Кристина1110373

26.07.2020 17:01 •  Қазақ тiлi

7-сынып. Қазақ тілі. Тоқсандық жиынтық бағалау (ІІ тоқсан) Уақыты: «
2020 ж.
Оқушының аты-жоul
Сыныбы:
1-тапсырма. Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңдер. (3 ұпай)
Ертеде, қылышынан қан тамған қаһарлы бір ханның жалғыз боlіокеткен қызы кедей жігітке
ғашық болып, көңіл қосып жүреді екен. Мұны біліп қойған хан жігітті дарға астырады. Жігіт
елгеннен кейін кыз мезгіліне жетпей, бір ұл, бір қыз табады. Көп көзінен, ел сөзінен сескенген хан
жаман атқа қалмаудың амалын іздеп, қос бүлдіршіннің көзін жогоды астыртын мыстан кемпірге
тапсырады.Мыстан кемпір өмірге жаңа келген сәбилерді көз көрмес, құлақ естімес жерге апарып,
биік оскен жап-жасыл ағаштың басына қызды — Шығысқа, ұлды – батысқа апарып іліп кетеді.
Нәрестелердің көз-жасы тамған ағаш бұтақтары суалып, қуара бастайды. Қос жүрек соғуын
тоқтатқанда, бәйтерек те өсуін доғарады. Ел ішіндегі өсек сөз, өтірік өкпеге шыдамаған патшаның
Қызы егізін іздеп жолға шығады. Бармаған жері, баспаған тауы қалмайды. Күлкісіз күндер,
ұйқысыз түндер, арманмен айлар, жылаумен жылдар етеді. Қатты шаршат діңкесі қатқан қыз
әбден қуарып, кабығы түсіп, шіруге айналған биік ағаштың түбіне келіп кисаяды. Ұйықтап кеткен
соң, оны бір сүйкімді саз, сиқырлы әуен оятады. Құлақ түріп, тың тыңдаса ән салып тұрған
қасындағы биік ағаш екен. Қыз күндіз қос бүлдіршінін іздеп, түнде осы сәнші» ағаштың түбіне
келіп, неше түрлі әуез естіп, көңіл жұбатып, тынығып жүреді. Бір күні айналаға көз салмақ болған
Қыз ағаштың басына шығамын деп оны кұлатып алады. Бірақ көп ұзамай самал соғып, «әнші»
ағаші қайта зарлай жөнеледі. Қыз оның құпиясын білмек болып тексереді. Ағаш жуан түбінен
басына дейін қуыс екен. Жіңішке басының екі жағында бұтақтан бұтаққа керіліп қалған ішектерді
көреді. Бұл - қыздың екі баласынан қалған жұрнақ еді. Батыс жағындағы ішек бостау, ал, шығыс
жағындағы ішек қатты қатты тартылыпты. Егiзiнiң өлімінен хабары жок кыз енді ағаші неге ән
салатынынын түсінеді де, өзі де куыс ағаш жасап алып, манағы ішекті соған тағады. Шертіп көрсе,
үн жүрегіне жағып, жанына жайлы естіледі. Қыз байғұс бостау тартылған ішекке үні мұнды
шығатындықтан, «ұлым - Мұңлық» деп, ал ащы, тым зарлы шығатындықтан, қатты тартылған
ішекке «Қызым - Зарлық» деп ат қойып, күндіз-түні қолынан тастамай, күй шығарып, ел кезіп,
егізін іздеп кеткен екен...
1. Қос бүлдіршіннің көзін жою хан үшін неге керек болды?
2. Қыз «әнші» ағаштың құпиясын тексергенде нені көреді?
3. Қыз ішектің несіне қарап «ұлым-Мұңлық», «кызым –Зарлық» деп ат қойды?
2-тапсырма. Берілген етістіктердің ішінен есімше, көсемше, тұйық етістіктерді
ажыратыңдар. (3 ұпай)
| р/с | Мысалдар
Есімше
Косемше
Тұйық етістік
1. Сескенген
2. Тартылып
3. Естіледі
Қалмаудың
5. Шығатындықтан
6. Соғуын
3-тапсырма. Таменде берілген тұйық етістіктерді түрлендіре отырып, сөйлем құрап
жазыңдар. (3 ұпай)
Күмбірлеу, шерту, кағу.
-тапсырма. Берілген қанатты сөзге синтаксистік талдау жасаңдар. (4 ұпай)
Достық асықпай осетін өсімдік секілді.Ол пісіп-жетілуі үшін талай сыннан өтуі керек.​