6-тапсырма.. «Салыстыр!» Мұнайға қатысты ғалым М.Диаровтың және ақын Ф.Оңғарсынованың жазған мәтіндерінің тақырыбына, автор көзқарасына, мақсатты аудиторияға сәйкес қызметіне, құрылымына, тілдік ерекшелігіне байланысты салыстырмалы талдау жасаңдар. Оны диаграмма түрінде рәсімдеңдер
салем
салем
сен кайда бара жатырсын?
мен дукенге барамын
кай дукенге барасын?
мен азык-тулик дукениге барамын
саган дукенден не керек?
маган дукенден нан керек
тагы нанбан баска не аласын?
нандан баска сут аламын
дукен кай жерде орналаскан?
дукен жолдын ар жагында орналаска
дукенин аты кандай?
дукенди аты "рыскул ана"
дукенде багалар кандай?
дукенде багалар арзан
сен киммен дукенге барасын?
мен дукенге досыммен барамын
ол да дукенден бурденге алама?
ия, ол да нан алады
дукен улкен ба?
ия, бул дукен "супер маркет"
мейли, сау бол!
сау бол
Бата беру — адал ниет, жақсы тілек білдірудің ұлттық дәстүрі. Дастарқан басында, түрлі жиын-тойларда, т.б. адам өмірінде кездесер ірілі-ұсақты қуаныштар кезінде той, қуаныш иесіне арнап қол жайып, бата береді. Сондай-ақ, қиын сапар, алыс жолға аттанған азаматына ақ жол тілейтін халқымыздың ежелден келе жатқан, кең таралған дәстүрлерінің бірі. Бата беретіндер, көбіне, көпті көрген ақсақалдар мен кемеңгер де дуалы ауызды билер болып келеді. Бата қысылғанда — қуат, қиналғанда—медет беріп, әрбір іс-әрекетіңе даңғыл жол ашып, бәле-жаладан қорғайды деп есептелген. Бата көзі тірілерге ғана емес, аруақтарға да жасалған. Батасыз, тілексіз өмір болмайды. “Батамен ер көгереді, жаңбырмен жер көгереді” деп халқымыз текке айтпаған. Батаның да қисыны, айтылатын, айтылмайтын жері болады, қуаныш пен тойдың ретіне қарай, соған лайық Бата тілегі болады.