68. Мәтінді оқы. Қайыңның көз жасы
Қапан кешке бұтағы сынған қайыңнан су тамшылап
тұрғанын байқады. Қайта-қайта қарап, таң-тамаша. Осы
сәтте күркебай қарт таяп келді. Қапан:
– Ата, айтыңызшы. Неге су ағып тұр? – деді қайыңның
діңін нұсқап.
- Су емес... Қайыңның көз жасы – ол. Біреу бұтағын
сындырған. Содан жаны жараланып, жылап тұр. Тілі жоқ
айтатын. Қайтсін, байғұс?! Табиғат перзенті ағаштың да
жаны, жүрегі бар! Адамдардан аялы алақан, күтім тілейді!
Ал олардың жасайтыны осы...
Қапан ұялды. Қарттың уәжді* сөздері зердесіне* жет-
кендей басы салбырап, қозғалмастан тұрып қалды. «Енді
сындырмаймын, ата!» деген сөзді іштей қайталай берді.
Толымбек Әбдірайым
• Қалай ойлайсың, Қапан неліктен ұялды? Өз ойыңды дәлелде.
• Мәтін неліктен «Қайыңның көз жасы» деп аталған?
• Мәтіндегі негізгі ойды анықта.
• Мәтіннен етістіктерді тауып, қай жақта тұрғанын айт.
​

Шоқан шыңғысұлы уәлиханов  (шын есімі  мұхаммед қанафия;   1835,  қостанай облысы  сарыкөл ауданы  құсмұрын жері —  10 сәуір  1865,  көшентоған, жетісу) —  қазақтың  ұлы ғалымы, xix ғасырдың екінші жартысында қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі,  шығыстанушы,  тарихшы,  фольклоршы,  этнограф,  ,  ағартушы. әжесі күнінде  «шоқаным»деп еркелетіп айтуымен, «шоқан» аталып кеткен.

Алматы метрополитені  —  алматы  қаласында салынып жатқан метрополитен жүйесі. алғашқы бөлігі  2011  ж. 1 желтоқсанда ашылды. заманауи технологияларды енгізу бойынша жоспарды жүзеге асыру үшін алматы метрополитенін салу барысында «herrenknecht ag» неміс компаниясының «herrenknecht s-320» жоғары өндірісті тоннел қазушы кешені сатып алынған. алматы метрополитені еліміз үшін стратегиялық маңызды нысан болып табылады. жоба бойынша, метроның алғашқы кезегі фурманов пен райымбек даңғылының қиылысы мен абай және гагарин көшелерінің қиылысын жалғайды. бұл жұмыстар ресейлік «лайтон» аақ қоғамының еншісінде. туннельдерде рельс салу, бейне-теле бақылау жұмыстары да ресейліктердің еншісінде алматы метрополитені  қазақстандағы  алғашқы,  орталық азияда  екінші (ташкент  метрополитенінен кейін) және  тмд-дағы  16-шы немесе 17-ші метрополитен болды. алғашқы кезеңде вагондарды жөндеу мен техникалық тұрғыдан қызмет көрсету жұмыстары депода жүргізіледі. «2012 жылы алматы метросындағы жолаушылар ағымы тәулігіне орташа есеппен 30-40 мың болады, кейінірек 2015-2020 жылдары бұл көрсеткіш 300 000 ға дейін жетеді» деген болжам бар. бұл мәліметтерді «алматыметроқұрылыс» ақ директоры мұрат үкшебаев мырза да растады. алматы метрополитені 2011 жылдың желтоқсан айында, тәуелсіздіктің 20 жылдығы қарсаңында пайдалануға берілді .[1]  алматы метросының жолаушылар тасымалдау мүмкіндігіне сараптама жасаған зерттеу институты тәулігіне 300 мың жолаушы тасымалдай алады деп болжаған еді. метрополитеннің үш бағытының ұзындығы 45 км. болады. ұзындығы 11,3 км. құрайтын алғашқы бағыт 9 бекеттен тұрады (оның ішінде төртеуі терең, қалғандары жерге таяу орналасқан). бағыт  райымбек даңғылынан  оңтүстікке қарай  фурманов көшесінің  астымен  абай даңғылына, одан әрі батысқа қарай  алтынсарин даңғылына  және  өтеген батыр көшесіне  дейін тартылған. жүру интервалы 10 минуттан (таңертеңгі және кешкі қысылтаяң уақыттарда) 19 минутқа (соңғы рейстерде)дейін. пойыздардың орташа ғы 40 км/сағ. қазіргі таңда бірінші линияның батыс бағытындағы қалқаман-3 ықшамауданына дейінгі құрылысы жүргізілуде. алматы қаласының батыс бағытындағы құрылысы аяқталғаннан кейін қаланың алматы-1 бекетіне дейінгі құрылысын бастау жоспарлануда.