-Сәлем Меруерт! -Сәлем Алма -Меруерт,сен маған көмектесе аласың ба? Бізде жақында ашық сабақ өтеді,мұғалім бізге Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов туралы біліңдер-деп айтты -Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов (шын есімі Мұхаммед Қанафия; 1835, Қостанай облысы Сарыкөл ауданы Құсмұрын жері — 10 сәуір 1865, Көшентоған, Жетісу) — қазақтың ұлы ғалымы, XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі, шығыстанушы, тарихшы, фольклоршы, этнограф, географ,ағартушы. Әжесі бала күнінде «Шоқаным» деп еркелетіп айтуымен, «Шоқан» аталып кеткен. -Өте қызық екен. -Қазақтың ұлы ойшыл-ағартушылары Шоқан мен Абайдың дүниетанымы мен шығармашылық бағытында, тарих пен заман мәселелерін түсінуі мен талдауыңа, әсіресе, мәдени мұраны меңгеру, дамыту, оны елдің рухани қажетіне жарату әрекетінде мол үндестік байқалады. Бұл Абай мен Шоқанның ауыз әдебиетінің асыл үлгілерін жас кезінен санаға сіңіріп, өшпес тағлым алуынан да, небір шешендер мен ақындардың тапқыр сөздерін естіп есуінен де, арғы түбі шығыс елдерінен таралған, араб, парсы, түркі тілдеріндегі қисса, дастан, аңыз, әпсана, ғазел мүлкін өздігінше ізденіп оқып, білімін байытуынан да, орыс және Европа кітаптары, соның ішінде олардағы фольклорлық нұсқалармен терең таныстығынан да көрінеді. Шоқан халық әдебиетін тарихты танудың аса бағалы ескерткіштері деп қараса, Абай көркемсөз байлығын жамағатты кәміл адамдық жолдарға баулып, тәрбиелеудің, жақсылықтарды өнеге етіп көрсетіп, зұлымдық, надандық атаулыны әшкерелеуің құралы санады. Абай осы мақсатты көздеп, езінің шығармаларында ауыз әдебиетінде қалыптасқан неше алуан нақыл сөздерді, мақал-мәтелдерді, тұрақты тіркестерді жаңғырта пайдаланды. Абайдың халық елеңдеріндегі дәстүрлі ұйқастар мен буындық өлшемдерді, арнау, толғау, жоқтау, жұбату секілді фольклорлық жанрларды қолдануы осыны көрсетеді. Шығыс фольклорындағы фабулаларға сүйеніп, «Ескендір», «Масғұт», «Әзімнің әңгімесі» тәрізді келемді туындылар жаратуы да ақынның жаһан халықтарының рухани қазынасын кең игергендігін дәлелдейді. -Сен бұның бәрін қайдан білесін? -Маған атам түсіндірген. -Көп рахмет!Сау бол!Келесі кездескенше. -Сау бол!
Іпті бір сұрақтың өзі ыңғайсыз болады. Әлемдегі бірдеңені түбегейлі өзгерту үшін, бәлкім, Құдай болу керек! Егер Құдай болса, онда бәрі сау және бақытты болар еді. Дегенмен, жоқ... бір нәрсе емес. Мұндай қоғамды елестете алмаймын. Тым мінсіз және утопично. Оның үстіне, әркімнің өз бақыты бар. Және бір-біріне қуаныш пен рахат әкелетіндер басқа үшін "бақыт" ұғымына сәйкес келмеуі мүмкін. Ал егер планетаны радиацияның барлық қалдықтарынан, озон тесіктері мен қалған қоқыстардан тазалайтын болсақ не? Негізінде, жаман емес, бірақ мен бірнеше жүз жылдан кейін бұл жерде әлі де болмайтынына сенімдімін. Ал, планетамен менде бір нәрсе жоқ. Өзіңнен жақсы бастаймын. Өзім, бәлкім, бай едім. Бұл сүйікті іспен айналысуға, басқаларға көмектесуге мүмкіндік береді. Бірақ тағы бір нәрсе емес. Егер бір сәтте бай болса, пайдалы тәжірибе алуға және осы ақшаны дұрыс пайдалануды үйренуге болады деп сенбейді. Ақша өз еңбегіңді тапқан кезде тағы бір мәселе... неге байлық қажет, егер ол қайдан алынатынын және қалай иелік ететінін түсіну болмаса? Бүгінде бай және ықпалды ата-аналары бар осындай жас адамдар аз емес. Бірақ мұндай "алтын" жастар көбінесе жаман компанияларға түседі, алкоголь немесе есірткі жейді. Барлық "аспаннан құлап кетті" себебі емес пе, өз мақсатына жету үшін ештеңе істеу керек емес пе. Және мұндай адамдардың