5-тапсырма. Төменде Шәкәрімнің өлеңдерінен үзінділер берілген. Бұйрық райлы етістіктерді қалау райға, ал шартты райлы етістіктерді ашық райға
айналдырыңдар.
1. Енді есіңді жисаңшы,
3. Бойды ашуға билетпе,
Манар тауға сыйсаңшы.
Басынан жаман үйретпе.
Аласұрып аптықпай,
Адырайып, аптығып,
Бұл жалғанды қисаңшы.
Бір жеріңді күйретпе.
2. Бұл насихат тыймаса,
4. Ақылдан адас қалмайын,
Ойыңа сөзім сыймаса,
Дәлелсіз сөзді алмайын,
Дағдыны көңілің қимаса, Бос жетекке бармайын.
Жалмауыз бол да жардан без!
Жануарлар ғарышта болған алғашқы тірі жан иелері болды. Алғашында ғалымдар а ғарышта ұзақ уақыт бойы салмақсыздық күйінде өмір сүре алмайды деп ойлады. Сондықтан да салмақсыздықтың тірі жаратылысқа әсерін тексерту үшін олар алдымен жануарларды ғарышқа аттандырды.
Ең алғашқы ғарышқа ұшырыған жәндіктерге жеміс шіркейлері жатады. Оларды 1947 жылы V-2 зымыраны бортында ұшырды. Зымыран шіркейлерді жүгерісі бар қораппен бірге алып ұшты. Бұл тәжірибенің мақсаты жоғары биіктіктегі радиацияның шіркейлерге әсерін тексеру болды.
Альберт 1 мен 2 – ғарышқа ұшырылған екі макака маймыл. Альберт1 1948 жылдың 11 маусымында ұшырылды. Ол Нью-Мехикодағы Аққұмадрдан "V-2 Блоссом" зымыраны бортында ұшырылды. Ол ұшу кезінде тірі қалып, Жерге түскенде соққы әсерінен өлді. Альберт-4 1949 жылдың 12 желтоқсанында ұшырылды. Бұл ең алғашқы сәтті ұшу болып, маймылға ешқандай зиян келген жоқ. Бірақ Альберт-4 соққы әсерінен өлді.
Содан бастап адамдар ұша бастады ғарышқа.
Объяснение:
Басы ұяда,Қүйрығы қияда. (Отгадка:Шөміш) Сүбелі, бүйірі бар, қабырға жоқ,Жүреді екі қолымен омыртқа жоқ,Ал өзі өмір бойы жер баспайды,Бақай, тірсек, тілерсек, тобық та жоқ. (Отгадка:Оқтау) Өзі -жаңа,Өзі -тесік. (Отгадка:Елеуіш) Үйге біткен бәйтерек,Жапырағы жыртық терек.Жапырағы жыртық болса да,Бәйбішеге сол керек. (Отгадка:Eлгезер)