8-тапсырма. Төмендегі мәтіннен неологизмдерді анықтап, дәптеріңе көші- ріп жаз.
«Ақылды үй» (ағыл. digital home) автоматтандырылған үй.
Ол адамдардың қолайлы өмір сүруі үшін жоғары деңгейлі техно-
логиялармен жабдықталған. «Ақылды үйдегі» жарық, электр жү-
йесін, кондиционер, желдеткіш, климат-бақылау, аудио және ви-
део жүйелерді, күзет, өрт дабылы, апатты жағдайларды бір ғана
диспетчерлік пультпен смартфон немесе ғаламтор арқылы басқа-
рып, бақылауға болады. «Ақылды үй» өрттен де қорғайды. Мы-
салы, ауада кішкене болса да иісті газ пайда болса, онда өртке
қарсы жүйе іске қосылады және өртті үдетпес үшін ауаның келуін
тоқтатады, газ жабылады, электр токтары өшіріледі. Бөлмедегі
адамдар сирена және түрлі сигналдар арқылы хабарландырылады,
ал егер өрт үйдің иелері жоқ кезде басталса, онда жүйе арқылы
олардың ұялы телефондарына хабарлама жіберіледі. Параллельді
түрде түтінді жою функциясы қосылады, ал қауіпсіздік қызметіне
өрт туралы ақпарат келіп түседі.
(М.Э. Сопер)
Сәлеметсіз бе, Құрметті Ұлы Отан соғысының ардагері. Сұрапыл соғыстың аяқталғанына 9 мамыр күні 70 жыл толады. Ұлы Жеңіс күні құтты болсын! Отан алдындағы, келешек ұрпақ алдында жасаған ерлігіңізді, батылдығыңызды ақ жүректен жарылып шыққан шынайы, таза, ақжарқын алғыс сөздермен қалай жеткізсем деп ойлаймын.
Қанша алғыс айтсақ та, көп болмас еді. Біз әрқашанда сіздің ерлік, батырлығыңызды, неміс фашистерімен бетпе-бет келіп, тайсалмай шайқасқан күндеріңізді мақтан етеміз. Ол күндерді жадымызда сақтап, сізге бас иеміз. Осындай бейбіт өмір, тыныштық, молшылық, бізге сыйлаған бақытты балалық шақ, тек қана сіз және майдандастарыңыздың арқасында келген жеңіс. «Жеңіс! Жеңіс! Жеңіс!» - деп, ашық аспан астында қуанышымды айқайлап айтқым келеді. Ұлы Отан соғысына қатысқан Кеңес одағының батыры Мәншүк Мәметова, Әлия Молдағұлова, Бауыржан Момышұлы, Рақымжан Қошқарбаев, Қасым Қайсенов, Төлеген Тоқтаров, Нүркен Әбдіров.
Павлодарлық жерлестеріміз: Қанаш Камзин, Садықов Темірболат, Кепешев Мүбарәк, Сексенбаев Тәуекел, Құсайын Бүркітбаев т.б жеңіс күніне жеткізген аға, апа, аталарымызға басымызды иіп тағзым етеміз, мәңгілік от алауына гүл шоғырларын қоямыз. Ұрпақтың парызы – бұл күнді есте сақтау. Сіздердің арқалаларыңызда бейбітшілікте, Тәуелсіздікте бақытты өмір сүріп жатырмыз. Елімізде мәңгі бейбітшілік болсын, Елбасы жасасын, Еліміз жасасын!
1..Жасы үлкеннің сөзін бөлме – в разговоре не перебивай старших.
2. Жасы үлкеннің жолын кеспе – не пересекай дорогу старшему.
3.Ата-анаңа қайда барасыз деп сұрама – не спрашивай родителей, куда они идут.
4.Үлкенге сыртыңды беріп отырма – не садись спиной к старшему.
.5Кісі жолын кеспе – не переходи дорогу перед старшим.
6.Қонаққа берер затты сол қолмен берме – то, что даешь гостю, не протягивай левой рукой.
7.Кісіге қару кезенбе – не направляй оружие на человека.
8.Жалғыз ағашты кеспе – не руби одинокое дерево.
9.Жыңғылмен атты қамшылама – не погоняй лошадь гребенщиком.
10.Көгалды таптама – не топчи поляну.