5-тапсырма. Шығармадан тура және жанама мінездеуді тауып, бе- рілген кестені толтырыңдар. Кейіпкер Мінездеу түрі Шығармадан дәлел келтіру Сәрсенбай Шошан Жамал
Наурыз мейрамы ежелгі заманнан қалыптасқан жыл бастау мейрамы. Наурыз мейрамы 22 наурыз күні аталып өтіледі. Наурыз парсы, кавказ және түрік халықтарының арасында көктем мейрамы және жаңа жылдың басталуы ретінде тойланады. Халықтың баяғы түсінігі бойынша бұл түні даланы Қыдыр аралайлы.
Ұлыс күні қазақ елі үшін әрқашан қасиетті, киелі саналған. Халық таза, жаңа киімдерін киіп бір–бірімен қол алысып, амандасып төс қағыстырып жақсы тілектер айтылады. Мерекеге арнап жеті түрлі дәннен наурыз көже дайындалады. Осы күні адамдар арам пиғыл, пендешілік атаулыдан тазарып арылады.
Ауыл ақсақалдары араларына жік түскен бауырлас ел, дастарханнан дәм таттырып, табыстырған, жалғыз жарым жетімдерді үйлендіріп, жеке отау тіккен. Алтыбақан басында ән айтып күй тартады. Дәстүрлі ұлттық ойындар: көкпар, аударыспақ, күрес, қыз қуу, тағы басқа ойындар ойналады. Таң ата көпшілік биік төбенің басына шығып, атқан таңды қарсы алады. 22 наурыз күні күн мен түн теңеледі. Табиғат та жер ана да, жан-жануарлар да оянады. Ынтымағы жарасқан көп ұлтты еліміздің осы бірлігін құдай ұзағынан сүйіндірген. Әрбір шаңыраққа қыдыр дарып бақ қонсын!
Мұлсылман қауымына исламның жеті байлығын тілейміз. Ұлыстың ұлы күні құтты болсын ағайын!
ответ:Алмат наурыз мерекесі құтты болсын.Сен аспазсың ғой,өзге ұлт өкілдері Наурызда қандай ас әзірлейді?
-Иа хабарым бар.Мысалы әзірбайжан елінде Наурыз мерекесіне арнап шекербура деген ас дайындалады.Қамыр мен қанттан дайындап, пішінін ай сияқты қылып пісірілетін ас.Дастарханға бидайды қуырып,боялған жұмыртқалар қойылады.
-Ал көрші өзбек елінде не дайындалады?
-Өзбек елінде Сумаляк-бидайдан жасалған тағам дайындалады.Самса,өзбек палауы,халим-бидай мен еттен жасалған тағам,нишалда-жасыл желек қосып дайындалған бәліш пісіріледі.
-Тәжікстанда ше?
-Тәжікістанда кәуәп және дәндерді қосып жасаған палау дайындалады.
-Ауғаныстанның наурыз мерекесіне дайындайтын асы туралы білесіңбе?
-Ауғаныстанда 7түрлі жемістен кампот әзірлейді.Дастарханға 5түрлі ас қояды.Жұмыртқаларды бояп қояды.
-Нұқ пайғамбарымыздың кемесі тоқтаған кезде,кемедегі қалған адамдар жерге түсіп, балшықты аршып,бұлақтың көзін ашқан.Кемеде қалған 7дәннен көже істеп,өмірдің бастауы,күн мен түннің теңескен күні-Ұлы істің ұлы күні,-деп құшақтасып көріскен.Бұл мереке христиандарда- Рождество,будда діндегілерде-Шаған,ал мұсылмандарда-Наурыз аталып кеткен.
-Ертеде ата-бабаларымыз Наурызды қалай атаған?
-Ата-бабаларымыз Наурызды-Уыз мереке деп атаған.
-Неліктен олай атаған?
-Наурызда мал төлдейді,адамның аузы аққа тиеді,малдың аузы көкке тиеді.
Уыз-сүт сұлтаны,ақ ұлтаны.Уызға жарымаған өмірі ештенеге жарымайды,-деген сөз содан қалған.
-Уыз туралы өлеңде бар еді кітабыңызда ұмытпасам!?
-Уыз айы туғанда,
Көкте ай толғанда,
Қозы-лақтар маңырап,
Қой мен қозы маңырап,
Рахаттанып қаласың,
Уызға қарның тойғанда,-деп жырлаған қазағым.
-Наурыз мерекесі ұлы той ғой,Наурыз мерекесі туралы не айтасыз?
-Наурыз мерекесі-ұлт пен ұлтты,ұлысты жақындататын-алтын арқау,күміс тұтқа.
Мерекелі ел-берекелі ел ,-деген берекелі мерекеміз көп болсын.
