7 сынып 4-тоқсан
«Жастықтың оты қайдасың?» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Оқу мақсаты 7.Т1. Мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау
7.А5. Диалогке қатысушылар коммуникативтік жағдаяттың
талаптарына сай «сөйлеуші →тыңдаушы» позицияларын
еркін ауыстыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын
болжайды
• Диалогке қатысушылар «сөйлеуші тыңдаушы»
позицияларын еркін ауыстырады.
Ойлау дағдыларының Қолдану
деңгейі
Орындау уақыты 20 минут
Мәтінді мұқият оқыңыз.
Екі көрші өмір сүріпті. Қыс келіп, қар түседі. Бірінші көрші таң ертемен күрегін алып есіктің алдындағы қарды тазалауға шығады. Жолды тазалап жүріп, көршісінің жағына көз тастайды. Ал көршісінің есігінің алды тапталған тап-таза. Келесі күні таңертең тағы да қар жауады. Бірінші көрші жарты сағат бұрын тұрып, жұмысқа кіріседі, қараса - көршісінің жолы тап-таза. Үшінші күні де көп қар түседі. Бірінші көрші одан да ерте тұрып тазалауға кіріседі, ал көршісінде – жолы тағы да түп-түзу, айнадай жарқырап жатыр! Сол күні олар көшеде кездесіп, ананы-мынаны айтып сөйлесіп қалады, сол жерде бірінші көрші екіншісінен сұрайды:
- Тыңдашы, көрші, сен есігіңнің алдындағы қарды қай уақытта жинап үлгересің?
Екінші көрші алдымен таң қалады да, соңынан күліп жібереді:
- Мен оны тіпті де жинамаймын – маған достарым көмекке келеді!
1-тапсырма
Мәтіннің тақырыбын анықта.
2-тапсырма
Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Бірінші көрші қарды тазалауға қай мезгілде шығады?
2. Мәтінді қалай атауға болады?
3. Бірінші көрші қандай адам?
4. Екінші көрші не деді?
3-тапсырма.
Берілген сөздерді қатыстырып «Білімді жастар - ел болашағы» тақырыбына диалог құрастырыңыз. «Сөйлеуші →тыңдаушы» позициясын ауыстырып отырыңыз.
Тірек сөздер: көркейту, ізденгіш, зерек, еңбексүйгіш, еңбекқор, зерек, белсенді, отан сүйгіш, ақылды, білімді
Үлгі:
- Сәлем Айдос. Қалың қалай?
- Сәлем, жақсымын.
- Айдос, еліміздің болашағы кімнің қолында деп ойлайсың?
-
- Еліміздің дамуы үшін жас ұрпақ қандай болуы керек?
1396 жылы Орта Азияның билеушісі Ақсақ Темір Қожа-Ахмет Яссауидің ескі мазарының орнына жаңа кесене салу жайлы бұйрық береді. Орта ғасырларда бой көтерген ең керемет сәулет өнерінің бірі саналатын аталмыш кесенеде Қазақтың 21 ханы жерленген деседі. Кесене салынып жатқан кезде қайта-қайта құлап қала берген екен. Сонда Ұлы Билеушінің түсінде бір ақсақал аян беріп, "Қожа-Ахметтің Арыстан атты ұстазы болған. Сондықтан әуелі Арыстанға, сосын ғана шәкіртіне кесене салыңдар" депті. Бұл түсті көрген Әмір Темір көріпкелдерін шақыртып алып, түсін жорытады. "Арыстанның қабірін қалай табамын?" деп олардан ақыл сұрайды. Көріпкелдері "Жұма намаздан соң Қожа Ахмет Яссауидің қабірінің басына екі құс келіп қонақтайды, сол құс ұшып, ұстазы Арыстанбабтың басына барады, осылайша табасың" деп айтқан екен. Арыстанбабтың сүйегі жерленген жер осылайша табылғанға ұқсайды.
Арыстанбабтың жерленген жері жөнінде тағы да бір қызық аңыз бар. Арыстанбаб қайтыс болмай тұрып, тірі кезінде Қожа Ахмет Ясауиге "Менің саған айтар аманатым, жасым келді, қартайдым. Қайтыс болсам жаназамды сен оқисың. Жас та болсаң сен тегін адам емессің. Пайғамбарымыздың (с. ғ. с) аманат жіберген адамысың. Менің жаназамды оқысымен күн батыс жақтан бір ақ түйе келеді. Соған денемді артып, басын бос қоя сал. Түйе қайда барып шөксе, сол жерге сүйегімді жерле" деп айтыпты. Сол аманат бойынша Арыстанбабтың жаназасына жиылған адамдар ақ түйенің соңынан ереді де отырады. Түйе Отырар өңірінің батыс жағына келіп шөгеді де, сол жерге Арыстанбабтың сүйегі қойылады. Арыстанбаб Түркістанда қайтыс болғанымен Отырарда жерленген.
Туған жер-а ң кіндік қаны тамған,жанына,журегіне жақын,қимас сезімге бөлейтін алтын ұясы.Оның топырағы да, тауы мен тасы да ыстық болады.Әркімге өз ауылы,туған жері мақтан.Дегенмен, менің кіндік қаным тамған өлкемді атағанда елең етіп,мойын бұрмайтын адам кемде-кем.Ол –асқар тауының шыңына жеткенше құстың қанаты талатын, айдынды көліне шомылуға ай да құмар , Алакөл жері. Ақши атты жұмыртқадай ғана сүттей ұйып отырған,береке-бірлігі мықты осы бір ауыл –менің ткған өлкем.Адамдары да бір-біріне ағайын-туыс,құда-жекжат, қойы-қоралас,қазаны аралас болып кеткен. Көлдің жағасында тіз қатар тұрған қонақ үйлер мен демалыс орындары ауылға өзінше көрік беріп тұр. Мұнда демалу үшін демалу үшін тек қазақстандықтар ғана емес, тіпті шет ел азаматтары да ағылып келеді. Мен үшін туған жерімнің әр тасы, бір тамшы суы да қымбат.Оның самал желі,таза ауасы, жұпар исі аңқыған даласы кез келгеннің жанын жаулар алады.
Бүгінге дейін туған жерге қаншама әдемі сөздер арналды.Мен де төмендегі жыр шумақтарын алтын бесігіме деген махаббатымның белгісі ретінде арнаймын:
Туған жер жете ме ғаламда?
Туған жерім аман болсын әмеәндә!
Табиғатты таңғалатын әдемі,
Емге шипа беретұғын адамға.