7-тапсырма. Оқиық, қызық! Қожа Ахмет Ясауи кесенесіндегі атақты тайқазан 1399 жылы соғылған. Бұл алып қазан Әмір Темірдің бұйрығымен Түркістаннан жиырма жеті шақырым жердегі Қарнақ елді мекенінде сирек кездесетін асыл металдардың қо құйылған. Тайқазанның салмағы - 2 тонна, ал оның сыйымдылығы – 3000 литр. Қазанның сыртында арабша жазылған үш қатар жазу бар. Бірінші қатардағы жазуда қазанның Ахмет Ясауи кесенесіне арналып жасалғаны айтылған. Екінші қатарындағы 18 рет қайталанып жазылған сөз «құтты, берекелі болсын» деген мағынаны береді. Үшінші қатарда 22 рет қайталанып: «Бүкіл жара- тылыстың иесі - Алла!» деп жазылған.
Кочевых тюрков всегда интересовала тайна зведного неба. Великие кочевники, жившие на территории огромной степи издревле освоили секреты звездного неба. Казахи знали движение небесных тел, когда еще не было техники. Были люди, наблюдавшие за зведным небом. Человека, наблюдавшего за звездным миром называли «звездочетом». Казахские звездочеты наблюдали за движением небесных тел в древние века и средневековье. Такие звездочеты были и в древнем Египте, Индии, Греции. Они исследовали небесные явления и вели календарь. Они открыли такие созвездия как Большая Медведица, Плеяды, Полярная звезда, Весы.
Звездочеты предсказывали погоду, приход весны и лета. Эти сведения были оченб важны для кочевых тюрков. Кочевники использовали наблюдения за звездами в быту. Некоторыре звездочеты занимались астрологией.
Казахи – потомки великих тюрков. Казахи летом жили на джайляу, а зимой переезжали в зимовку. Неподелеку от реки Жангабыл в центральном Казахстане казахстанские археологи нашли могилу звездочета, жившего в 9 – 10 вв. На могиле были звездный камень и метеорит. Рядом с могилой была установлена гранитная статуя.
Ай неге жалаңаш қалды Бірде ай өзіне көйлек тіктіріп алмақ болыпты. Тігінші айдың бой тұрқын өлшеп алады да көйлекті пішіп, тігуге кіріседі. Уәделескен шағында Ай көйлегін алуға келсе, көйлегі әрі тар, әрі қысқа болып шығыпты. - Иә, мен қателескен екем, - дейді тігінші. Сөйтіп, көйлекті қайта пішіп, қайта тіге бастайды. Уәделескен мерзім жақындап, Ай көйлегін алуға тігіншіге тағы келеді. Бұл жолы да көйлегі шақ келмей, қысқа болып қалыпты. Иә, тағы да дұрыс өлшемеген екем ғой, - дейді. Айдың толыса беретініне түсінбеген тігінші. Сонымен қайта өлшеп, қайта пішіп, қайтадан тігуге кіріседі. Ай тағы да көйлегін алуға келе жатады. Тігінші киіз үйдің түтігінен асқанда келе жатқан топ-толық өзі тіккен көйлектен екі есе үлкен Айды көреді. Не істерін білмей, сасқалақтап тігінші басы ауған жаққа қаша жөнеледі. Ай ары іздеп, бері іздеп тігіншіні таба алмай қалады. Сол себепті, Ай көйлексіз жалаңаш қалыпты.
Перевод.
Кочевых тюрков всегда интересовала тайна зведного неба. Великие кочевники, жившие на территории огромной степи издревле освоили секреты звездного неба. Казахи знали движение небесных тел, когда еще не было техники. Были люди, наблюдавшие за зведным небом. Человека, наблюдавшего за звездным миром называли «звездочетом». Казахские звездочеты наблюдали за движением небесных тел в древние века и средневековье. Такие звездочеты были и в древнем Египте, Индии, Греции. Они исследовали небесные явления и вели календарь. Они открыли такие созвездия как Большая Медведица, Плеяды, Полярная звезда, Весы.
Звездочеты предсказывали погоду, приход весны и лета. Эти сведения были оченб важны для кочевых тюрков. Кочевники использовали наблюдения за звездами в быту. Некоторыре звездочеты занимались астрологией.
Казахи – потомки великих тюрков. Казахи летом жили на джайляу, а зимой переезжали в зимовку. Неподелеку от реки Жангабыл в центральном Казахстане казахстанские археологи нашли могилу звездочета, жившего в 9 – 10 вв. На могиле были звездный камень и метеорит. Рядом с могилой была установлена гранитная статуя.
Бірде ай өзіне көйлек тіктіріп алмақ болыпты. Тігінші айдың бой тұрқын өлшеп алады да көйлекті пішіп, тігуге кіріседі. Уәделескен шағында Ай көйлегін алуға келсе, көйлегі әрі тар, әрі қысқа болып шығыпты. - Иә, мен қателескен екем, - дейді тігінші. Сөйтіп, көйлекті қайта пішіп, қайта тіге бастайды. Уәделескен мерзім жақындап, Ай көйлегін алуға тігіншіге тағы келеді. Бұл жолы да көйлегі шақ келмей, қысқа болып қалыпты. Иә, тағы да дұрыс өлшемеген екем ғой, - дейді. Айдың толыса беретініне түсінбеген тігінші. Сонымен қайта өлшеп, қайта пішіп, қайтадан тігуге кіріседі. Ай тағы да көйлегін алуға келе жатады. Тігінші киіз үйдің түтігінен асқанда келе жатқан топ-толық өзі тіккен көйлектен екі есе үлкен Айды көреді. Не істерін білмей, сасқалақтап тігінші басы ауған жаққа қаша жөнеледі. Ай ары іздеп, бері іздеп тігіншіні таба алмай қалады. Сол себепті, Ай көйлексіз жалаңаш қалыпты.