7-сынып №1 ЖБ 1-тоқсан «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілін оқып үйренеміз. Үш тілді
білу – үлкен өнер» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау
Тапсырма
Мәтінді екі рет тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.
Үш тіл – заман талабы
Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі болып саналады. Қазақ тілі - әлемдегі тілдердің ішіндегі ең бай тілдердің бірі. Қазақ халқының ана тілі. Тіл әрбір азаматқа ана сүтімен беріледі. Ана сүтімен берілген қасиеттер тілдің арқасында дамиды. Туған тілге деген құрмет пен сүйіспеншілік бала кезден басталуы керек. Отанға деген ерекше сезім де туған тіліңді білуден басталады. Тіл – халықтың рухани, мәдени байлығын дамыту құралы. Қазақ тілі – халқымыздың рухани байлығы, атадан балаға, ұрпақтан ұрпаққа мирас болып қалып отырған асыл мұра. Азаматтың қолындағы барлық асыл заттары ескіреді, жоғалады, ал тіл - ескірмейтін ең қымбат мұра. Қазақтың ақыны М.Жұмабаев: «Ұлтқа тілінен қымбат нәрсе болмақ емес, бір ұлттың тілінде сол ұлттың сыры, тарихы, тұрмыстіршілігі, мінезі айқын көрініп тұрады» - деген. Тіл байлығы - әрбір ұлттың мақтанышы.
1. Мәтіннің не туралы екенін анықтаңыз.
А. Тіл туралы B. Өнер-білім туралы C. Еңбекқорлық туралы D. Адамгершілік туралы
2 . Мәтіннің негізгі идеясын табыңыз.
A. 22 қыркүйек - ҚР халықтарының тілдері мерекесі. B. Біздің еліміз – көп ұлтты мемлекет. C. Туған тілді құрметтеп, қастерлеу керек.
3. Мәтіннің түрін ажыратыңыз.
A. әңгіме B. сұхбат C. ертегі D. мақала
4. Мәтін бойынша дұрыс/бұрыс ақпаратты анықтаңыз. (+ белгісімен белгілеңіз).
1
Ағылшын тілі- әлемдегі тілдердің ішіндегі ең бай тілдердің бірі
2
Отанға деген ерекше сезім де туған тіліңді білуден басталады.
5. Төмендегі мақал-мәтелдерді қолданып, жұбыңызбен тіл туралы мақал-мәтелдерді қолданып, диалог құрастырып сөйлесіңіз. Жұбыңызға сұрақтар қойыңыз, жауап беріңіз.
1. Өнер алды – қызыл тіл. 2. Тілден қымбат қазына жоқ. 3 Тіл – халықтың мұрасы.
6. Төмендегі сөйлемдерден терминдер мен неологизмдерді тауып, мағынасын ашыңыз.
Олармен сөйлемдер құрастырыңыз.*
• Қазақстанда үш тілділік білім беру жолдары жүзеге асырылуда.
• Лексика – сөз мағынасын зерттейтін сала.
• Ұлыбританияда тұратын 10 жасар Соня – полиглот қыз
-Жақсы! өзің?
-Менде бәрі ойдағыдай! сенен көптен бері сұрағым келіп жүрген сұрағым бар еді . Сенің өзі жасың нешеде?
-Мен мүшел жасытамын , 13-те!
-Мүшел жас деген не сонда?!
-мүшел жас деп әр 12 жыл сайын қайталанатын жастарды айтады. Мысалы: биыл менің жасым 13-те , келесі мүшел жасым 12 жылдан соң, дәлірек айтсақ жасым 25-ке келгенде, одан соң 37 , солай жалғаса береді.Қазақ халқы мүшел жастарды қауіпті деп жатады, сондықтан мүшел жасқа кірген адам өз киімдерін таратуы шарт.
-Қызық екен. Түсіндіргеніңе үлкен рақмет!
-Оқасы жоқ! Саубол !
-Саубол!
Пы.Сы(сандарды сөзбен жазуды ұмытпа!)
Берілген сөздердің аудармасы:
1) көшіп - қонып тіршілік ететін – переезжали с места на место
2) аймақтарда – в регионах
3) далалы, жартылай шөлейт – степной, полупустынный
4) ылғалдын – влага/влажность
5) мүдделі етті – обязали
6) тамсана жазды – писал восторженно/восхищенно
7) жазбалары – письменный памятники/записи (зависит от контекста)
8) жабайы – дикий
9) тағы – еще
10)соғыс – война
11) өнеріне жетік - обладающий большими познаниями в искусстве
12) кері көзқарас - противоположный взгляд/мнение
13) жоюды мақсат етті – ставили целью уничтожить