7-тапсырма. Мәтіндегі ақпаратты «Төрт сөйлем» тәсілін пайдаланып айтындар
Пікір. Оқыған мәтін бойынша өз пікіріңді бір сөйлеммен
Далел. Өз пікірінді бір сөйлеммен дәлелде.
Мысал. Пікірінді өмірмен байланыстырып, мысал
келтір.
Қорытынды. Тақырып бойынша қорытынды жаса.
ответ:Көптеген адамдар жігіттік, мәрттік дегенді ер адамның ажырамас сиволы деп санайды. Кейбір азаматтардың бойынан ерге тән мәрттік көп жағдайда табылмай қалып жататыны жасырын емес.
Еркек шоралық – әйелдік нәзіктікке қарама-қайшы ұғым болса, онда жігіттік – қайырымсыздық пен жауапсыздыққа қарама-қайшы ұғым болмақ.
Құран аяттарында үнемі ражул (ер адам) сөзін қолданатынын білеміз. Асылында, бұл сөз өз ішіне біз сөз еткелі отырған қасиеттерді сыйдырған екен.
Сонымен, Құранда «нағыз ер» деп мына бес түрлі қасиет бойынан табылған адамды атайды:
Жүрегімен мешітке байланған әрі таза
Алла Тағала Құранда:
«...Әу бастан-ақ тақуалыққа негізделіп салынған мешіт – сен үшін намаз оқуға ең лайықты орын. Ол мешітте жан-тәнімен күнә һәм арсыздық атаулыдан арылуды, тазаруды қалайтын нағыз ерлер бар. Алла күнә мен арсыздық атаулыдан арылып, тазаруға тырысатын жандарды жақсы көреді»,- делінген. («Тәубе» сүресі, 108-аят)
Бұл жерде мешітте тазаруды қалайтын ерлер бар деп айтылуда. Олар мешітке келіп тазарады: Алла күнә мен арсыздық атаулыдан арылып, тазаруға тырысатын жандарды жақсы көреді, деуде. Демек, ер азамат деген атқа лайық болу үшін ең әуелгі қасиеттерді бірі осы болмақ.
Сонымен қатар, қоғам жігіттік, мәрттік, ер азамат, тақуалық деген сөздердің шынайы мағынасын түсінуден қалған заманда бұл санаттағы адамды өзге жерден кездестіре алмасыңыз анық.
Олар үнемі Алланы еске алады әрі намаз оқиды
Құранда Алла Тағала:
«Осынау нұрға Алланың өзі асқақтатқан әрі тұрғызылуына һәм ішінде атының аталуына Өзі рұқсат еткен үйлерде бөленуге болады. Ол үйлерде Оны ертелі-кеш дәріптейтін».
«Сондай ер-жігіттер бар, олардың күн көріс көзіне айналған саудалары да, алу-сату істері де оларға Алланы ауызға алуына, намазды кемеліне жеткізіп, үзбей әрі уақытылы оқуына және зекетті толық беруіне бөгет бола алмайды. Олар жүректер күйден-күйге еніп, астаң-кестең болатын және көздер шарасынан шығатын ауыр күннен қорқады»,- дейді. («Нұр» сүресі, 36-37- аяттар)
Алланың үйінде, мешітте болатындар – нағыз ерлер. Бұл пәни, оның сұлулығы мен уайымы оларды Раббысына құлшылық етуден тоспайды.
Олар Жаратушысын қолдағы барынан артық екенін түсінгендер. Олар Алланың әміріне бойсұнуды бірінші орынға қойып, Оған ұнамды амалдар жасап, өзі де Раббысына ұнауды қалайтын жандар.
Бірде Абдлулла ибн Омар базарда жүргенде азан айтылады. Сол сәтте-ақ барлық саудагерлер заттарын жауып, мешітке қарай ағыла бастайды. Бұлардың ісіне тәнті болған ибн Омар:
«Бұлар жайлы Құранда «Сондай ер-жігіттер бар, олардың күн көріс көзіне айналған саудалары да, алу-сату істері де оларға Алланы ауызға алуына, намазды кемеліне жеткізіп, үзбей әрі уақытылы оқуына және зекетті толық беруіне бөгет бола алмайды» деген аят бар»,- дейді. (Ибн Аби Хатим, Ибн Жәрир)
Осы аятта тақуа ерлер турасында «Олар жүректер күйден-күйге еніп, астаң-кестең болатын және көздер шарасынан шығатын ауыр күннен қорқады», делінеді, яғни есеп күні сондай ауыр күн, ол күні адамдардың жүрегі астаң-кестең болып, көздері шарасынан шығады.
Олар уәдеге берік
Жаратушы Хақ Тағала Құранда нағыз ердің тағы бір сипатын былайша жеткізеді:
«Мүміндер арасында Аллаға берген сертінде тұрған нағыз ерлер бар. Олардың кейбірі уәдесінде тұрып, жанын пида қылды. Енді біреуі (өз кезегін) күтуде. Олар серттерінен әсте тайған да, әуелгі қалыптарынан айныған да емес» («Ахзаб» сүресі, 23- аят)
Шынайы иман еткен жандар өздерінің Раббысына берген уәдесіне өле-өлгенше берік болып өмірден озды. Ал кейбірі өз кезегін әлі де күтуде, дегенмен, Аллаға берген уәдесін бұзбайды.
