-5тапсырма. Мәтінді оқы. Жаңа сөздерді тауып, қандай сөздермен тіркесіп тұрғанын анықта. Мағынасын түсіндір. Үлгі: басқа сабақтарға дұрыс көңіл бөлмеген, басқа сабақтарды оқымаған
Менің кіндік қаным тамып, алғаш тәй-тәй басқан, алғаш «ана» деп күлім қаққан, киелі жерім, атамекенім бар, ол – тәуелсіз Қазақстан. Халық даналығы «Әркімге өз туған жері Мысыр шаһары» деп бекерге айтпаған.
Төбесі көкке тірелген таулары бар, көк-жасыл орман-тоғайлары бар, асу-асу белдері бар, қойнауы алтын астық пен малға толған кең жазира даласы бар Қазақстан әлемге әйгілі өте бай ел. Табиғаты әр алуан жан -жануарларға толы, аққулы көлдері бар, тулаған толқынды теңіздері бар, әсем қалалары бар. Биіктігі бұлттарға жетіп бірақ тоқтайтын жұмбақ таулар әрдайым жұртшылық қызығушылын арттырып келе жатқандығы көңіл қуантады. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанға қатынайтын туристер саны жыл өткен сайын артып келе жатыр. Атап өту керек, бұлардың көпшілігі табиғатты тамашалауға келгендер. Бұл қарқынмен алдағы жылдары, туристік державаларды қуып жетуіміз бек мүмкін. Елімізде Алатау, Алтай, Қарқаралы, Ұлытау секілді таулар бар. Бір - екеуіне тоқтала кетер болсақ, Алатау – жеріміздің көркі, еліміздің сәні болып саналады. Тау қойнауларындағы сандаған демалыс және сауықтыру орындары, Медеу мұз айдыны, шаңғы спортына арналған кешенді орындар Алатау мәртебесін арттыра түсіп, баурайына жұртшылықты жинай түсуде. Еліміздегі ең ірі, жануарларға бай хайуанаттар бағы да осында. Ал, Алатау бөктерінде, Алматы облысының аумағында өсімдіктер мен хайуанаттарды қорғауға, табиғатты, табиғи ескерткіштерді сақтауға арналған мемлекеттік қорықтар да бар. Бұл күнде теңізге айналған Қапшағай су қоймасы, ондаған бұлақтар мен көлдер өңір ажарын аша түсіп, тұрғын халық берекесіне айналған. Мекен еткен кісі алыс кетсе сағындыратын, көрген жанның есінен кетпейтін Алатаудың табиғаты жылдың қай мезгілінде болсын көркем, таза, қызықты.
Жаратушы сыйлаған осынау бір таңғажайып, көрікті табиғатымызды қорғап, оның гүлдене беруіне себепкер болайық.
-Үлкен апат болады,ауадағы барлық ұшақтар құлайды,ал бұл он мыңға жуық,барлық судың астындағы қайықтар мен ішіндегі адамдар батып кетеді,барлық көліктер тоқтап қалады,қалаларда газ бен суды беруге қояды,жылумен проблемалар пайда болады ,қауіп төнеді,миллион адамдар көлік апатынан қайтыс болады жолдағы жарықпен проблемалардардан жəне тоқты алып қойғандықтан,тағы атом стансасынан тез тоқтап қалады,екінші Чернобылт болуы мүмкін,барлық фабрика,заводтар жұмыс жасауды доғарады,кзп шахталар құлайды,көп мұнай компанияларда трубалар жарылады мұнай көп,дəу болып ағады,ұялы телефондар,планшеттер т.б жұмыс жасамайды,интернет жұмыс жасауды қояды Мүмкін барлығы өшіп қалады!,40% барлық электр заттар өмірде жанып кетеді,барлығын қосу үшін миллиард доллар қажет.
-Мə-ə,мен рйлалым түк болмайды деп.
-Мен саған əлі жартысын айтқан жоқпын не болатының!
Қазақстан - таулар мекені.