Наурыз мейрамы ежелгі заманнан қалыптасқан жыл бастау мейрамы. Наурыз мейрамы 22 наурыз күні аталып өтіледі. Наурыз парсы, кавказ және түрік халықтарының арасында көктем мейрамы және жаңа жылдың басталуы ретінде тойланады. Халықтың баяғы түсінігі бойынша бұл түні даланы Қыдыр аралайлы.
Ұлыс күні қазақ елі үшін әрқашан қасиетті, киелі саналған. Халық таза, жаңа киімдерін киіп бір–бірімен қол алысып, амандасып төс қағыстырып жақсы тілектер айтылады. Мерекеге арнап жеті түрлі дәннен наурыз көже дайындалады. Осы күні адамдар арам пиғыл, пендешілік атаулыдан тазарып арылады.
Ауыл ақсақалдары араларына жік түскен бауырлас ел, дастарханнан дәм таттырып, табыстырған, жалғыз жарым жетімдерді үйлендіріп, жеке отау тіккен. Алтыбақан басында ән айтып күй тартады. Дәстүрлі ұлттық ойындар: көкпар, аударыспақ, күрес, қыз қуу, тағы басқа ойындар ойналады. Таң ата көпшілік биік төбенің басына шығып, атқан таңды қарсы алады. 22 наурыз күні күн мен түн теңеледі. Табиғат та жер ана да, жан-жануарлар да оянады. Ынтымағы жарасқан көп ұлтты еліміздің осы бірлігін құдай ұзағынан сүйіндірген. Әрбір шаңыраққа қыдыр дарып бақ қонсын!
Мұлсылман қауымына исламның жеті байлығын тілейміз. Ұлыстың ұлы күні құтты болсын ағайын!
ответ:Алмат наурыз мерекесі құтты болсын.Сен аспазсың ғой,өзге ұлт өкілдері Наурызда қандай ас әзірлейді?
-Иа хабарым бар.Мысалы әзірбайжан елінде Наурыз мерекесіне арнап шекербура деген ас дайындалады.Қамыр мен қанттан дайындап, пішінін ай сияқты қылып пісірілетін ас.Дастарханға бидайды қуырып,боялған жұмыртқалар қойылады.
-Ал көрші өзбек елінде не дайындалады?
-Өзбек елінде Сумаляк-бидайдан жасалған тағам дайындалады.Самса,өзбек палауы,халим-бидай мен еттен жасалған тағам,нишалда-жасыл желек қосып дайындалған бәліш пісіріледі.
-Тәжікстанда ше?
-Тәжікістанда кәуәп және дәндерді қосып жасаған палау дайындалады.
-Ауғаныстанның наурыз мерекесіне дайындайтын асы туралы білесіңбе?
-Ауғаныстанда 7түрлі жемістен кампот әзірлейді.Дастарханға 5түрлі ас қояды.Жұмыртқаларды бояп қояды.
-Көп біледі екенсің.Білімің тасысын,рахмет саған бауырым.
-Өзіңеде рахмет,сау бол.
2.Б.Ж.Бопайұлы."Қазақы наурызнама"
Б.Ж.Бопайұлы жазушы,этнограф.
-Аға,Наурыз мереке ретінде неден бастау алған?
-Нұқ пайғамбарымыздың кемесі тоқтаған кезде,кемедегі қалған адамдар жерге түсіп, балшықты аршып,бұлақтың көзін ашқан.Кемеде қалған 7дәннен көже істеп,өмірдің бастауы,күн мен түннің теңескен күні-Ұлы істің ұлы күні,-деп құшақтасып көріскен.Бұл мереке христиандарда- Рождество,будда діндегілерде-Шаған,ал мұсылмандарда-Наурыз аталып кеткен.
-Ертеде ата-бабаларымыз Наурызды қалай атаған?
-Ата-бабаларымыз Наурызды-Уыз мереке деп атаған.
-Неліктен олай атаған?
-Наурызда мал төлдейді,адамның аузы аққа тиеді,малдың аузы көкке тиеді.
Уыз-сүт сұлтаны,ақ ұлтаны.Уызға жарымаған өмірі ештенеге жарымайды,-деген сөз содан қалған.
-Уыз туралы өлеңде бар еді кітабыңызда ұмытпасам!?
-Уыз айы туғанда,
Көкте ай толғанда,
Қозы-лақтар маңырап,
Қой мен қозы маңырап,
Рахаттанып қаласың,
Уызға қарның тойғанда,-деп жырлаған қазағым.
-Наурыз мерекесі ұлы той ғой,Наурыз мерекесі туралы не айтасыз?
-Наурыз мерекесі-ұлт пен ұлтты,ұлысты жақындататын-алтын арқау,күміс тұтқа.
Мерекелі ел-берекелі ел ,-деген берекелі мерекеміз көп болсын.
-Ақ мол болсын.Ұлыстың ұлы күні құтты болсын.