Кейбір Құран тәпсіршілері бұл аят әз елшінің ﷺ саңлақ сахабасы Әнас ибн ал-Нәдрге қатысты түскен дейді. Бұл сахаба Бәдір соғысына қатыса алмай қалып қаты өкінген екен. Өкініш өзегін өртеген ол Алла елшісімен ﷺ тағы бір иық тіресіп шайқасқа қатысар болса, батырлығымды дәлелдеймін деп уәде береді. Ухуд шайқасында Сағд ибн Муаз оған: «Уа, Әбу Әмр! Қайда барасың?»,- дегенде: «Ухуд тауынан Жәннаттың иісін сезіп тұрмын»,- деп жауап берген екен.
Ол сол шайқаста мүшріктермен шайқасып, қаза болады. Оның денесі сексен жерінен тілінген екен, туған әпкесі бауырын саусағының ұшынан танығанын айтады. Осы оқиғадан кейін біз сөз етіп отырған аят түскен, деп жазады имам Ахмад «Муснадында».
Әнас секілді сахабалар өз сертінен еш уақытта таймаған, уәдесін орындап, сөзінде тұрған. Осылайша, Ислам діні бізге тап-таза, саф қалпында келіп жетті.
Өкінішке орай, қазіргі күнде көптеген мұсылмандар мұндай жанқиярлық адалдығын жоғалтып алған
Олар Алла
Объяснение:
Батпақ
Батпақ емес жай ғана
Бұл араның батпағы,
Жүре алмайды тайғанап,
Адам түгіл, ат-тағы!
Айналған ба желінге
Аспан мына, расында?!
Желім деген желім бе
Бұл батпақтың қасында!
Қара бұрым салбырар,
Қара бұлттар қалықтап.
Қонышыңды қалдырар,
Ұлтаныңды алып қап!
Шоферді сәл қолдаңыз,
Шатынамай, жұлынбай.
Ызыңдайды "Волгаңыз"
Балға қонған шыбындай!
Болса мұнда біраз күн,
Батпақты бұл ұғады.
Жымпитыда "КамАЗ-дың"
Жан дауысы шығады.
Көрдіңіздер талайын,
Керегі не көп "мақтап!" ...
Қанша жақсы ағайын
Қалды сонда батпақтап!
Тамаша
Тамаша той-думанмен таң атырса
Сол кезде жаныңда әсем жан отырса
Тамаша жексенбі күн көл басында
Тұнықтан балық аулап бала отырса
Тамаша жексенбі күн көл басында
Тұнықтан балық аулап бала отырса
Тамаша тойлы ауылдың түнін көрсе
Түнде сол айдай сұлу теңін берсе
Тамаша достарыңмен дала кезіп
Торқалы туған жердің гүлін терсе
Тамаша достарыңмен дала кезіп
Торқалы туған жердің гүлін терсе
Тамаша қырдан қызыл түлкі ауласа
Түлкіге құмай қосып қиқулатса
Тамаша қаншығаңды қандап қайтса
Тамаша соның бәрі мүмкін болса
Тамаша қаншығаңды қандап қайтса
Тамаша соның бәрі мүмкін болса
Тамаша жүрегіңді қыстамаса
Таршылық жан-жағыңнан қыстамаса
Тамаша, тамаша емес бірақ та ол
Бір мезгіл кетпен-күрек ұстамаса
Тамаша, тамаша емес бірақ та ол
Бір мезгіл кетпен-күрек ұстамаса
Халық
Әлқиссаның әжесі - "Әліппеден"
Ә дегеннен ғибрат алып келем.
Ұлттар үшін
Жүз томдық жыр сездігі
Ұлы сөзден басталар
ХАЛЫҚ деген.
Шөңге де өлең,
Шөп те өлең,
Темір де өлең
Дей алмаймын, бауырым, өмірде мен.
Оңғаны жоқ адамның ешқашан да
Халық демей халықты,
Тобыр деген.
Тағдыр керек халыққа шұғылалы,
Тіл қатады ол биікке шығып алып.
Ақырзаман болғанда
Ағзамдар да
Аяғына халықтың жығылады.
Халық барда, қарағым, қауіп бар ма!
Сол халықтан туады алыптар да.
Тәңір деген,
Құдірет,
Құдай деген,
Алла деген сөз бе екен халық барда?!
Ұстап тұрып айтайын,
Міне, күлше:
Кейбіреулер осы елдің түлегінше
Көлгірсиді...
Ол сөзбен ойнағандар
Ойыншы емес -
Ойыншық,
Біле-білсе!
Бір-бірімен достасқан,
Құдаласқан
Халық десе,
Жер түгіл,
Бұғады аспан.
Атпайды да,
Аспайды ол -
Ұмытады -
Перзент үшін жаза жоқ одан асқан!
Айтпау керек,
Бұл сөзді ұғу қажет!
Ұғу қажет,
Құлақты жыму қажет.
Тіліңіздің ұшында тұрмай ол сөз,
Шыңыраудан шымырлап шығу қажет!
Мен бұл сөзді ұсақтап,
Майдаламан.
Ел-жұртымсыз - белгісіз - қайда қалам?!
Ақын болып бірдеңе жазарымда
Халық болып алдымен ойлап алам!