9-сынып 4-тоқсан «Жаһандық мәселе: демография» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері
Оқылым Жазылым
Оқу мақсаты
9.1.3.1 Әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздердің мағынасын түсіну
9.2.6.1 Кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау
Бағалау критерийі
Білім алушы:
Сөздердің мағынасын түсінеді , ақпараттың дұрыс немесе бұрыстығын анықтайды
Сөздер мен сөз тіркестерін мағынасына қарай сәйкестендіреді.
Берілген тақырыпта шағын диалог құрастырады.
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты
15-20 минут
Оқушының аты – жөні:
Сыныбы:
Оқылым
Мәтінді оқыңыз, берілген тапсырмаларды ретімен орындаңыз.
Қоғамның негізін қалаушы құрылым — отбасы. Отбасы қаншалықты күшті болса, онда өсіп жетілген балалардың құрайтын қоғам да денді, қуатты болады. Отбасы өзара құрмет, махаббат мекені деген сөз. Бір-біріне құрметі жоқ жанұялар мен отбасылық құрылымын жоғалтқан қоғамдар күйзеліс ішінде өмір сүреді. Өзара құрмет, мейірім ішінде өскен бала жақсылыққа бейім болып өседі. Біздің дәстүрлі отбасымыз онсыз да мейірім, өзара құрмет, махаббат негізінде құралған. Отбасында әркімнің орны қандай, кімнің міндеті қандай, кімнің қай жерде отыратыны, кімнің жолы үлкен, бәрі орныққан.
Түркі халықтары, жалпы мұсылман халықтарының тарих бойынша өркендеуіне, ал қиын кезеңдерде жойылып кетпеуіне себепші болған маңызды факторлардың бірі — дәстүрлі отбасылық құрылымы. Бізді біз етіп ұстап тұрған күш — отбасыдан алған тәрбие, отбасымызға берген қадір қасиет, махаббат, отбасы бірлігі болды. Рухани құндылықтарына ие нағыз жанұяны ешкім тізе бүктіре алмайды. Өмір ағысында алдарынан не шықса да, ол жанұя бүкіл қиындықтарға бірге төтеп береді, тіпті шыңдалып, одан да күшейіп артынша келетін көркемдіктерімен, қуаныштарымен де бөліседі. Өмірді мәнді ететін де осы емес пе, бөлісу... Ащыны да, тұщыны да, жоқтықты да, молдықты да... Алайда бұл дәрежеге жету үшін мол сабыр және ерен еңбек керек. Еңбексіз ештеңе өнбейді.Ананың бала-шағасына жасаған дұға-тілектері баланы қорғаштап жүреді. Баланың ата-анасын разы етуі, қуантуы оған Жаратқанның құт-береке есіктерін ашады. Үлкендерді ренжіту жұмыстардың жүрмеуіне, келеңсіздіктерге себеп болады. Осы негіздерді ұстанып, осы негіздерді сезініп өстік.
Мәтін бойынша дұрыс немесе бұрыс сөйлемдерді анықтаңыз
№р/р
Сөйлемдер
Дұрыс
Бұрыс
1
Қоғамның негізін қалаушы құрылым — отбасы
2
Өзара құрмет, мейірім ішінде өскен бала жақсылыққа бейім болып өспейді.
3
Бізді біз етіп ұстап тұрған күш — отбасыдан алған тәрбие, отбасымызға берген қадір қасиет, махаббат, отбасы бірлігі болды
4
Үлкендерді ренжіту жұмыстардың жүрмеуіне, келеңсіздіктерге себеп болмайды.
Жазылым
Сөздер мен сөз тіркестерін мағынасына қарай сәйкестендіріңіз.
Неке
құрметтеу
Отбасының
болу
Үлкендерді
жету
Мейірімді
құру
Дәрежеге
сыйласу
Өзара
берекесі
3. «Жаһандық мәселе» тақырыбында шағын эссе жазыңыз.
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
Дескриптор
Білім алушы
Мәтіннің мағынасын түсінеді
1
Сөздердің мағынасын түсінеді , ақпараттың дұрыс немесе бұрыстығын анықтайды;
2
2
Сөздер мен сөз тіркестерін мағынасына қарай сәйкестендіреді.
