7-тапсырма. Тарихи тұлғамен кездесуің жайлы қиялыңды ой елегінен кізе отырып, кестені толтыр. Тұлғамен кездесу сұхбаты Кіммен сөйлесемін? Не жайлы сөйлесемін? Қандай сөз тіркестерін қолданамын? Кандай нәтижеге жетемін?
- Сен алғашқы мұражай қалай қалыптасқанын білесің бе? - Иә. Алғашқы мұражай бағалы бұйымдар мен заттар, мәдени құндылықтарды сақтайтын қазыналық қор ретінде қалыптасқан. - Мұражайлардың қалыптасуына нелер негіз болды? - Көне замандағы коллекциялар. - Ал коллекция ісімен кім айналысқан? - Аристотель, Рим патшасы, Юлий Цезарь. - Еуропада мұражайлар қашан пайда болды? - Еуропада тарихи музейлер 16 – 18 ғ-ларда пайда болды. - Алғашқы мұражайлардың қандай түрлері ашылған? - 1820 ж. Германияда өнер музейлері құрылды. 1811 ж. Ресейде – Феодосияда, 1825 ж. Одессада, 1828 ж. Керчьте археологиялық бағыттағы және әскери-тарихи музейлер құрылды. 19 ғ. этнографиялық зерттеулердің дамуы нәтижесінде этнографиялық музейлер құрылып, олар ғылыми-зерттеу орталықтарына айналды. Олар: Будапешт (1872), Стокгольм (1874), Париж(халықтану музейі, 1877), Роттердам (1883) қалаларында құрылған этнографиялық музейлер. Ашық аспан астындағы алғашқы этнографиялық музейлер Скансенде (Стокгольм, 1891), қасиетті Мартинде (Словакия, 1893), Софияда (1893) Брюссельде (1897), Краковта (1910), Арнхемде (Нидерланды, 1912) құрылып, ірі ғылыми ізденістермен айналысты. - Ал Қазақстанда мұражай тарихы қашаннан басталады? - 1830 жылдан басталды. - Рақмет, бүгін мұражайлар туралы көп мәлімет алдым. 7) Мәтінді тыңдап, аудару. Қазақстандағы мұражай тарихы Қазақстанда мұражай тарихы 1830 жылдан басталады. Орынборда жергілікті халықтың тарихы мен этнографиясын сипаттайтын мұралар негізінде 1831 ж. Неплюев әскери училищесі жанынан губерниялық музей ашылды. Бұл мұралар қазіргі таңда ҚР Орталық Мемлекеттік музейінің негізгі қорын құрауда. Қaзақстанда 1913 ж. – 3, 1927 ж. – 6, 1937 ж. – 19, 1939 ж. – 25, 1970 ж. – 29 музей болса, қазіргі таңда музейлер саны 154-ке жетті. Оңтүстік мемлекеттік музей (1830), Ә.Қастеев атындағы республикалық өнер музейі (1935) Президенттік мәдени орталық (2000), Мемлекеттік алтын және асыл металдар музейі (1994), ҚР ҰҒА Археология музейі (1973), Үлттық валюта музейі (1993), Кітап музейі (1978) Ықылас атындағы Республикалық халық саз аспаптар музейі (1980), “М. Әуезов үйі” ғылыми орталық музейі (1962), т.б. Мемориалдық музейлер де Қазақстанның тарихи-мәдени рухани өмірінде маңызды рөл атқаруда. Олардың ірілері: Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі, Абай-Шәкерім кешені, Д.Қонаевтың, Қ.И. Сәтбаевтың, Ж.Жабаевтың, С.Мұқанов пен Ғ.Мүсіреповтің, Ғaзиза және Ахмет Жұбановтардың, Ш.Уәлихановтың (Алтын Емел), т.б. мемориалдық музейлері. 1889 ж. 20 маусымда халықаралық “Музейлер ассоциациясы” құрылды. 1918 ж. Халықаралық музейлер Бюросы құрылып, “Музеон” журналын шығарды. Бұл ЮНЕСКО-ның “Музеум” журналының шығуына негіз болды. 1946 ж. Луврда (Париж) ЮНЕСКО-ның құрамына енген Халықаралық Музейлер Кеңесі құрылды. ІCOM-ға 1948 ж. – 29 мемлекет, 1950 ж. – 43 мемлекет, 1977 ж. – 109 мемлекет, 1999 ж. – 135 мемлекет музейлері мүше болды. 2002 ж. мамыр айынан бастап “Қазақстан музейлері” журналы шыға бастады.[4] 1977 ж. Халықаралық музейлер Кеңесінің 11-конференциясында 18 мамыр ‘‘Халықаралық музей күні’’ болып белгіленді. Қазіргі таңда мұражайлар қызметі қоғамдық институт ретінде әлеуметтік қоғамдық-экономикалық жағдайға сай жүргізілуде.
Дина:-Сəлем,Əли қалын қалай? Əли:-Сəлем Дина бəрі жақсы өзін қалайсын? Д:-Бəрі де жақсы ертенге қандай жоспарын бар? Ə:-ертенге жоспар əзірше жоқ мектептегі сабақ біткеннен кейін қолым босайды,бірнəрсе усынайн деп едін бе? Д:-Иа ертен бірге қалалық музейге барып қайтайық анаммен бірге барғым келіп еді бірақ анамнын қолы босамайды Ə:-Жақсы ой,менде келісемін барып шынымен де барып қайтайық Д:-Саған өнер унайдыма,екінші қабатында өнер галереясы бар деп естідім? Ə:-Əрине,мен өзім əлем танитын суретшілерге қызығамын мысалы:Пабло пикассо,Клод Моне,т.б Д:-Тусінікті,онда сенін жолын болды,сол қабатта танымал суретшілердін де өнерлері бар Ə:-жарайды ,сонымен кешкі 5 терде барайық Д:-Жарайды саубол Ə:-саубол
- Иә. Алғашқы мұражай бағалы бұйымдар мен заттар, мәдени құндылықтарды сақтайтын қазыналық қор ретінде қалыптасқан.
