6. Берілген жай сөйлемдерді салалас құрмалас сөйлемдерге айналдырып жаз.
Қазақстанның астанасы Алатау баурайынан Сарыарқаға
қоныс аударды. Тарихи қысқа мерзім ішінде елордамыз Отаны-
мыздың жүрегіне айналды. Бүгінде оны бүкіл дүниежүзі біледі.
Астанамыз қазір алып құрылыс аймағына айналған.
Мұнда жүздеген құрылыс-монтаж кәсіпорындары мен ұйым-
дар жұмыс істейді.
Есіл бойы қазақтың ежелгі мекені. Абылай хан ақ
ордасын тіккен, батырларымыз ат ойнатқан қазақтың кіндік
қаласы жасай берсін!
Еңсең биіктей берсін, шаңырағың кеңейе берсін, Елорда!

4) Мақал - мәтелдерді ойлап табу дәстүрі нақты ережелерге бағынбайды, белгілі бір уақыт пен орынға байланысты емес. Филолог Нысанбек Тұрекұл мақал - мәтелдердің мақсатын түсіндіреді:

"Мақалдар (мақал – мәтелдер) - бұл аяқталған ойды білдіретін ашық және айқын мазмұнмен қысқаша поэтикалық сөздер. Олар қазақ халқының тұрмысы мен еңбек өмірінен пайда болды. Қазақ мақал-мәтелдері-бұл екі, үш және төртбұрыш.

Еңбек ерлікке жетеді,

Ерлік елге жеткізіледі.

Еңбек жеткізеді, ерлік,

Ерлік-ел бірлігіне дейін.

Бұл мақалдарда бейнелі мағыналар жоқ. Барлығы қарапайым және анық.

Мәтелдер (мақал-мәтелдер) тікелей қатысты емес маңызы бар. Оларда барлығы басқаша, бейнелі, әдемі. Мақал өзі мағынаны табу, оны табу, нақты тұжырым жасамайды.

Көбінесе мақалдарда параллель қайталаулар бар. Міне, кейбіреулердің мағынасы: "Ер мойнында қылқан тірімес" (жас арқанның мойынында). Бұл дегеніміз, қарыз қайтарылатын болады, ол іс жүзінде пайдалы.

"Ала қойды қырықққан көп жүн жинай алмас" (көп жүнді жинамайды). Бұл өрнек келесідей болуы мүмкін: кез келген істе жартысы болмауы керек".

Объяснение:

Жүздің түсін білгенше, бірдің атын біл.

Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар.

Семіздің аяғы – сегіз.

Алпыстағы атаңды жыққанша,

 Алтыдағы атанды жық.

Он екі айда он үш той.

Алты ай баққан арықты бір түн ұрындырған өлтіреді.

Алты бала таппай ана аталмайды,

 Бес бала таппай белгілі әйел болмайды.

Бір күн ашыққаннан қырық күн ақыл сұрама.

Бір күн ұрыстың қырық күндік қырсығы бар.

Жұт жеті ағайынды, жиенім сегіз.

жеті атасын білмеген ұл жетесіз.

Жеті атасын білген ұл 

 жеті жұрттың қамын жер.

 Өзін ғана білген ұл

 Құлағы мен жағын жер.

Жігітке жеті өнер де аз.

Туған да алтау едік, өле-өле жетеуміз.

Қарғыс жеті атаға жетеді.

Жеті кедей жиналғанмен ортасынан бір бай шықпас.

Кедейдің жеті қаңтары бар.

Жетім бала жеті күлшеге тоймас

Жетімге жеті бидай да тамақ,

Жетімнің қарны жетеу