5. «ПТМС» формуласы Тақырып «Қазақ хандығының құрылуында хандардың ролінің маңызы болды?
болмадыя
Бірінші сөйлем «Менің ойымша
Екінші сөйлем «Себебі, мен оны былай түсіндіремін...
Үшінші сөйлем «Оны мен 2 дәлел, 1 дәйек арқылы келтіре аламын»
Соңғы сөйлем «Осыған байланысты мен мынадай қортынды шешімге келдім»
[6]
Ахмет Байтұрсынұлы – қазақ қоғам және мемлекет қайраткері, «Алаш» партиясының мүшесі, ағартушы, тіл білімін зерттеуші ғалым, әдебиеттанушы, түркітанушы, ақын, аудармашы. Қазақстанда «Ұлт ұстазы» ретінде белгілі.
А.Байтұрсынұлы керемет әдебиеттанушы, ұстаз, тіл білімін зерттеуші болған. Ол қазақ жазуын араб графикасының негізінде жаңартып, шетелде тұратын миллиондаған қазаққа осы әліппені қолдануға мүмкіндік берді. 1912 жылы А. Байтұрсынұлы барлық қазақ тілінде қолданылмайтын араб әріптерін алып тастап, қазақ тіліне тән әріптерді қосты. «Жаңа Емле» атты бұл әліппе әлі күнге дейін Қытай, Афганистан, Иранда тұратын қазақтармен қолданылады.
Қазақ тілінің негізін қалап, қазақ грамматикасын анықтайтын ғылыми терминдер енгізді.
Репрессия құрбаны болып, ату жазасына кесіліп, қайтыс болғаннан кейін ақталған.
Перевод.
Ахмет Байтурсынулы — казахский общественный и государственный деятель, член партии Алаш, просветитель, учёный-лингвист, литературовед, тюрколог, поэт и переводчик. В Казахстане почитается как "Ұлт ұстазы"("Учитель нации").
А. Байтурсынулы был блестящим литератором, педагогом, лингвистом. Он реформировал казахскую письменность на основе арабской графики, дав возможность пользоваться ею миллионам казахов, живущих за границей. В 1912 году Ахмет Байтурсынулы исключил все чисто арабские буквы, не используемые в казахском языке, и добавил буквы, специфические для казахского языка. Новый алфавит, получивший название «Жаңа Емле» («Новая орфография»), до сих пор применяется казахами, живущими в Китае, Афганистане, Иране.
Разработал основы казахского языка и научную терминологию для определения казахской грамматики.
Расстрелян в период Большого террора, реабилитирован посмертно.
Расында, көшпенділердің өмір сүру салтында, жауынгерлік өнердің маңызы зор. Егер де, ат үсті сайыста дайындықсыз сарбаз ажал құшуы мүмкін. Сол себепті, көкпар сияқты ұлттық ойын түрлерін жетілдіру арқылы әскери-жауынгерлік дайындыққа мән берген. Айталық, қырғын шайқас кезінде жараланған жолдасын жау қолына тастап кетпес үшін, оның денесін іліп алып, майдан ортасынан алып шығу керек. Бұл іс көкпар тартып әбден машықтанған сарбаз үшін қиынға соқпайды. Демек, көкпар дегеніміз – жауынгерлік өнер.Жауынгерлік өнер көкпарды тарту үшін сойылған ешкі түлігін қолданады. Алтай қазақтары көкпарға көк түсті ешкіні (лақ, серке) тартатын болғандықтан ол өңірде көкпарды «көксерке» немесе «көклақ»деп те атай береді. Көкпарға лақ немесе үлкен серкенің таңдалуында өзіндік ерекшелігі бар. Лақты жас балалар тайға мініп тарса, серкені сақа жігіттер тартады.Этнографтардың айтуынша, «көкпар» сөзінің әуелгі атауы «көк бөрі» сөзінен шыққан. Мал баққан көшпелі халықтар көк бөріні соғып алып, оны ат үстінде жүріп бір-бірінен ала қашып, мәз-мейрам болған. Кейін ол ұлттық ойынға айналыпты-мыс. Көкпар — тек қана қазақтар емес, Орта Азия халықтары арасында да кең тараған ойын түрі. Ол қырғыз, өзбек тілінде «Улак тартыш», тәжік тілінде «бузкаши» деп аталады екен. Ал Ауғанстандағы «бузавиш» ойыны көкпарға өте ұқсас болса, Аргентина халқының да осы тәрізді ат спорты ойындары бар.