6 Бата беру 1. Жаманның әрекеттеріне баға беріп, кестені жалғасты- рыңдар. Каманның әрекеті Менің ойым Құс жаманы деп Сауысқанда бірлік жоқ, адамға еш пай- сауысқанды таң- дасы тимейтін құс. Сауысқан өреде (құрт, дайды ірімшік жайып, күнге келтіруге арналған биік орын) жайылып тұрған кұрт пен ірімшікті ұрлауға да басқа құстарға қарағанда икемдірек. Сондықтан «сақ құс» атанған болса керек. Ауыл балалары өнімді қорғап, сауысқанды жасқау үшін айырсадақ (рогатка) пайдаланған. 2 2. Ертегінің соңында Жаманның таққа отырғаны нені білдіреді? 3. Аяз би неге өзінің жыртық тоны мен жаман тымағын тө- ріне іліп қояды? 4. Жаманның өз атына лайықты адам емес екенін қалай дә- лелдер едіңдер? 5. Ертегі мазмұны бойынша қандай тұжырым жасауға бо- лады? Ой бөлісіндер.
Ахмет Байтұрсыновқа хат.
Ассалаумуғаликүм қазақ елінің ақыны,ағартушысы,ғалымы,ұстазы,қоғам қайраткері,құрметті Ахмет Байтұрсынов мырза.Менің қазақ елімде,сіздей тарихи тұлғаның есімі ұмтылмай,оқу құралдары ретінде сіздің еңбектеріңізді оқитынымызды мақтан етемін.Жақында сіздің "Егіннің бастары"атты мысалыңызды сабақта өттік."Егіннің бастары"мысал өлеңінде адамға сабақ болар мәселе көтергенсіз.Бидай арқылы адам бойындағы қасиеттерді көрсетіп қана қоймай,жаман қасиетті сынай білгенсіз.Мысал өлеңді оқи отырып түсінгенім,адам бойында болатын тәкаппарлық мінездің жаман екендігі.Басын көтеріп айналаға менсінбей,қауызында бидайы жоқ болсада көкке қараған көк бидайдың адам бейнесімен салыстырып көрдім. Сіз айтқан сөзден астарлы түпкі ойыңызды түсіндім.Сіз оқушылардың дүниетанымын өзгертіп,адами қасиеттерді ашып көрсетіп,ізденіске,іскерлікке,танып білуге талпындырдыңыз.Сізге деген алғысым шексіз.Сіздей ұлы тұлғамен бір елде туғанымды мақтан етемін.
Бауыр - туыстық атау. Дәстүрлі ортада бір әке-шешеден туған, жақын немере, туысқан адамдар бауыр деп аталады. Бір әкеден, бір анадан туған ағайынды адамдарды бірге туған бауыр, бірінен кейін бірі туған бір әкенің балаларын төте бауыр, бір әкеден туған, жастары үлкенді-кішілі адамдарды туған бауыр дейді. Бауырдың кішісі өзінен үлкенге арқа сүйеп еркелесе, үлкені жақсысына сүйініп, жаманына күйінеді, тілегін тілеп, ақыл-кеңес береді. Кейде немере, шөберелер, тіпті рулас адамдар да бірін-бірі бауыр дейді. Қазақтар жақыны қайтқанда «Ой бауырымдап» дауыс салып келеді. Бұл дәстүрлі қазақ қоғамында бауырдың өте үлкен мәнге ие екендігін білдірсе керек.