Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.
«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.
Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.
Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.
Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.
Еңлікгүл - гүл адалдық пен махаббат. Атауы, оның бір музыка ретінде оқылады. Нәзік, ең әсерлі, ол туралы көптеген аңыздар құралған. Итальяндар күміс жартастардың оның гүлі деп атайды. Альпілік француздар - жұлдыз. Ғажап гүл жақсы көреді, бірақ ең қарлы жиектері бар күн сирек гүл өседі, Еңлікгүл қияқтай таулы аймақтарында түседі. Оны көру емес берілген әрбір. Табу мүмкін делінген, оның жүрегі таза, мына жұмбақ адам ғана гүл аңыз ретінде шық махаббат. Епшілдену және қатты болып, аз тырмысып шығу үшін арналған таудың ұшар басына шыға келді. Шын жүректен және адал болуы, өзінің нақсүйерілерге қалтқысыз сүю керек. Гүл былай болған еді, енді оны көру көп қолға түсіру ниет білдірген 19 ғасырда іс жүзінде мүмкін емес. Бу қалды, олар қырылуды қырлары ондаған дана болды. Анадан сирек кездеседі, онда бұл гүл өсіп шықты, ол осы арнайы заң тыйым салған еді, бұл олардың еңлікгүлдер тыйым салады Швейцарияда жұлу шығарылатын жинау қолданылады. Түйіп қалды бұзушыларға айыппұл салу қолданылатын болады. Таулы туристердің арнаулы бекеттері бар, олар мекендеу орындарына осы заттар бар шекараларын жол бермейді.
Эдельвейс - цветок верности и любви. Одно его название звучит, как музыка. Самый трогательный и нежный, о котором сложено множество легенд. Итальянцы его называют серебряным цветком скал. Французы - альпийской звездой. Эдельвейс - удивительный редкий цветок, растущий в горах Цветок любит солнце, но растет высоко в горах у самой снежной кромки. Увидеть его дано не каждому. Легенда гласит, что найти этот таинственный цветок может только человек, в сердце которого чистая, как роса любовь. Мало быть ловким и сильным, чтобы взобраться на вершину горы. Надо любить искренне и беззаветно, быть преданным своим возлюбленным. Желающих заполучить цветок было так много, что уже в 19 веке увидеть его было практически невозможно. Осталось пара десятков экземпляров, которые находились на грани вымирания. Из-за того, что эдельвейсы редко встречаются их запрещают рвать В Швейцарии, где произрастал этот цветок был издан специальный закон, который запрещал сбор этого растения. Нарушителям грозил внушительный штраф. У горных границ существуют специальные посты, которые не допускают туристов к местам обитания этого цветка.
Әнші құм
Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.
«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.
Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.
Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.
Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.
Эдельвейс - цветок верности и любви. Одно его название звучит, как музыка. Самый трогательный и нежный, о котором сложено множество легенд. Итальянцы его называют серебряным цветком скал. Французы - альпийской звездой. Эдельвейс - удивительный редкий цветок, растущий в горах Цветок любит солнце, но растет высоко в горах у самой снежной кромки. Увидеть его дано не каждому. Легенда гласит, что найти этот таинственный цветок может только человек, в сердце которого чистая, как роса любовь. Мало быть ловким и сильным, чтобы взобраться на вершину горы. Надо любить искренне и беззаветно, быть преданным своим возлюбленным. Желающих заполучить цветок было так много, что уже в 19 веке увидеть его было практически невозможно. Осталось пара десятков экземпляров, которые находились на грани вымирания. Из-за того, что эдельвейсы редко встречаются их запрещают рвать В Швейцарии, где произрастал этот цветок был издан специальный закон, который запрещал сбор этого растения. Нарушителям грозил внушительный штраф. У горных границ существуют специальные посты, которые не допускают туристов к местам обитания этого цветка.