәлелдеді. Осы зерттеулердің нәтижесінде ғалымдар адамзаттың пайда болған орны Шығыс Африка болған деген қорытындыға келді. Дегенмен полигенизм бағытын ұстанған ғалымдар адамзаттың әр нәсілдің жеке дүние бөлігінде дербес пайда болып, дамығаны туралы болжамдар келтіреді. Саналы адам (Homo sapiens) осыдан, шамамен, 50—100 мың жылдай бұрын пайда болған. (Адамның ататегінің даму сатылары туралы биология сабақтарынан алған білімдеріңді еске түсіріңдер.) Ғалымдардың көпшілігі алғашқы адамдар палеолиттің соңында Африкадан алдымен Еуропа мен Азияға, кейіннен Азиядан Америка мен Аустралияға, одан соң Мұхит аралдарына таралған деп есептейді Уақыт өте келе, қоршаған орта жағдайларына бейімделу нөтижесінде дүние бөліктерінде тіршілік ететін адамдар әзіндік антропологиялық ерекшеліктерге ие болды.