ерекше мақсаттары жиі жоқ. Олар бәрі сатылады және сатып алынады деп санайды... олардың бірі болғым келмейді! Мүмкін, біздің өмірімізді өзгерту керек пе? Қазақстан Республикасы Президентінің "Алтын сапа" сыйлығын алуға арналған конкурсқа қатысушылардың материалдарын ресімдеу, ұсыну және алдын ала бағалау ережесін және "Қазақстанның үздік тауары" өңірлік және республикалық көрме-конкурстарына ұсынылатын материалдар мен өнімді ресімдеу, ұсыну және алдын ала сараптамалық бағалау ережесін бекіту туралы " Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 20 шілдедегі № 745 қаулысына өзгерістер енгізу туралы Осылайша, менің ойымша, егер Мен Құдай болған болса да, мен ештеңе өзгерте алмады. Біздің әлемде, әрине, проблемалар бар. Біздің планетамыз ластанудан және пайдалы қазбаларды тиімсіз пайдаланудан зардап шегеді, онда соғыс пен індет орын алады, әртүрлі елдерде және әртүрлі қоғамдық қабаттарда өмір сүру жағдайы бірдей емес және мүлде бірыңғай заңдар жоқ... бірақ бұл кейде іс-қимылға түрткі бола алмайды, бұл бізді алға жылжуға, шығу іздеуге, өзін-өзі жүзеге асыруға және өзін-өзі дамытуға мәжбүрлемейді ме? Егер біз мінсіз әлемде өмір сүретін болсақ, біз әрекетсіздіктен азғана болмас еді? Сондықтан біздің бейбітшілік пен өмірімізді бағалаңыз. Жақсы нәрсе өзгерту үшін-Құдай болу керек емес. Тек өзгеруді бастау керек.
-Сәлем Алма
-Меруерт,сен маған көмектесе аласың ба?
Бізде жақында ашық сабақ өтеді,мұғалім бізге Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов туралы біліңдер-деп айтты
-Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов (шын есімі Мұхаммед Қанафия; 1835, Қостанай облысы Сарыкөл ауданы Құсмұрын жері — 10 сәуір 1865, Көшентоған, Жетісу) — қазақтың ұлы ғалымы, XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі, шығыстанушы, тарихшы, фольклоршы, этнограф, географ,ағартушы. Әжесі бала күнінде «Шоқаным» деп еркелетіп айтуымен, «Шоқан» аталып кеткен.
-Өте қызық екен.
-Қазақтың ұлы ойшыл-ағартушылары Шоқан мен Абайдың дүниетанымы мен шығармашылық бағытында, тарих пен заман мәселелерін түсінуі мен талдауыңа, әсіресе, мәдени мұраны меңгеру, дамыту, оны елдің рухани қажетіне жарату әрекетінде мол үндестік байқалады. Бұл Абай мен Шоқанның ауыз әдебиетінің асыл үлгілерін жас кезінен санаға сіңіріп, өшпес тағлым алуынан да, небір шешендер мен ақындардың тапқыр сөздерін естіп есуінен де, арғы түбі шығыс елдерінен таралған, араб, парсы, түркі тілдеріндегі қисса, дастан, аңыз, әпсана, ғазел мүлкін өздігінше ізденіп оқып, білімін байытуынан да, орыс және Европа кітаптары, соның ішінде олардағы фольклорлық нұсқалармен терең таныстығынан да көрінеді. Шоқан халық әдебиетін тарихты танудың аса бағалы ескерткіштері деп қараса, Абай көркемсөз байлығын жамағатты кәміл адамдық жолдарға баулып, тәрбиелеудің, жақсылықтарды өнеге етіп көрсетіп, зұлымдық, надандық атаулыны әшкерелеуің құралы санады. Абай осы мақсатты көздеп, езінің шығармаларында ауыз әдебиетінде қалыптасқан неше алуан нақыл сөздерді, мақал-мәтелдерді, тұрақты тіркестерді жаңғырта пайдаланды. Абайдың халық елеңдеріндегі дәстүрлі ұйқастар мен буындық өлшемдерді, арнау, толғау, жоқтау, жұбату секілді фольклорлық жанрларды қолдануы осыны көрсетеді. Шығыс фольклорындағы фабулаларға сүйеніп, «Ескендір», «Масғұт», «Әзімнің әңгімесі» тәрізді келемді туындылар жаратуы да ақынның жаһан халықтарының рухани қазынасын кең игергендігін дәлелдейді.
-Сен бұның бәрін қайдан білесін?
-Маған атам түсіндірген.
-Көп рахмет!Сау бол!Келесі кездескенше.
-Сау бол!