8 КЛАСС «Қазақ тілі мен әдебиеті»Т2 пәнінен 2-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары .Орындау уақыты 40 минут 2-нұсқа Оқылым. Мәтінді мұқият оқып,төмендегі тапсырмаларды орындаңыз ..Балықшылар қараңғыда қайдан шықанын білмесе де, үлкен мұздың тұмсығы ілгері жағынан бір тұйыққа тірелгенін сезді. Таң атқасын болмаса, мына қараңғыда қозғалуға қорықты. Және қалай қарап жүрерін білмей, ашықмұз үстінде, жел өтінде бір топ кісі бүрсендеп тұр. Кешегі күні олар тірі қаламыз деп ойлаған жоқты. Теңізге шыққасын жұқа мұз быт-шыт боп, балықшылар бет-бетіне ығып кетті. Тоқымдай мұздың бірінен-біріне секіріп жүргенде, Итжемес тайып, теңізге құлады. Онан үш балықшы үсіп өлді. Құлтума да шалажансар, кірпігі ғана қимылдайды. Іштеріндегі Еламан, Кәлен, Мөнке, Дос қана. Әзір Рай аяғынан басып тұр. Аяғындағы етікке су өткен еді. Аязға шыққасын қайыс етік құрысып қалды; қанша сыр бермейтін десе де, таң алдыңдағы сары аяз шыдатпай, жас жігіт жаурап,Еламанның иығында дір-дір етіп тұр. Ауық-ауық жүгіріп алады, онда да құрысқан қайыс етік аяғын сығып, ауырсынып тұра қалады « Қан мен тер» Ә. К. Нұрпейісов 126(сөз) 1. Әңгімедегі кейіпкердің іс-әрекетіне баға беріңіз. Кейіпкер Іс-әрекеті Бағалаңыз Еламан 1. 2 1. 2. 1 Рай 1. 2. 1. 2. 1 2.Берілген шығарманың түрін аңықтаңыз.Тиісті шаршыға белгісін () қойыңыз. өлең, хат әңгіме, өлең мақала, очерк хат, памфлет [1] 3. Мәтіннің негізі ойды анықтайтын 3 тірек сөзді жазыңыз. 1-тірек cөз 2-тірек cөз 3-тірек cөз [1] 4.Берілген күрделі сөздердің(сөз тіркесі) мағынысын өз сөзіңізбен түсіндіріңіз. 1. мұздың тұмсығы--

Біздің Жер планетасы Күн жүйесінің бірегей планетасы. Бұл барлық планетаның ең әдемі ғана емес, өмірдің жалғыз түрі. Мұнда өмір бірегей және әртүрлі. Амоэбадан китке дейін, пияздан тұяққа дейін, слэттен слонға дейін - бұл жануарлардың барлығы таңқаларлық және қызықты. Ғаламшардағы өсімдіктердің алуандығы әртүрлі. Біз адамдарға бақыттымыз, өйткені бізбірегей болдыбайқау,бауырластардың өмірін зерттеубіздің кішігірім.Бірақ соған қарамастан, бармұндай жануарлар,біз ешқашан болған емеспізбіз кітаптардағы суреттерден басқасын көре алмаймыз. Маммот, тур,dodo, martin ara, moa - бұл жануарлардың аз ғана бөлігіжойылды. Біз олардың келбетін және мінез-құлқынан ешқашан ләззат алмаймызБірақ мәселе қазір біздің уақыттарымызда техникалық уақытпрогресс, жануарлар мен өсімдіктердің көптеген түрлері бар, олар да сол жағында орналасқанжоғалту. Олардың кейбіреулері тұрғылықты жері жоқ, өйткені адамдаролардың мекендейтін жерлерін жойды және жойды, ал кейбір браконьерлер жайөздерінің әдемі теріге немесе тусикке байланысты өлтіреді. Егер оларды тоқтатпасаңызҚазірдің өзінде бірнеше онжылдықта біздің балаларымыз өмір сүре аладыолар туралы тек оқулықтағы суреттерден ғана таныс.Бұны болдырмау үшін Қызыл Король ойлап тапты.Оның беттерінде жануарлар мен өсімдіктердің жойылып кету қаупі бар түрлері жазылған. Біз сондаБіз бисон, полярлы аю, қызыл қасқыр және тағы басқаларын көре аламызжануарлар.Қызыл кітап 1963 жылы құрылды. Бұл кітаптағы беттер түстіәртүрлі түстер, яғни бір-бірінің жоғалуының әртүрлі дәрежелерітүрлер. Тоқтаулы жануарлардың тізімі бар, қалғандарытек тұтқында болғанда, жойылып кету қаупін тудыратындар, сондай-ақ олар бартәуекел дәрежесі төмен. Қызыл кітап заңды емесқұжат. Бұл адамдарды жасайтын ескерту сигналыжануарларға қатысты әрекеттеріңіз туралы ойланыңыз.Бірақ кітабында жануардың атын жазу жеткіліксіз. Олардың барлығы боладыадамдар жоғалып кету қаупі, біздің әлем -бірегей және бірегей және ол қорғалуы тиіс.

Атамыз Қазақ өзінің Ақарыс ( Ұлы жүз атасы), Жанарыс ( Орта жүз атасы), Бекарыс (Кіші жүз атасы) атты үш ұлына енші беруге шақырыпты.Сол ұлы атамыз өзінің байлығың (малын,мүлкін) төрт бөлікке бөлген екен дейді.Оның үш бөлігін аталған үш баласына еншіге беріпті.Төртінші бөлігін тағы да үшке бөліп,оны балаларына енші үстіне қосыпты.Естерінде болсың,бұрынғы өткен ата-бабаларымыз ақ білектін күшімен,ақ найзаның ұшымен ұлан-байтақ жер қалдырды.Оны үшеуіңе тағы бөліп беремін. Оңтүстік-шығысты Ақарыс, сен иелен. Ол ұлы жүз деп аталсын.Орталық және солтүстікті Жанарыс,сен иелен.Ол Орта жүз деп аталсын.Батыс жақты Бекарыс,сен басқар.Ол кіші жүз деп аталсын.Ондағы ойым мынадай.Сендер енші алып бөлек үй болып шыққанмен,туыстық қатынастарың, ынтымақтарың мен дәм-тұздарың бөлінбесін.Сендердің ұрпақтарың сапарға шыққанда жолға азық-түлік алып жүрмесін.Әрбір қакақ баласы кез келген үйден ақысыз қонақасы ішетін болсын.Олар жолда шөлдеп,сусап,қарны ашып жүрмесін.Менің сендерге берген төртінші еншім сол.Сол Еншімді менің келер ұрпақтарым ғасырдан ғасырға жеткізіп, менің осы өсиетімді бұлжытпай сақтасын!» - деп батасын берген екен.