Менің кіндік қаным тамып, алғаш тәй-тәй басқан, алғаш «ана» деп күлім қаққан, киелі жерім, атамекенім бар, ол – тәуелсіз Қазақстан. Халық даналығы «Әркімге өз туған жері Мысыр шаһары» деп бекерге айтпаған.
Төбесі көкке тірелген таулары бар, көк-жасыл орман-тоғайлары бар, асу-асу белдері бар, қойнауы алтын астық пен малға толған кең жазира даласы бар Қазақстан әлемге әйгілі өте бай ел. Табиғаты әр алуан жан -жануарларға толы, аққулы көлдері бар, тулаған толқынды теңіздері бар, әсем қалалары бар. Биіктігі бұлттарға жетіп бірақ тоқтайтын жұмбақ таулар әрдайым жұртшылық қызығушылын арттырып келе жатқандығы көңіл қуантады. Статистикалық мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанға қатынайтын туристер саны жыл өткен сайын артып келе жатыр. Атап өту керек, бұлардың көпшілігі табиғатты тамашалауға келгендер. Бұл қарқынмен алдағы жылдары, туристік державаларды қуып жетуіміз бек мүмкін. Елімізде Алатау, Алтай, Қарқаралы, Ұлытау секілді таулар бар. Бір - екеуіне тоқтала кетер болсақ, Алатау – жеріміздің көркі, еліміздің сәні болып саналады. Тау қойнауларындағы сандаған демалыс және сауықтыру орындары, Медеу мұз айдыны, шаңғы спортына арналған кешенді орындар Алатау мәртебесін арттыра түсіп, баурайына жұртшылықты жинай түсуде. Еліміздегі ең ірі, жануарларға бай хайуанаттар бағы да осында. Ал, Алатау бөктерінде, Алматы облысының аумағында өсімдіктер мен хайуанаттарды қорғауға, табиғатты, табиғи ескерткіштерді сақтауға арналған мемлекеттік қорықтар да бар. Бұл күнде теңізге айналған Қапшағай су қоймасы, ондаған бұлақтар мен көлдер өңір ажарын аша түсіп, тұрғын халық берекесіне айналған. Мекен еткен кісі алыс кетсе сағындыратын, көрген жанның есінен кетпейтін Алатаудың табиғаты жылдың қай мезгілінде болсын көркем, таза, қызықты.
Жаратушы сыйлаған осынау бір таңғажайып, көрікті табиғатымызды қорғап, оның гүлдене беруіне себепкер болайық.
-Сəлеметсізбе!
-Сəлеметсізбе!
-Сұрақ қоюға бола ма?
-Иə,əрине!
-Жарықты 12 сағатқа алыптастаса не болады?
-Үлкен апат болады,ауадағы барлық ұшақтар құлайды,ал бұл он мыңға жуық,барлық судың астындағы қайықтар мен ішіндегі адамдар батып кетеді,барлық көліктер тоқтап қалады,қалаларда газ бен суды беруге қояды,жылумен проблемалар пайда болады ,қауіп төнеді,миллион адамдар көлік апатынан қайтыс болады жолдағы жарықпен проблемалардардан жəне тоқты алып қойғандықтан,тағы атом стансасынан тез тоқтап қалады,екінші Чернобылт болуы мүмкін,барлық фабрика,заводтар жұмыс жасауды доғарады,кзп шахталар құлайды,көп мұнай компанияларда трубалар жарылады мұнай көп,дəу болып ағады,ұялы телефондар,планшеттер т.б жұмыс жасамайды,интернет жұмыс жасауды қояды Мүмкін барлығы өшіп қалады!,40% барлық электр заттар өмірде жанып кетеді,барлығын қосу үшін миллиард доллар қажет.
-Мə-ə,мен рйлалым түк болмайды деп.
-Мен саған əлі жартысын айтқан жоқпын не болатының!
-Рахмет сізге,барлығын айтып берген үшін.
-Қалаған сұрағыңды қой!,Мен сізге дауап беріге қуанамын.