3
берілген ақпараттарды салыстырып, пікір білдіреді
3
Берілген тақырыпта шағын эссе жазады;
қорытынды жасайды.
Вот перевод:
Составьте сложные предложения из простых предложений с причинными придаточными предложениями.
Пример: договор не был подписан из-за отсутствия представителя компании.
1. Представитель предприятия не приехал. Поэтому контракт не был подписан.
2. Он не платил за обучение. Поэтому его исключили.
3. Доверенность не удостоверяется нотариально. Следовательно, он теряет свою силу.
4. Приказ о приеме на работу не выдан. Поэтому я еще не приступил к работе.
5. Не доставили сырье вовремя. Поэтому расторгаем договор.
6. Вы не получили запрос. Поэтому мы не можем предпринять никаких действий.
7. Условия контракта не выполнены. Итак, мы подали в суд.
Тіл-қазына, мұра, күнделікті еңбек, тұрмыс, өмір сүру қаруы. XXI ғасыр табалдырығында тұрған осынау дүбірлі дүниеде өзіңді мойындатудың бір жолы бар. Ол тағылымды тарихыңды таныту, өрелі мәдениетіңді өрістету, озық ғылымыңды көрсету. Ұлтты ұлт ретінде ұстап тұратын төрт қазық бар. Олар тілі, діні, саны және салт-дәстүрі. Осы төрт қазықтың ең маңыздысы-тіл. Ұлы Ахмет Байтұрсынов «Сөзі жоғалған халықтың өзі жоғалады» деп көрегендікпен айтып кеткен.
Егемендік алып, елдік қасиет, дәстүр салтымызды дәріптеп жатқан қазіргі уақытта «Туған жер- тұғырың, туған тіл қыдырың» деген ұлағатты сөзді қай кездегіден де жиі айтатын болдық. Жерсіз ел болмайды, тілсіз халық болмайды. Тіл бізге ана сүтімізбен бірге сіңеді. Бұрын жас ұрпақ тәрбиесінің түп қазаығы аталар мен әжелер болатын. Жас ұрпаққа иманжүзділіктің ұрығы әженің әлдиі мен атаның өнегесі арқылы сіңеді. Ана тілі*-халықтың өткен ұрпағын, қазіргі және келешек ұрпағын мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал. Осы дүниедегі адамдар тілінен айырылып, сөйлеуден қалса, қандай қиын күйге түсер еді? Сондықтан тіліміз ана тілі атану үшін, күнделікті өмірде ұдайы қолданыста болуы тиіс.
Ал екінші бақытым- Тілім менің,
Тас жүректі тіліммен тілімдедім.
Кей-кейде дүниеден түңілсем де
Қасиетті тілімнен түңілмедім, -деп Мұқағали атамыз жырлағандай ана тіліміз ешқашан ұмытылмайды. Тәуелсіздік тірегі-тіл. Демек, тіл мерейі үшін күрес-киелі күрес. Таудың кәусар бұлағы қандай таза болса, қазақтың тілі мен діні де сондай таза. Мен үшін ана тілім-Абайдың сөзі, Ақан серінің әні мен Құрманғазының күйі болып есептеледі. Тіліміздің өркендеуі үшін әр азамат үлес қосуы және ат салысуы тиіс.
Қорыта айтқанда, қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде шын мәнінде үстем жағдай иеленіп келе жатыр, оны ұлтына қарамастан біздің еліміздің барлық азаматтары меңгеретін болады деп сенімдеміз. Тек қазақ жастары ғана емес, еліміздегі барлық ұлт өкілдері мемлекеттік тілді меңгеріп, Қазақстан Республикасын дүние жүзіне танытса екен демекпіз. Бұл үшін бізге төзімділік, белсенділік іс-қимыл қажет.
Елдің ертеңіне кепілдік болар жас буынның бойына сіңіріп, ойына руханиялықтың дәнін дер кезінде егу біздің парызымыз. Еліңді тану үшін –тіліңді білу керек емес пе ағайын!