5-тапсырма. Мәтіннен құрамында антонимі бар сөйлемдерді теріп жаз. Оларға сұрақ қой. Қандай сөз табына жататынын анықта. Ульс допа е далада там ара-пан мен шенсьменнен сезонасыныз Улы даланың табиғаты конырнай Мунда назба байлықтар бидай да бар Елмоде торт аламаттың айман бар, дала, орманды дал Шатар, Назакстан - дапалы ел Дала букiл жер калемiнiң 26%-ын алады. Жазы Астық, дысы ате суық. Мунда не анен суарылмайтын бидай вслед Кара топыракты орманды-далалы аймак жер калемнің 0,4% алады Елкшілік жаксы дамыкан. Мунда суарылмайтын жаздык бидай есiрiледi. шалейт жер келемiнiң 10%-ын алады. Шелейттің климаты кургак, тым континентті. Жауын оте аз, көктемнің алгы мен жаздың басында жауады. Назы ыстық, кысы суық, ашық аязды кундер кеп болады. Жазда взендердi дебінен суы куркайды. Шеп дала жер келемiнiң 44%-ын алып жатыр. Шелдiн ен ул Кызылкум Жердiн бедерi мен кумнын тусi кызгылт сарғыш. Климаты к Скла жазда аптап ыстың, ауызсу жок ылғал мелшерi ете аз. Сондықтан азен бойына суармалы курiш, тез пiсетiн арпа егіледі
Қазақ тумысынан жаны жайсаң, кеңпейіл, жомарт халық. Бойында мұндай қасиеттері бар жанды Алла Тағала да жақсы көреді. Жомарттық жасау үшін адамның күш-қуаты, байлығы, ақылы болуы керек. Білеміз, байлық пен барлық та аспаннан өз бетінше жаумайды. Көл-көсір табыс тамшылаған маңдай термен, тынымсыз еңбекпен келеді.Ал, Ыбырай Алтынсариннің«Атымтай жомарт» әңгімесінде жазушы халық арасындағы Атымтай жомарт туралы аңыздарға жаңаша мазмұн беріп, өзінше қорытады. Атымтайды ол еңбек адамының үлгісі етіп көрсетеді. Еш нәрсеге мұқтаждығы жоқ болса да, Атымтай ылғи жұмыс істейді. «Күн сайын өз бейнетіммен, тапқан пұлға нан сатып алып жесем, бойыма сол нәр болып тарайды. Еңбекпен табылған дәмнің тәттілігі өзгеше болады», – дейді ол. Осы арқылы Ыбырай еңбектің мәні мен маңызын ардақтап көрсетеді.Жалпы қорыта келе,бүгінгінің Атымтайы мен кешегінің Атымтайының мәні өзгермеген.Жомарттық жылдар бойы жалғасып келеді.Дәулетті жандар жұпынылау күй кешіп жүргендерге қол ұшын созып, жәрдем етіп жатады. Ондай жандарға Алланың нұры жаусын дейміз.Қашаған жырау айтып кеткендей, «Атымтай Жомарт» салып кеткен жолмен жүріп,бақыт пен дәулет қонған елге айналуымыз керек!
«Қан мен тер» трилогиясы – ел, халық, оның әлеуметтік тағдыры туралы шығарма. Уақыты өзгергенімен, заманалық зәрулігі өзгермейтін туынды. Соңғы жетпіс жылғы алтын әдебиетімізді мысқа балағысы келетін қайсыбір неонигилист даңғойлар бұл романға тап күресін жазғандықтан ескірді деп мін де тақты.
«Қан мен тер» трилогиясын қазіргі тәуелсіздік мұнарасынан, демократиялық көзқарас тұрғысынан оқығанда, оның қазақ шындығынан бұра тартқан жерін табылмайды. Қайта коммунистік үстем идеологияға қайшы пікірлерді жолықтырып, «бұны қырағы цензура қалай жіберді екен?» деп қалуға негіз бар.
Онлайн оқу