5- тапсырма сұрақтарға жауап береіңдер
1.Үзіндідегі аңыздарды теріп алыңдар.Олардың повесть сюжетіне әсері қандай?
2.Дағыстанда "сөз" дегенге қандай мағына береді?
3.суретші не себепті тұманды салды?ол туған жеріне деген сағынышын қалай білдірді?
4.суретшінің анасы неге оны өлдіге санады? есімдік қатысқан сөйлемдерді көшіріп жаз
Ақжан Жақсыбекұлы Машанов Кеңес Одағындағы геомеханика негізін қалаушылардың бірі, қазақ ғылыми фантастісінің негізін қалаушы, Жердің тереңдігінде саяхат, Жердің құпиясы, Қазақ-орыс және орысша-қазақша сөздіктердің авторы, тау-кен, геология және металлургия саласындағы зерттеушісі, ұлы ғылыми мұраны зерттеуші Шығыс әл-Фараби ғалымы.
Ақжан Машани таңғажайып көп қырлы дарынды адам болған, оның ұзақ және жемісті өмірі әрдайым бір университетпен - Қазақ тау-кен металлургиялық институтымен байланыста болған, қазір Қазақ мемлекеттік ұлттық университеті. Қ.И. Сәтпаев.
1939 жылы А. Машанов тау-кен инженер-геолог мамандығы бойынша жоғары оқу орнын үздік бітірді және осы институттың бірінші түлегі болды. 1943 жылы Ақжан Жақсыбекұлы «Торғай кен орнының құрылымы» тақырыбында кандидаттық диссертациясын табысты қорғады, 1945 жылы «Кен орындарының құрылымын зерттеудің жаңа әдіснамасының негізі» монографиясын жариялады және 1946 жылы «Геометрия әдісімен кен орындарының құрылымын зерттеу» тақырыбында докторлық диссертация қорғады. ішек. « Сол жылы А.Ж. Машанов Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының құрылуына қатысады.
Ақжан Машани Ақбастау-Кусмурын, Лениногорск, Зырян, Торғай, Жезқазған және Қаратау кен орындарының ашылуына қатысты.
Ақжан Жақсыбекұлы шын мәнінде энциклопедиялық білімді, бай ғылыми эрудицияны иеленді, жаңа нәрселерді ұстап қана қоймай, оны ғылыми және ағартушылық қызметінде табысты пайдаланды. Ақжан Машанидің терең зерттеулерінің нәтижелері шетелде кеңінен танымал. Геология, математика, геометрия, механика және тау-кен өнеркәсібіндегі терең білім оған тау-геомеханика саласында жаңа ғылыми бағыт жасауына мүмкіндік берді.
Араб тілін білетін кең ғылыми көзқарас Ақжан Жақсыбекұлына өзінің басты істерінің бірі - ұлы ғалым Әбу Насыр әл-Фарабидің әлеміне ашылуына мүмкіндік берді. А.Ж. Машанов Қазақстандағы мәдениет пен ғылымның көздері Әл-Фарабидің шығармалары екендігін дәлелдеді және осы ұлы ғалымның аты-жөні Қазақстан Республикасының ғылым тарихында мәңгілікке жазылған.
Әл-Фараби мұрасын терең зерттеу үшін араб ғалымдары оған жаңа тегі, әл-Машани тағайындалды.
ЮНЕСКО шешімімен 2006 жыл Машшаның ғасыры деп жарияланды. Шығыс Қазақстан мемлекеттік техникалық университеті. Д.Серікбаева біздің өңірдегі тау-кен-геологиялық бизнесті дамыту перспективалары талқыланған ғылыми форум ұйымдастырды. Ақжан Машани өз өмірін осылай арнады.
Имена существительные женского, мужского рода с окончаниями
-а, -я в И. п. ед. ч. относятся к 1 склонению:
зима, земля, юноша, дядя.
Имена существительные мужского рода с нулевым окончанием,
среднего и мужского рода с окончаниями -о, -е в И. п. ед. ч. относятся ко
2 склонению:
стол, дождь, яблоко, поле, домишко, подмастерье.
Имена существительные женского рода с нулевым окончанием и
имеющие мягкий знак на конце в И. п. ед. ч. относятся к 3 склонению:
радость, ночь, рожь, мышь, тень.
Чтобы узнать склонение имени существительного в предложении,
нужно его поставить в начальную форму – И.п. ед. ч. По роду и окончанию определить склонение.
Запомните! У существительных, имеющих форму только
множественного числа, склонение не определяется:
сани, ворота, дрова.
Обратите внимание, как образуется форма родительного падежа
множественного числа у некоторых существительных 2-го склонения.
Нулевое окончание: сапог, солдат, чулок, валенок, блюдец, полотенец.
Окончание -ов, (-ев): носков, гектаров, граммов, щупальцев, болотцев.
Окончание -ей: коленей, лагерей, якорей.