«№83 мектеп-гимназия» КММ Нур-Султан (Астана), 'Алматы' ауданы

8 Ә



НҰРСҰЛТАН

ҮКІБАЙ

Оқушы

BilimLevel 0%

0

Online Mektep

Онлайн сабақтар

Үй тапсырмасы

Мұғаліммен байланыс

Қате туралы хабарлау

17 ҚЫРКҮЙЕК

ҚАЗАҚ ТІЛІ - 8 Ә

ТАМЫРЫ ТЕРЕҢ ҚАЗАҚ ЖАЗУЫ

САБАҚ

ВИДЕОКОНФЕРЕНЦИЯ

Чат ашу

НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ! Сіздің прогресіңіз тек сабақты аяқтағаннан кейін сақталады

Тамыры терең қазақ жазуы

1-5-ге дейінгі сөйлемдерге тізбеден сәйкес тіркесті тауып, түзету жаса.

1. Атадан балаға 

жеткен қазақ тілінің аса бай, 

арқылы ұлтымыздың әдет-ғұрпы, салт-санасы, елдік қасиеттері, халықтық мінез-құлқы сақталып қана қоймай, әрі жаңғырып, әрі жаңарып, толығып отырады.

2. Мағжан Жұмабаев: «Бір ұлттың тілінде сол ұлттың жері, тарихы, тұрмысы, мінезі айнадай ашық көрініп тұрады. Қазақ тілінде қазақтың сары 

, желсіз түндей тымық, 

тарихы, сар далада үдере көшкен тұрмысы, асықпайтын, саспайтын, сабырлы мінезі – бәрі көрініп тұр. Қазақтың сар даласы кең, тілі де бай» деп тебірене, толқып айтқан.

3. Қазақ тілінің 

, рухани өміріміздегі орны мен абырой-беделін кейінгі ұрпаққа қаз-қалпы жеткізуде сонау көне түрік, араб, латын қәрпіндегі туындылардың

сөзсіз.

4. Адамзат пен заманалар өркениетінің 

болып табылатын әдебиет пен адам түсіністігін, пікірлесімін қамтамасыз ететін тілді (жазба мәдениетті) өркендету – кез келген ұлттың алдындағы

5. Задында, Мәңгілік Елдің мұраты – ұлттық тарих пен руханиятты, халықтың даналық, 

ұлттың интеллектуалдық әлеуетін көркейтуге қызмет еткізу!​

Поэзияда, музыкада, қоғамдық – азаттық ой-пікір саласында өлмес-өшпес шығармалар берген Абай қазақ халқының өткен замандағы өмірін зерттеуші біздің ұрпаққа таңғажайып тұлға болып көрінеді. Ол өз халқының ғасырлар бойғы мәдениетінің таңдаулы нәрін алды және бұл қазынаны орыстың және Батыс Европа мәдениетінің игі әсерімен молықтырды. Абай лебі, Абай үні, Абай тынысы- заман тынысы, халық үні. Бүгін ол үн біздің де үнге қосылып, жаңғырып, жаңа өріс алып тұр. Мұхтар Әуезов Қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы - соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ. Ахмет Байтұрсынов.

Өз ұрпағына жеті атасын үйрету атадан балаға жалғасып келе жатқан қазақтың тәрбиелік дәстүрі екені баршаға аян. Мұның қандастық жағынан алғанда үлгі боларлық зор қызметі мен маңызын халқымыз ерте түсінген және оны берік ұстанып келген. Енді осы қағиданың терең тамырына көз жіберіп көрейік. Біріншіден, жеті ата тәртібі туыстық, ағайындық бірлікті, ынтымақты ұстана отырып, бір ауыл, бір бауыр болып өмір сүрген. Бір рудың адамдары осы күнге дейін бір жерде мекендеп келе жатыр.

Екіншіден, жеті атаға дейінгі туыс-туғандардың тұрмыс-тіршілігі де, күнкөрісі де, тұрған жер, суы да, өріс, қоныс, жайлауы да қысы-жазы қатар немесе бірге болады. Қиындықта бір-біріне демеуші, қамқоршы-пана, қуанышты да, реніш-қайғыны да бірге көтеріп бөліседі. «Туысы бірдің – уысы бір» деген сөз осыдан шыққан. Үшіншіден, бір атадан тараған туыстар мен жас ұрпақтар бірін-бірі жақсы таниды. Ағалы-інілі, апалы-сіңілі дегендей, сыйластықта, бауырмалдықта бірге өседі. Мұндай туыс-туған, жақын-жуықтар арасында орынсыз жанжал, ұрлық-қарлық, барымта, зорлық-зомбылық сияқты жат істер болмайды. Өйтке­ні тәртіп бойынша туыстар бір-бірі­нің малын ұрламайды. Керісінше, сырттай қамқоршы болып, жақын-жуықтарының мал-жанына көз салып жүреді. Әкелер мен аналар бір кіндіктен шыққан перзенттерін ел, ру намысын қорғайтын ержүрек, қайырымды, қаншыл, ұйымшыл, бауырмал етіп тәрбиелейді. «Қанына тартпағанның қары сынсын» деп қатты айтатыны тағы бар. Жеті ата ұғымында ағайын арасындағы үзілмес бірлік, бұзылмас тектік тәрбие-тәлімі өте зор және бұл әдемі, ұтымды тәсілдермен жасалған. Енді осы жеті ата шежіресіне кім жатады? Бұл туралы әртүрлі ойлар мен болжамдар, талас-пікірлер газет-журналдарда да, басқа ортада да туын­дап отыр. Мұның бір өкінішті­сі, сол пікірлер арқылы қате ұғым­дар мен ой-түйіндердің байыбына терең бойламай айта салушылық пен қателіктер ба өздерден де, оқулықтардан да жиі көрініп қалады. Тура айту керек, бұл – бұрынғы аруақ­ты ата-бабаларымыз бекітіп, айтып, дәлелдеп, нақты тұжырымдап, ғасырдан-ғасырға айқындап салып кеткен сара жол. Бұл – бұлжымай­тын тәртіп қағидасы. Жеті ата ұғы­мы жаңа заң жобасы емес, ежелден қалыптасқан қанатты қағида, санаға сіңген өсиет, өнеге мектебі, ата салтымыз.