8-тапсырма. Үлгі бойынша жіктеу есімдіктерінің орындарын алмастырып Үлгі Мен соябонто журмін. Сіз. Мен емес сіз саябақта журсів
Мен «Алтынемел саябағына бардым. (Сен).
Ол сабақты аралады. Біз).
Олар саябаңдағы Шоқан Уәлихановтың мұражайына барды. (Сендер
Cз тастағы жазуларды көрдіңіз. (Ол).
Мен сусынған ыстың құмдардың үстімен жүрдім. (Сіздер).
Сендер саябақтан неше түрлі аң-құсты көрдіңдер. (Олар).

Жаһандық энергетикалық тоқырау соңғы жылдары жиі-жиі бой көтере бастаған экономикалық дағдарыстардың негізгі себебіне айналды. Дүниежүзілік дағдарыстардың созылмалы сырқаттары қолданыстағы энергетиканың мүмкіндіктерінің сарқылып бара жатқандығын байқатады. Енді ол тауардың өзіндік құнын арзандатып, экономикалық өсімге қол жеткізуге тиімді жағдай жасай алмайды. Энергетикалық қуат көздерін игерудің күннен-күнге қиындауы және оның бағасының қымбаттауы экономикалық дамудың болашағын тығырыққа тіреді. Осыған байланысты бүгінгі таңда адамзаттың алдыңғы қатарлы ақыл-ойы «энергетикалық тоқырау», «энергетикалық қатер», «энергетикалық төңкеріс» атты ұғымдар төңірегінде толғануда.  Тоқырау Жаһандық энергетикалық тоқырау нышандары алғаш рет ХХ ғасырдың 70-жылдарында орын ала бастады. Әлемде мұнай бағасының тұңғыш рет күрт көтерілуі энергетикалық дағдарыс туғызып, бүкіл дүние жүзінің экономикасына әсерін тигізді. Көп ұзамай мұнай бағасы тұрақтап, энергетикалық даму қайтадан қарқын алды. Бірақ осы бір оқиға арзан да мол мұнай дәуірінің аяқталып келе жатқандығын аңғартты. «Жаһандық энергетика дағдарысының болмай қоймайтынын бүгінде барша жұрт толық түсінеді, сондықтан да техника мен ғылым үшін қуат проблемасы алдыңғы қатарға шығып отыр», деп жазды атақты П.Л.Ка­пица 1975 жылы. Иә, көмір адамзат тарихындағы өнеркәсіптік төңкеріс дәуірін бастады. Ал ХІХ ғасырда а электр қуатын ойлап тауып, өнеркәсіптік төңкеріс жетістіктерін еселей түсті. Қолжетімді әрі сенімді көмір, мұнай және газ сияқты қазба отын көздерінің арқасында адамзат ХХ ғасырда энергетикалық молшылық дәуірін бастан кешірді. Оның молшылығы соншалық, жер шарын мекендейтін жеті миллиард халық электр қуатынсыз «шырпы басын сындыра алмайтын» халге жетті. Тіпті, жаһандық ауқымда жарты күн электр энергиясы болмай қалса, техногендік дәуір перзенттерінің тіршілігі толық тұралап қалар еді. Жұмыр жерді мекендейтін жеті миллиард адамның шексіз энергетикалық сұранысын дәл бүгінгі күні де көмір, мұнай және газ арқылы өндірілетін электр қуаты қамтамасыз етуде. «Судың да сұрауы бар» демекші, қазір адамзат алдында энергетикалық тоқырау атты тығырық тұр. Қазіргі таңда өркениет әлемін энергетикалық шикізат көздерінің жетімсіздігі, олардың бағасының жылдан-жылға көтерілуі ерекше алаңдатып отыр. Бүгінгі энергетикалық тоқырау салқынын сезінген өркениет әлемі ертеңге энергетикалық қатер атты проб­леманы күн тәртібіне ашық шығаруда. Халықаралық энергетикалық агенттіктің болжамы бойынша, алдағы жылдары индустриялық дамыған елдердің электр энергиясын тұтынуы жылына 1,3 пайызға, ал дамушы мемлекеттердің электр энергиясын тұтынуы жылына 4,2 пайызға артады. Жаһандық энергетикалық тоқырау­дың бастау алғандығы туралы осыдан 6 жыл бұрын жазған «Жаһандық энер­гетикалық қауіп: аңыз бен ақиқат» атты мақаламызда «Сонымен қазір өркениет