[5] Оқылым
2-тапсырма. Мәтінді оқы. Мәтін бойынша тапсырмаларды орында.
Ұшақ қалай пайда болды?
Өзге құралдар сияқты ұшақтар да өздігінен пайда болған жоқ. Ұзақ ізденістің, ерен еңбектің арқасында
алғашқы ұшақты жасап, ұшырып, тәжірибе жасаған өнертапқыш ағайындылар Уилбур мен Орвилл Райттар.
Райттарға ұшақ ойлап шығаруға өгеликоптер» деп аталатын ойыншық ой салған. Олардың әкесі – Мильтон Райт
1878 жылдың көктемінде іссапардан келе жатып, дүкеннен балаларына ойыншық алмақшы болады. Дүкенде
бұрын-соңды көрмеген ойыншыққа көзі түседі. Бұрамасын бұраса, ызыңдаған дыбыс шығарып, тірі жәндік сияқты
аспанға ұшады. Ойыншықты сатып алып, екі ұлына апарады. Ерекше ойыншықтың құны да арзан емес еді. Елу
центке жаңа жейде мен сырты қапталған дұға кітабын сатып алуға болатын. Күні бойы ойнаған балалар аны
сындырып алады. Қымбат ойыншықты сындырғанға әкесі ұрсады. Ағайындылар rеликоптердің қалай жасалғанын
керу үшін ішін ашады. Уилбур мен Орвилл Райттардың ұшатын құрылғы жасауына осы зат ойтүрткі болады.
1) Мәтін мазмұны бойынша жоспар құрастыр:
[31
2) Қарамен белгіленген сын есімдерге салыстырмалы шырайдың жұрнағын жалғап, түрлендіріп жаз.
ответ:1-тапсырма 1722 жылы Қалқаман Мамыр дастаны жарық көрген. Бұл дастанда екі ғашық туралы айтылған. Дастанның авторы Шәкәрім Құдайбердіұлы. Қалқаман деген жас жігіт Мамыр деген қыз болады. Олар екі рудың адамдары болғандықтан екеуі дәстүрді бұзғаны үшін өлім жазасына кесілді.Мамырдың өзінің туысы Мамырды қаза қылды .
2 Бұл дастан әдеп ғұрыпты әшкерелейді. Салт дәстүрді құрметтегенін айқындайды.1912 жылы Семей қаласында Қалқаман Мамыр Дастанның алғашқы басылымы жарық көрген
2-тапсырма
1 дәйек 18 ғасырда қазақ хандығы Ресей халқымен байланысты белсене түсті
2 дәйек 18 ғасырдың 30 жылдарында Ресей үшін дипломатиялық байланыстарды нығайтуға қолайлы жағдайлар қалыптасты
3дәйек Қазақ халқы мен Ресей халқы 18 ғасырдың басында елші алмасуы күшейе түсті
3 тапсырма
Салыстыру:Орналасқан жері:Қабылданған шешімдер: Нәтижесі. Қарақұм
Орналасқан жері Қарақұм шөлі Ұлытау тауларының шекарасы
Қабылданған шешімдер: қазақ жасағын құруы
Нәтижесі.жоңғарларды жеңді
Ордабасы
Орналасқан жері: Бадам өзенінің бойында Ордабасы тауында орналасқан
Қабылданған шешімдер: Елді қырып жойып Ақтабан шұбырынды Алқакөл сүлама апатына душар еткен.
Нәтижесі: 1729-1730жылдарда жоңғарларды үздіксіз жеңге
Объяснение:
1. Абылай хан-қазақ халқының әйгілі ханы,Шыңғыс ханның тікелей ұрпағы.
Бұқар жырау, Шал ақын, Тәтіқара ақын, Үмбетей жырау, Төле би, Қазыбек би, Ақтамберді жырау және т.б
2. XVIII ғасыр- Қазақ халқы үшін ең бір қиын кезең болды. Жоңғар қалмақтары қазақ жерін басып алу мақсатымен талай шабуыл жасады. Қалмақтардың шабуылына төтеп бере алмаған қазақ халқы ата жұртын тастап, босып кетуге мәжбүр болды. Бұл кезең " Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама" деген атпен тарихта қалды.
4. Бұқар жырау өлеңдерін жинап қағаз бетіне түсірген- белгілі фольклоршы, ақын Мәшһүр Жүсіп Көпеев.
5. Ел бірлігі
6."Әлемді түгел көрсе де" т.б