6-тапсырма елеңнен жедел еткен шақты тауып, жекеше және келіше прехіктеп жазыңдар. Жазда Талай кызык бар мұнда, Тамашаға тоймадык. Жасыл кілем шалғында Аударыспақ ойнадық. Ойыннан еш жалықпай, Доп қууға жөнелдік. Суға сүңгіп балықтай, Қуанышқа кенелдік.
«Екі езуі екі құлағында» тақырыбына шағын әңгіме құрау.
Желтоқсанның жиырма тоғызы жақындап келеді. Бұл дегеніміз – біздің үйдің кенжесі, менің кішкентай бауырымның туған күніне бірер күн ғана уақыт қалды деген сөз. Інім Жаңа жылмен қатарлас келетін туған күнін асыға күтуде. Күнделікті ұйықтар алдында «туған күніме бес күн қалды, төрт күн қалды» деп санап жүр. Үй ішімен ақылдасып, барлығымыз туған күннің қамына ертерек кірісіп кеткен болатынбыз, биыл кенжеміздің алғашқы кішігірім мерейтойы, бес жасқа толғалы отыр. Осы жолы тосын сый жасаймыз деп шештік.
Сонымен, әне – міне деп дайындалып жүргенде жиырма тоғызыншы желтоқсан да келіп жетті. Үй ішімізбен ертерек оянып, кенжетайдың оянуын күтіп отырмыз. Соңғы рет барлығын тексеріп алып, дайын отырмыз. Бауырым ұйықтап жатқан кезде әпкем екеуміз балалар бөлмесі мен қонақ бөлмесін шарлармен безендіріп қойған болатынбыз. Анам арнайы үлкен торт пісіріп, үстіне «Кенжетай 5 жасың құтты болсын!» деп жазу жазды. Ал әкеміз болса, ең басты туған күннің сыйлығын алған болатын.
Сонымен, кенжетай оянып, «бүгін менің туған күнім» деп қонақ бөлмесіне кіріп келгенде, барлығымыз шапалақтап, «Тосынсый!» деп, ән айтып, құттықтадық! Бауырым аң – таң болды. Ең қызығы, әкеміз кенжетайдың көптен күтіп, армандап жүрген кішкене күшігін қолына ұстатқанда, бауырымыздың екі езуі екі құлағына жетіп, мәз болғанын байқадық. Сыйлықты дәл тапқанымызға өзіміз де риза болдық.
«Моңғолдың құпия шежіресі» кейде «Юан патшалығының құпия шежіресі» деп те аталады. «Юан тарихындағы» моңғолша дыбыстық аудармасы «топча», ханзуша «ел тарихы» деп аударылған. Бұл кітапты кезінде Моңғолия қазақтары да қазақ тіліне аударып жариялаған. Бірақ ғылым саласындағылар оның түп нұсқаға қайшы келетінін көрсетіп , мұны «Моңғұлдың құпия шежіресі» дегеннен «моңғолдың тарихына қатысты аңыздардың аудармасы» деген жөн деп те қаралған. 1992 жылы аталмыш кітаптың қазақша нұсқасы ұлттар ба Олзвой Төрбат, Мыркамал Жәлелханұлы, Әбдірешит Тойлыбайұлының аудармасымен жарық көрген. Олар Даур Унтибудың 1979 жылы Ішкі моңғол халық ба жағынан жарық көрген «Моңғолдың құпия шежіресінің» жаңаша аударған нұсқасын негізге алғандай болғанымен, аудармашылар да, баспа қызметкерлері де тағы қай нұсқаға негізделіп аударылғаны жайлы анық сілтеме жасамаған. Моңғолияда тұратын қазақ оқымыстысы Мағауия Сұлтанияұлының аудармасымен әрине қазақ оқырмандары «Моңғолдың құпия шежіресімен» танысуына мұрындық болды. Кейін Абай Мауқараұлының 1998 жылы «Лу.Алтын шежіресінің» қазақша аударма нұсқасы Қазақстан ғылым ба жағынан жарық көрді. Ол Лувсанданзанның нұсқасына негіздеп аударған. Бұл аударма нұсқаларының барлығының өзіндік ерекшеліктері бар. Осылай дей тұрғанымызбен бұл аудармалар ту бастан-ақ «Моңғолдың құпия шежіресін» одан ары жұмбақтап, тарих оқырмандарының түсінігін тіпті де бұлыңғырлатып жіберген. Өкінішті тұстары да жоқ емес. Мұның өзі аударма еңбектердің қадам сайын шектемеге ұшырап отыратындығын танытса керек. Өшпес шығарма ежелден бар, өшпейтін аударма жоқ. Бұл мақалада «Моңғолдың құпия шежіресінің» дүниеге келуі, таралуы, оның нарқы және ықпал-әсері жайлы мәселелер көзделді, қазақша аударма нұсқадағы олқылықтардың себеп-салдарына алғашқы қадамда зерттеу жүргізілді.
«Екі езуі екі құлағында» тақырыбына шағын әңгіме құрау.
Желтоқсанның жиырма тоғызы жақындап келеді. Бұл дегеніміз – біздің үйдің кенжесі, менің кішкентай бауырымның туған күніне бірер күн ғана уақыт қалды деген сөз. Інім Жаңа жылмен қатарлас келетін туған күнін асыға күтуде. Күнделікті ұйықтар алдында «туған күніме бес күн қалды, төрт күн қалды» деп санап жүр. Үй ішімен ақылдасып, барлығымыз туған күннің қамына ертерек кірісіп кеткен болатынбыз, биыл кенжеміздің алғашқы кішігірім мерейтойы, бес жасқа толғалы отыр. Осы жолы тосын сый жасаймыз деп шештік.
Сонымен, әне – міне деп дайындалып жүргенде жиырма тоғызыншы желтоқсан да келіп жетті. Үй ішімізбен ертерек оянып, кенжетайдың оянуын күтіп отырмыз. Соңғы рет барлығын тексеріп алып, дайын отырмыз. Бауырым ұйықтап жатқан кезде әпкем екеуміз балалар бөлмесі мен қонақ бөлмесін шарлармен безендіріп қойған болатынбыз. Анам арнайы үлкен торт пісіріп, үстіне «Кенжетай 5 жасың құтты болсын!» деп жазу жазды. Ал әкеміз болса, ең басты туған күннің сыйлығын алған болатын.
Сонымен, кенжетай оянып, «бүгін менің туған күнім» деп қонақ бөлмесіне кіріп келгенде, барлығымыз шапалақтап, «Тосынсый!» деп, ән айтып, құттықтадық! Бауырым аң – таң болды. Ең қызығы, әкеміз кенжетайдың көптен күтіп, армандап жүрген кішкене күшігін қолына ұстатқанда, бауырымыздың екі езуі екі құлағына жетіп, мәз болғанын байқадық. Сыйлықты дәл тапқанымызға өзіміз де риза болдық.