әлемін толғандырып отырған энерге­тикалық қауіпсіздік мәселесінің астарына үңіліп көрейік. Бүгінде әлем бойынша бір күнде 85 миллион баррель мұнай тұтынылады екен. Ал 2020 жылы бұл көрсеткіш 100 миллион баррельге жетпек. Соңғы кезде халқы да, экономикасы да күрт өскен Үндістан мен Қытайдың сұранымын ескергенде, қазір күніне 3,5 миллион баррель мұнайды көп өндіруге тура келеді. Энергетика жөніндегі халық­аралық агенттіктің деректеріне сүйенсек, Азияда мұнай тұтыну жыл сайын 3-4 пайызға, газ тұтыну 4-6 пайызға артып отыр. Көмірсутегіне деген Үндістан мен Қы­тайдың барған сайын артып бара жат­­қан сұранысы осы шикізат көзде­рін шы­­ғарушы елдердің экспорттық қуа­тын әртараптандыруға мәжбүр етуде» деген екен­біз. («Егемен Қазақстан», 12.09.2008). Сарапшылардың айтуынша, таяу болашақтағы отыз жыл ішінде мұнай, газ және көмір энергетикалық баланстағы өзінің көшбасшылық рөлін сақтайтын болады. Бүгінгі таңда жаһандық электр қуатына деген сұраныстың 86,8 пайызы көмір, мұнай, газ және уран шикізаты арқылы қамтамасыз етілсе, 13,2 пайызы ғана балама және жаңғыртылған қуат көздерінің үлесіне тиесілі. Нақты болжамдар бойынша, алдағы ширек ғасырда бұл көрсеткіш 80 пайыздан төмен түспейді. Осы ретте «Мұнай мен көмірдің заманы өтті. Сондықтан жер астындағы мұнай қорларын жылдамырақ игеріп, кәдеге жаратып алуымыз керек», деген пікірдің де асығыс айтылған жаңсақ ойдың жемісі екендігін атап айтқан жөн. Осы орайда, ескерте кететін тағы бір маңызды мәселе, бүгінде әлем маман­дарының назарын АҚШ аймағында жатқан мұнай қоры да ерекше аударып отыр. Дүниежүзілік мұнай конгресінде Америкадағы әлі адам қолы тимеген аймақтардағы шикізат қорын мұнай-газ

Адамзат тарихындағы ең сұмдық соғыстың болып өткеніне 66 жыл толды. Бірақ Ұлы Жеңістің ұмытылмайтыны сияқты, соғыс та ұмытылмастай ізін қалдырды. Жеңіс күні – бұл сан мыңдаған ұрпақ үшін ортақ мереке. Бұл мереке – бейбітшілік пен қайырымдылықтың мәңгі жасампаздығын, Отанын қорғаған жауынгер-солдаттар мен офицерлердің айбыны, тылдағы Жеңісті жақындатқан жұмысшылардың ерлік еңбектерінің мәңгі өшпейтіндігін дәлелдейтін белгі болып қалмақ. Біздің аталарымыз бен әкелеріміздің батырлықтары мен жанқиярлықтары, олардың өз Отанына деген шексіз сүйіспеншіліктері Қазақстанның бүгінгі жауынгерлері үшін мақтан тұтарлық үлгі ғана емес, бұл – бірнеше ұрпақты байланыстыратын қоғамның рухани дамуы мен ұлттық қайта өрлеуінің жоғары адамгершілік негізі. Жеңіс күні – абыройымыз бен даңқымыздың мерекесі. Табандылық пен ерлік, Отанға деген сүйіспеншілік қатал соғыста Жеңіске жеткізді. Сол бір сұрапыл жылдары Қазақ халқы өзінің Отанына, жеріне деген патриоттық сезімін, ұлттық мақтанышын дәлелдеді. 500-ден аса жерлестеріміз, оның ішінде 96 Қазақ Кеңес Одағының Батыры атағын алды. Олар: Бауыржан Момышұлы, Талғат Бегельдинов, Сергей Луганский, Иван Павлов, Мәншүк Мәметова, Әлия Молдағұлова және көп басқалар. Жауға қарсы шайқастар алдыңғы шептегі ұрыстарда ғана емес, алыстағы ауыл мен кең байтақ далада да жүріп жатты. Сол жылдары Қазақстан миллиондаған босқындарды өз бауырына аналық мейірімімен тартушы, эвакуацияланған завод пен фабрикаларға, майданға керекті оқ -дәрі мен азық-түлік жеткізуші үлкен арсеналға айналды. Жарыстар Мәскеуде, Ленинградта, Сталинградта жүргізді. Көрнекті Қазақ ақын, Жамбыл Жабаев, Ленинградтың ауыр тағдыры туралы өлең жазды. Ленинградтық өренім, Мақтанышым сен едің! Нева өзенін сүйкімді, Бұлағымдай көремін... 