5-сынып Әдебиет БЖБ 2-тоқсан «Тәрбиенің қайнар бұлағы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

1-тапсырма
Кейіпкерлердің іс-әрекеті мен портретін талдап, автордың мәтіндегі кейіпкер образын ашуда сөз қолданысына талдау жасаңыз.

Кейіпкер портреті

(Ақтан жас) мен іс-әрекетін ашудағы өлең жолдары

Автордың кейіпкер образын ашудағы сөз қолданысына талдау

Жапанға біткен жапырақ,

Жамылсаң тоңар ма екенсің?

Жазғы шыққан бүлдірген,

Сұғынсаң тояр ма екенсің?

Бадана көз, тоғыз тор,

Сауыт киер ме екенсің?

Білтеліні тұтатып,

Түтінін үзбей оқ атып,

Жау қашырар ма екенсің?

Тұлпар атты жаратып,

Құйрық-жалын таратып,

Сырты қырлы, жүзі алмас,

Сапы асынар ма екенсің?

Тең құрбымен теңеліп,

Шаруа жиып кенеліп,

Бала сүйіп, мал жиып,

Керсеніне бал құйып,

Өмірде сүрер ме екенсің?

Жетімдіктен өтерсің,

Шаң бермей әлі кетерсің,

Қажыма, Ақтан, қажыма,

Жетерсің, әлі, жетерсің.

2-тапсырма

Шығарма авторының бейнесін сипаттайтын түйінді ойыңызды бір сөйлеммен жеткізіңіз.



3-тапсырма

Өлеңнен алған әсеріңізді білдіре отырып, жетім бала Ақтан жасқа (70-80 сөз көлемінде) хат жазыңыз.

Бұрынғы заманда Ай мен Күн деген екі ағайынды болыпты. Екеуі де елін найзаларының ұшымен, білегінің күшімен қорғап жүрген батырлар болыпты. Екі ағайынды, бір елді басқарып отырған ханның ұлдары болыпты .

Ай үйдің кенжесі болғандықтан ата-аналарының сүйікті баласы болады.

Сол себептен де екі батырдың әкесі оларға өз хандығың бөліп беретін кезде, жердің көп бөлігін кіші ұлына береді екен, Алайда Айға бұл жердің көлемі жеткіліксіз болады. Әрдайым өз қалағанын алып үйренген, Ай Күнің жерін өзіне тартып алуға шешім жасайды . Айдың жанындағы кеңешілері оның шешімін қанша өзгерткілері келгенімен, Ай өз айтқанынан қайтпайды.

Солайша, ол өз ағасы Күнге қарсы шығып, оны шайқасқа шақырады , Екі тәулік бойы

шайқасқан Ай мен Күн қатты шаршайды ,Соңында Айға күтпеген жерден Күн келіп бетін қылышпен ұрып жібереді. Сол уақыттан бастап Ай тек түн уақытында ғана шығып отыратын болды, әрі бетіндегі үлкен тыртықты тығу мақсатында жарты бетін ғана көрсететін болды. Ал Күн қалған тәулік уақытында шығады.

-Сәлем Нұрлыайым.

-Сәлем.

-Ал сен Ай мен Күн туралы ертегіні білесің бе?

-Әрине!Біз оны 3 сыныпта өткен болатынбыз.

-Ал сен одан не түсіндің?

-Ол ертегіде Ай мен Күн деген әпкелі-сіңілілер болыпты.Күн сондай ақжарқын,сүйкімді,сұлу,әлемге нұрын шашады екен.Ал ай болса Күн секілді емес.Ол түнде ғана шығады.Себебі ол өзін ұсқынсыз деп санады.Сол себепті түнде оны ешкім көрмейді деп тек түнде ғана шығады екен.Мен бұл ертегіде Ай мен Күн екі түрлі болған.Ай өзін ешкімнің көимегенін қалады.Бұл өзін біреуге көрсетуге қорқан ретінде есептеледі.Мен Күн секілді ашық жарқын,барлығына нұрын шашатын адам болам.

-Керемет! Онда мен де ашықжарқын болуға тырысамын.

Объяснение: