5-тапсырма. Мәтінді оқып, тақырыбын койып жаз. Мәтіннің калай бас- талғанына назар аудар. Мынадай бір аңыз бар. Капияда жау қолына тұтқын боп түсіп, құлдыққа сатылған бұғанасы қатпаған жас бала жылдар өте келе
Ақсу-Жабағылы - Қазақстандағы ең ежелгі қорық, сонымен қатар Батыс Тянь-Шань сілемінде теңіз деңгейінен 1000-нан 4280 метр биіктікте орналасқан ЮНЕСКО-ның биосфералық резерваты мәртебесін алған Орталық Азиядағы алғашқы қорық. Мұнда биіктіктің негізгі белдеулері: шөлейттер аралас шөпті далаға жол ашады, таулы шалғындардың сәнді учаскелері сойылып жатқан аршалардың тығыз баурайларына жол ашады. Көп түсті альпі гүлдерінің түрлі-түсті әшекейі қатал шыңдардың етегіне көзді қар басқан және мұздықтардың көкшіл тілдерімен безендіреді. Ақсу-Джабағылы - сирек кездесетін, құрып кету қаупі төнген және жануарлар мен өсімдіктердің эндемикалық түрлерінің ең бай қазынасы.
На казахском: Алматы қорығы- Іле Алатауының орталық бөлігіндегі табиғат байлығын қорғау және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу мақсатында 1931 жылы құрылған мемлекеттік корық. Ауданы 73,34 мың га (1997). Алматы қорығының құрамына теңіз деңгейінен 1400-5017 м биіктікте орналаскан Талғар тау жоталары енеді. Ол 4 биіктік белдеуден тұрады. Оның орманды-дала белдеуінде (1300-2600 м) алма, өрік, долана, қарақат, итмұрын, ұшқат өседі. Қорықта ғылыми жұмыстар жолға қойылған. Ғалымдар орманның қалыптасу заңдылықтарын, өсімдіктер мен жануарлар экологиясын және олардың биологиялық ерекшеліктерін зерттейді. Қорықта көп жылдан бері "Табиғат шежіресі" атты күнделік жүргізіліп, онда жинақталған ғылыми мәліметтер Алматы қорығы туралы 9 томдық кітапта баяндалған.
На русском:
Алматинский государственный природный заповедник был создан в 1931 году. В настоящее время заповедник занимает территорию 71 700 га Центральной части Заилийского Алатау и располагается в пределах абсолютных высот от 1200 до 5017 метров над уровнем моря. Границы его проходят по рекам Левый и Правый Талгар, далее по хребту, разделяющему реки Тургень и Иссык, а южная граница проходит по реке Юго-Восточный Талгар и верхнему течению реки Чилик до отрога между речками Косбулак-2 и Тамчи. На территории заповедника встречаются 22 вида животных и 28 видов растений из Красной книги Казахстана.
Ақсу-Жабағылы - Қазақстандағы ең ежелгі қорық, сонымен қатар Батыс Тянь-Шань сілемінде теңіз деңгейінен 1000-нан 4280 метр биіктікте орналасқан ЮНЕСКО-ның биосфералық резерваты мәртебесін алған Орталық Азиядағы алғашқы қорық. Мұнда биіктіктің негізгі белдеулері: шөлейттер аралас шөпті далаға жол ашады, таулы шалғындардың сәнді учаскелері сойылып жатқан аршалардың тығыз баурайларына жол ашады. Көп түсті альпі гүлдерінің түрлі-түсті әшекейі қатал шыңдардың етегіне көзді қар басқан және мұздықтардың көкшіл тілдерімен безендіреді. Ақсу-Джабағылы - сирек кездесетін, құрып кету қаупі төнген және жануарлар мен өсімдіктердің эндемикалық түрлерінің ең бай қазынасы.
Объяснение:
Алматы қорығы- Іле Алатауының орталық бөлігіндегі табиғат байлығын қорғау және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу мақсатында 1931 жылы құрылған мемлекеттік корық. Ауданы 73,34 мың га (1997). Алматы қорығының құрамына теңіз деңгейінен 1400-5017 м биіктікте орналаскан Талғар тау жоталары енеді. Ол 4 биіктік белдеуден тұрады. Оның орманды-дала белдеуінде (1300-2600 м) алма, өрік, долана, қарақат, итмұрын, ұшқат өседі.
Қорықта ғылыми жұмыстар жолға қойылған. Ғалымдар орманның қалыптасу заңдылықтарын, өсімдіктер мен жануарлар экологиясын және олардың биологиялық ерекшеліктерін зерттейді. Қорықта көп жылдан бері "Табиғат шежіресі" атты күнделік жүргізіліп, онда жинақталған ғылыми мәліметтер Алматы қорығы туралы 9 томдық кітапта баяндалған.
На русском:
Алматинский государственный природный заповедник был создан в 1931 году. В настоящее время заповедник занимает территорию 71 700 га Центральной части Заилийского Алатау и располагается в пределах абсолютных высот от 1200 до 5017 метров над уровнем моря. Границы его проходят по рекам Левый и Правый Талгар, далее по хребту, разделяющему реки Тургень и Иссык, а южная граница проходит по реке Юго-Восточный Талгар и верхнему течению реки Чилик до отрога между речками Косбулак-2 и Тамчи.
На территории заповедника встречаются 22 вида животных и 28 видов растений из Красной книги Казахстана.