9 мамыр - бұл мереке ғана емес, бұл ауыр еңбек, бұл халықтың батырлығы. Бiздiң парызымыз - бұл күндi еске сақтау. Бiздiң ардагерлеріміз! Олар кемде-кемде қалды. Оларға лайықты кәрілікті қамтамасыз ету, оларға көмектесу керек. Ұлы жеңістің күнімен құтты болсын! Тарихымызда қалған бұл сұрапыл соғыстың кеселінен өткен ата апаларымыз аман болсын! Келешек еліміздің дархан даласы кең, аспаны ашық болсын! Жұдырықтай жұмылған, білектей біріккен кеңпейіл Қазақ елі жасасын! Ешқашанда жауынгер ерлігі мен жеңісті еңбегімен соққан еңбекшінің ерен ерліктері ұмытылмайды. Бүгінде біздің азаматтық міндетіміз – болашақ ұрпақты Отанын сүюге, елінің, жерінің адал патриоттары, достық пен бірлік туралы түсінік беру арқылы отансүйгіштікке тәрбиелеу. 

перевод на русски 
Худшей войной в истории человечества была 66-я годовщина войны. Но поскольку Великая Победа не забыта, война оставила незабываемый отпечаток. День Победы - общий праздник для тысяч поколений. Этот праздник является знаком, который доказывает вечность мира и милосердия, доблесть воинов-солдат и офицеров, защищающих Родину, вечность героической работы рабочих, которые нарисовали победу над фронтом. 
  Героизм и пыл наших отцов и отцов, их бесконечная любовь к Родине - не только гордый пример для сегодняшних воинов Казахстана, это высокая моральная основа духовного развития и национального возрождения общества, которое соединяет несколько поколений. День Победы - это праздник нашего достоинства и славы. Тяжесть и мужество, любовь к Родине победили в жестокой войне.

В те трудные годы народ Казахстана проявил патриотические чувства, национальную гордость за свою родину и землю. Более 500 соотечественников, в том числе 96 казахов, были награждены Героем Советского Союза. Среди них Бауржан Момышулы, Талгат Бегельдинов, Сергей Луганский, Иван Павлов, Маншук Маметова, Алия Молдагулова и многие другие. Борьба с врагом продолжалась не только на поле битвы, но и в отдаленной деревне и в обширных степях. В те годы Казахстан стал крупным арсеналом миллионов беженцев, которые привлекают своих братьев к своим семьям, эвакуированным заводам и фабрикам, к поставке предметов снабжения и поставок на фронт.Соревнования проходили в Москве, Ленинграде, Сталинграде. Выдающийся казахский поэт Жамбыл Жабаев написал стихотворение о великой судьбе Ленинграда. Ленинград, моя гордость! Нева прекрасна, мне это нравится ... 9 мая - это не просто праздник, это тяжелая работа, это герой народа. Наш долг - помнить этот день. Наши ветераны! По крайней мере, они остались. Им нужно обеспечить достойную старость.
Поздравляем с Днем Великой Победы! Пусть наши предки переживут эту трагическую войну в нашей истории! Будущее страны велико, и небо открыто! Давайте сделаем казахский народ счастливым вместе с локтями! Не забыт героический героизм трудящегося, который никогда не пал на мужество и победу солдат. Сегодня наша гражданская обязанность - воспитывать наших будущих поколений патриотизм, любовь к Родине, искренние патриоты страны, землю, дружбу и единство.