6-тапсырма. Диалогтегі қою қаріппен берілген сөздердің мағынасын анықта. Сөздікті пайдалан. Мәтіннен құрамында болжалдық сан есім бар сөйлемдерді тауып, олардың жасалу жолдарын түсіндір.
Жалпы көкке ұшып,аспан көгінде қалқуды армандамайтын адам жоқ шығар.Әсіресе ғарыш кеңістігінде,ғарышта қалқудың орны ерекше.Өзімізге беймәлім жайттардын хабар болар едік.Кім біледі ондағы ғажайып ғаламшар барын біліп,сонда барып қалуым да мүмкін шығар.Егер сондай ғаламшар табылып жатса,алдымен адамдарымен кездесіп,қызықтармен бөлісер едік.Мен олардың әуе тұлпарларына отырып,олар менің ғарыш кемеме мінсе,керемет сезім емес пе?Сонда өз ғаламшарыма келіп,зерттеу жұмыстарына қатысқым келетінін,өте қатты ұнағанын айтар едім.
2) Жел — ауаның жер бетіне қатысты көбінесе горизонталь бағытта қозғалуы; метеорологияның негізгі ұғымдарының бірі.Және желілердің түрлері бар. Мысалы:
Дауыл – көбінде теңізде және теңіз жағалауларында соғатын, жылдамдығы 30 м/с-тан асатын аса жойқын жел.
Нөсерлі дауыл – нөсерлеп жауған жауынмен қатар соғатын боран.
Шаңды дауыл – шөл, шөлейт және тақыр далада желдің топырақты немесе құмды ұшырып соғуы. Мұндай дауылды қазақ тілінде «қара дауыл» деп те атайды.
Көк дауыл – аязды қарлы боран.
Боран –жылдамдығы 20 м/с-тан жоғары, өте қатты соғатын жел.
Арқаның ақбораны – Сарыарқада соғатын, ат құлағын көрсетпейтін ақ түтек боран.
Алақаншық – бір бәсеңдеп, бір ұйтқып соғатын боран.
Жалпы көкке ұшып,аспан көгінде қалқуды армандамайтын адам жоқ шығар.Әсіресе ғарыш кеңістігінде,ғарышта қалқудың орны ерекше.Өзімізге беймәлім жайттардын хабар болар едік.Кім біледі ондағы ғажайып ғаламшар барын біліп,сонда барып қалуым да мүмкін шығар.Егер сондай ғаламшар табылып жатса,алдымен адамдарымен кездесіп,қызықтармен бөлісер едік.Мен олардың әуе тұлпарларына отырып,олар менің ғарыш кемеме мінсе,керемет сезім емес пе?Сонда өз ғаламшарыма келіп,зерттеу жұмыстарына қатысқым келетінін,өте қатты ұнағанын айтар едім.
Объяснение:
2) Жел — ауаның жер бетіне қатысты көбінесе горизонталь бағытта қозғалуы; метеорологияның негізгі ұғымдарының бірі.Және желілердің түрлері бар. Мысалы:
Дауыл – көбінде теңізде және теңіз жағалауларында соғатын, жылдамдығы 30 м/с-тан асатын аса жойқын жел.
Нөсерлі дауыл – нөсерлеп жауған жауынмен қатар соғатын боран.
Шаңды дауыл – шөл, шөлейт және тақыр далада желдің топырақты немесе құмды ұшырып соғуы. Мұндай дауылды қазақ тілінде «қара дауыл» деп те атайды.
Көк дауыл – аязды қарлы боран.
Боран –жылдамдығы 20 м/с-тан жоғары, өте қатты соғатын жел.
Арқаның ақбораны – Сарыарқада соғатын, ат құлағын көрсетпейтін ақ түтек боран.
Алақаншық – бір бәсеңдеп, бір ұйтқып соғатын боран.
Ақтүтек – жауған қармен қабаттасып, ұйтқып соғатын боран.
Ноқай – көзді аштырмай, құйын тәрізді үйіріліп, үдеп соғатын боран. Бұрқасын – қармен қабаттасып, бет қаратпай долданып соққан боран.
Жаяу бұрқасын – бәсең соққан боран.
Ақборан – қарды ұшырып, жер әлемді ақ қармен тұмшалайтын боран.
Ақжорға – жердің бетімен қарды ұшырып ұйтқып соққан жел.
Құйын – үйіріле, ұйтқи соғатын, кейде шаң-тозаңды көкке үйіріп соғатын екпінді жел.
Алақұйын – астаң-кестең ұйтқыған боран.
Қара құйын – топырақ, құм боратқан жел.
Қызыл жел – аңызақ, ыстық жел.
Майда жел – жұмсақ самал.
Салқын жел – тым суық та, тым жылы да емес жел.
Суық жел – ызғарлы күзгі жел.
Қара жел – бұлтты күні соғатын ызғарлы, жауын-шашынсыз жел.
Қарыма жел – бет, құлақ ұшын қаритын өткір жел.
Үскірік жел – күзде, қыста соғатын құрғақ, суық жел.
Ызғырық жел – өңменіңнен өтер суық жел.
Аңызақ жел – жылы, ызғары жоқ, құрғақ жел.
Дегендей жел түрлерін білемін