- Мұражайлардың қалыптасуына нелер негіз болды?
- Көне замандағы коллекциялар.
- Ал коллекция ісімен кім айналысқан?
- Аристотель, Рим патшасы, Юлий Цезарь.
- Еуропада мұражайлар қашан пайда болды?
- Еуропада тарихи музейлер 16 – 18 ғ-ларда пайда болды.
- Алғашқы мұражайлардың қандай түрлері ашылған?
- 1820 ж. Германияда өнер музейлері құрылды. 1811 ж. Ресейде – Феодосияда, 1825 ж. Одессада, 1828 ж. Керчьте археологиялық бағыттағы және әскери-тарихи музейлер құрылды. 19 ғ. этнографиялық зерттеулердің дамуы нәтижесінде этнографиялық музейлер құрылып, олар ғылыми-зерттеу орталықтарына айналды. Олар: Будапешт (1872), Стокгольм (1874), Париж(халықтану музейі, 1877), Роттердам (1883) қалаларында құрылған этнографиялық музейлер. Ашық аспан астындағы алғашқы этнографиялық музейлер Скансенде (Стокгольм, 1891), қасиетті Мартинде (Словакия, 1893), Софияда (1893) Брюссельде (1897), Краковта (1910), Арнхемде (Нидерланды, 1912) құрылып, ірі ғылыми ізденістермен айналысты.
- Ал Қазақстанда мұражай тарихы қашаннан басталады?
- 1830 жылдан басталды.
- Рақмет, бүгін мұражайлар туралы көп мәлімет алдым.
7) Мәтінді тыңдап, аудару. Қазақстандағы мұражай тарихы
Қазақстанда мұражай тарихы 1830 жылдан басталады. Орынборда жергілікті халықтың тарихы мен этнографиясын сипаттайтын мұралар негізінде 1831 ж. Неплюев әскери училищесі жанынан губерниялық музей ашылды. Бұл мұралар қазіргі таңда ҚР Орталық Мемлекеттік музейінің негізгі қорын құрауда. Қaзақстанда 1913 ж. – 3, 1927 ж. – 6, 1937 ж. – 19, 1939 ж. – 25, 1970 ж. – 29 музей болса, қазіргі таңда музейлер саны 154-ке жетті. Оңтүстік мемлекеттік музей (1830), Ә.Қастеев атындағы республикалық өнер музейі (1935) Президенттік мәдени орталық (2000), Мемлекеттік алтын және асыл металдар музейі (1994), ҚР ҰҒА Археология музейі (1973), Үлттық валюта музейі (1993), Кітап музейі (1978) Ықылас атындағы Республикалық халық саз аспаптар музейі (1980), “М. Әуезов үйі” ғылыми орталық музейі (1962), т.б. Мемориалдық музейлер де Қазақстанның тарихи-мәдени рухани өмірінде маңызды рөл атқаруда. Олардың ірілері: Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени қорық-музейі, Абай-Шәкерім кешені, Д.Қонаевтың, Қ.И. Сәтбаевтың, Ж.Жабаевтың, С.Мұқанов пен Ғ.Мүсіреповтің, Ғaзиза және Ахмет Жұбановтардың, Ш.Уәлихановтың (Алтын Емел), т.б. мемориалдық музейлері. 1889 ж. 20 маусымда халықаралық “Музейлер ассоциациясы” құрылды. 1918 ж. Халықаралық музейлер Бюросы құрылып, “Музеон” журналын шығарды. Бұл ЮНЕСКО-ның “Музеум” журналының шығуына негіз болды. 1946 ж. Луврда (Париж) ЮНЕСКО-ның құрамына енген Халықаралық Музейлер Кеңесі құрылды. ІCOM-ға 1948 ж. – 29 мемлекет, 1950 ж. – 43 мемлекет, 1977 ж. – 109 мемлекет, 1999 ж. – 135 мемлекет музейлері мүше болды. 2002 ж. мамыр айынан бастап “Қазақстан музейлері” журналы шыға бастады.[4] 1977 ж. Халықаралық музейлер Кеңесінің 11-конференциясында 18 мамыр ‘‘Халықаралық музей күні’’ болып белгіленді. Қазіргі таңда мұражайлар қызметі қоғамдық институт ретінде әлеуметтік қоғамдық-экономикалық жағдайға сай жүргізілуде.
Əли:-Сəлем Дина бəрі жақсы өзін қалайсын?
Д:-Бəрі де жақсы ертенге қандай жоспарын бар?
Ə:-ертенге жоспар əзірше жоқ мектептегі сабақ біткеннен кейін қолым босайды,бірнəрсе усынайн деп едін бе?
Д:-Иа ертен бірге қалалық музейге барып қайтайық анаммен бірге барғым келіп еді бірақ анамнын қолы босамайды
Ə:-Жақсы ой,менде келісемін барып шынымен де барып қайтайық
Д:-Саған өнер унайдыма,екінші қабатында өнер галереясы бар деп естідім?
Ə:-Əрине,мен өзім əлем танитын суретшілерге қызығамын мысалы:Пабло пикассо,Клод Моне,т.б
Д:-Тусінікті,онда сенін жолын болды,сол қабатта танымал суретшілердін де өнерлері бар
Ə:-жарайды ,сонымен кешкі 5 терде барайық
Д:-Жарайды саубол
Ə:-саубол