8-сынып II- тоқсан бойынша жнынтық бағалау I. Тындалым 1. Мәтінде айтылған 1 дұрыс мәліметті анықтаныз. A) Жолдас, дос кез келген адамдар B) Жолдас адамның өзіңе лайық болу керек C) Жолдас сені таңдап алады Д) Жолдасты кез келтен уақытта айырбастауга болады. Д) [1] 2. Адамды қалай тануға болды? A) Кез келген адамның ата-анасы арқылы B) Адамның туысқандары арқыл ы C) Жақсы көршілері прқылы Д) Досын көріп, білу арқылы [1] 3. Сөйлемдегі бос орынга қажетті сөзді қойып жазыныз.2 сөзден артық жазбаныз. Жолдас деген басыңа күн туганда , ауырғанда [1] 4. Мәтіндегі мақалдын магынасын ашып, жазыныз. Мақал Магынасы [1] 5. Мәтін бойынша жолдас туралы негізгі ойды жазыныз. II. Оқылым Теңіз жағасында екі адам жүр. Бірі - Курнос, бірі - Андрей. Кенет ышқынып, жел гулеп кетті. Қамыстар құлап, топырақ борап, дүние алай - дүлей борап кетті. Андрей бұл сұмдықты көрді: қатты соққан қара дауыл мүзды қақ жарып, ашып жіберді. Сіресіп жатқан мүз алға қарай жылжыды. Теңіз үсті түтігіп кетті. Андрей Курносты жаға қайыққа қарай сүйрей жөнелді. Иван: Есің дұрыс па? - деп айқайлады. Әне, балықшылар ығып барады. Подумаешь! Ықса, барсын! Андрей не істерін білмей, сергелеңге түсті, Жанына Жалмүрат жүгіріп келді. Екеуі қайықты суға түсіріп мінді. Жел қайықты ұшырып ала жөнелді. Олар жағадан ұзап кетті. Теңіз үстінің дауылы өте қатты, үйдей толқындар. Жалмұраттың зәресі ұшты. Басы айналды. «Құдай-ай сақтай көр!» - деп жалбарынды. Андрей қайықты есті. Мұзда ыққан қайықшыларға жете алмай, өздері адасты. Қараңғы түнде қайықты үлкен сең соқты. Қайық быт-шыт болды. Екеуі мүздың үстінде қалды. Ал балықшылар теңізге шыққан соң, жұқа мұз быт-шыт болып жарылды. Олар жан-жаққа ығып кетті, Балықшылардың біреуі суға құлап, үшеуі үсіп өлді. Біреуі шалажансар. Еламан, Кәлен, Мөнке, Дос, Рай ғана қалды. Таң атты. Дауыл басылды. Бұлар ыққан үлкен мұз шыңға тірелді. Балықшылар: «Қаратүпті қара! Біз Қаратүптен шығыптыз», - деп шулады. Сақал- мұрты - қырау, беттерін үсік шалған. Осы жерде балықшылар …
“Ана” – әрбір адамның жарық дүниедегі ең жақыны, жанашыры, қадірлісі, қамқоршысы ақ сүтін беріп аялаған жанын да аямаған ардақтысы.
Ана – жүрек, жүректі құдіретте.
Ана – тірек, тіректі құрметте,
Ана – шыңың, шыңыңа сағынып жет.
Ана – күнің, күніңе табынып өт. –
деп жырлағым келеді.
Кез келген адамның әдептілігі мен жан дүниенің сұлулығы, ең алдымен балаға ақ сүтін беріп, әлпештеп өсірген ана жүрегінің жылуынан басталады. Бала бойындағы ең жақсы қасиеттер бізге алдымен анадан тарайды. Ананың нәзік үні, жұмсақ аялы алақаны, жан жылуымен аялауы бізді әлдилеп жұбатады.
Баласы үшін анасы бармайтын құрбандық бар ма? Ана болу – бүкіл өміріне кететін ұлы рухани күш пен ерен еңбек. Өз баласын бағып қағуда, ол ана өзін-өзі ұмытып барлық күш жігерін сарқа жұмсайды, бұдан оның жаны байи, нәрлене түседі.
Ал баланың анаға деген махаббаты жеткіліксіз. Оны барынша құрметтеп, сыйлау әрбір баланың парызы. Кейбір балалар арасында, өз ата-анасын жөндеп сыйламайтын, еңбегінің қадірін білмейтін, айтқан тілін алмайтын балалар да кездесіп қалады. Мұндай бала өсе келе ата-ананың борышын өтемек түгілі, екі жүзді сұрхия адам болып шықпасына кім кепіл. Ылайым балалардың тәрбиесі адам қызығарлықтай болып өсе берсін дегім келеді.
Лев состарился он не мог охотится как прежде и решил добывать себе пищу хитростью. -Болею не могу двигаться, -пустил он слух среди зверей и залег в пещере.Звери по очереди навещали Льва.Ни одного из них он не выпускал их обратно из пещеры.Однажды прибежала Лиса -Как ваше здоровье?-спросила она стоя на почтительном расстоянии. -Очень плохо.Почему ты не подойдешь по пближе?Подойди, сестрица, потолкуем -Сказал Лев. -Я бы подошла к тебе, да боюсь: много следов идет в твою пещеру, но что то не заметно ни одного идущего обратно! -ответила Лиса и побежала прочь.